There is no proof that the recorded combat vehicles are going to the Ukrainian border

fakenews.pl 6 hours ago

W mediach społecznościowych pojawiło się nagranie nocnego konwoju. Udostępniające je podmioty przekonują, iż pojazdy bojowe są dowodem na militaryzację konfliktu między Ukrainą a Węgrami – nie informują jednak o zakończonym kilka dni wcześniej festiwalu, na którym prezentowano te same modele pojazdów. Wiadomość jest kolportowana przez anonimowe konta oraz portale związane z Rosją.

Teza:

Nagranie przedstawia węgierski konwój wojskowy jadący na granicę z Ukrainą

Nasza ocena:

Brak dowodów

Więcej o naszym systemie oceniania:

Kaskada zdarzeń

Relacje ukraińsko-węgierskie są napięte. W komunikacie z 9 maja SBU poinformowała o zdemaskowaniu dwójki obywateli Ukrainy, którzy zbierali na rzecz Węgier informacje o stanie i pozycjach wojsk ukraińskich, a także o nastrojach lokalnej ludności. Z oświadczenia wynika, iż w polu zainteresowań agentów leżała reakcja populacji Zakarpacia na hipotetyczne wkroczenie węgierskiego kontyngentu pokojowego.

W rezultacie Węgry oskarżyły o szpiegostwo oraz usunęły dwóch ukraińskich dyplomatów. Spotkało się to z lustrzaną odpowiedzią Kijowa – szef ukraińskiego MSZ Andrii Sybiha ogłosił wydalenie dwóch dyplomatów węgierskich. Pomimo ostrej reakcji władze Węgier nie zdementowały informacji podanych wcześniej przez SBU.

Wymianie ciosów pomiędzy rządami towarzyszą spekulacje na temat dalszego rozwoju sytuacji. Zaobserwowaliśmy krążące po sieci sensacyjne doniesienia o rzekomej mobilizacji armii węgierskiej, a wraz z nimi multimedia podawane za dowody. Znaleźliśmy je również w polskojęzycznych mediach społecznościowych – niektóre konta przekonywały, iż dysponują nagraniem przejazdu ciężkiego sprzętu na granicę z Ukrainą.

Nagranie konwoju i nieuzasadnione wnioski

13 maja konto @tomek525 zamieściło na portalu X nagranie przedstawiające pojazdy wojskowe przejeżdżające nocą ulicami miasta. Według zamieszczonego komentarza ma to być dowód na roszczenia terytorialne Węgier wobec Ukrainy. Autor stwierdził, iż na klipie widać węgierskie pojazdy pancerne, które zjechały z transporterów i przemieszczają się na granicę. Na nagraniu pojawiają się 4 maszyny.

Wpis zdobył niecałe 9 tys. odsłon, ale opublikowana 14 maja na tym samym koncie kontynuacja osiągnęła widoczność na poziomie 300 tys. wyświetleń. Tym razem wypowiedzi towarzyszyła mapa terytorium, które miałaby zająć węgierska armia. Tego samego dnia profil @SwiadomyWodnik wymienił miasta, w których rzekomo gromadzi się wojsko: Záhony, Beregsurány, Tiszabecs, Barabás, Nagyhódos. Tę wiadomość można było znaleźć na X wcześniej – w języku angielskim podały ją m.in. otwarcie prorosyjskie konto @SMO_VZ (818 tys. odsłon) oraz @GlobalDiss (135,5 tys. odsłon).

Ten sam klip przytaczano zarówno na X, Youtube czy Telegramie, jak również na prokremlowskich serwisach informacyjnych. Znaleźliśmy go na łamach blokowanego przez Litwę Reportera; był też częścią tekstu na propagandowym portalu pravda.ru, który powołuje się na założony przez oligarchę Konstantina Małofiejewa nacjonalistyczny portal Cargrad.

Te same pojazdy bojowe były atrakcją na festiwalu

Konta rozpowszechniające nagranie przekonują, iż dowodzi ono eskalacji napięć między Ukrainą i Węgrami. Istnieje jednak wyjaśnienie, które pozwala zasadnie domniemywać o zupełnie innym charakterze konwoju.

Między 8 a 10 maja w Budapeszcie odbywał się festiwal Ludovika, którego częścią były pokazy militarne. W programie znaleźliśmy listę sprzętu wojskowego pokazywanego publice podczas tegorocznego festiwalu. Wśród sześciu prezentowanych pojazdów znajdowały się sfilmowane maszyny: czołg Leopard 2A4HU, bojowy wóz piechoty KF-41 Lynx, samobieżna haubicoarmata PzH 2000 oraz pojazd opancerzony Gidrán. Wszystkie były już atrakcjami wcześniejszych edycji festiwalu, co można zobaczyć na nagraniu z 2023 roku.

Przekazywane w sieci nagranie skomentował węgierski tabloid Blikk, wskazując, iż pojazdy wracały z festiwalu Ludovika. Gazeta zwróciła również uwagę, iż widoczne na klipie pojazdy bojowe nie spełniają kryteriów najmniejszej jednostki organizacyjnej armii węgierskiej.

Narracja o rozbiorze Ukrainy i operacja Turul

Podsycanie obaw ma miejsce nie tylko w kontekście zapaści stosunków ukraińsko-węgierskich, ale też dezinformacji konsekwentnie rozprzestrzenianej przez Rosję od rozpoczęcia inwazji. Do powracających wątków propagandowych należy teza o rozbiorze Ukrainy, który miałby odbyć się przy aprobacie Kremla. Narracja eksploatuje animozje historyczne, budując w ten sposób nieufność oraz podsycając sentymenty na tle tożsamościowym. Wcześniej tezę o rozbiorze wykorzystywano między innymi do dyskredytowania pomocy udzielanej Ukrainie przez Polskę [1, 2], o czym pisaliśmy już na łamach Fake News.

W sieci znaleźliśmy więcej wypowiedzi promujących wizję rychłej rewizji granic przez Węgry. Dnia 10 maja konto @HungaryBased udostępniło na X montaż scen z ćwiczeń wojskowych. „Nadchodzi Operacja Turul. Powrót Zakarpacia do ojczyzny” – skomentował profil, zdobywając 1,1 miliona wyświetleń. Zapowiedź rzekomej operacji oraz towarzyszący jej klip były szeroko rozpowszechniane przez inne profile w mediach społecznościowych. Na informacje od @HungaryBased powołało się przytoczone wcześniej konto @SwiadomyWodnik.

Podsumowanie

Nie znaleźliśmy dowodów, by uznać nagranie konwoju za świadectwo militaryzacji konfliktu między Węgrami a Ukrainą. Skład konwoju oraz czas upublicznienia nagrania sugerują, iż pojazdy bojowe wracały z festiwalu Ludovika w Budapeszcie.

Klip rozpowszechniały anonimowe konta oraz serwisy związane z Rosją. Towarzyszące mu komentarze podsycają poczucie zagrożenia oraz kwestionują integralność zachodnich sojuszy. Wpisują się tym samym w rozpoznane narracje propagandy rosyjskiej, w tym tezę o rozbiorze Ukrainy przez Rosję, Polskę, Węgry i Rumunię.

Nieuzasadnione spekulacje zostały opublikowane w czasie rzeczywistego kryzysu dyplomatycznego, przez co zyskują na wiarygodności oraz dezorientują co do faktów. Szybkie następstwo zdarzeń potęguje poczucie nagłości i sprzyja rozpowszechnianiu niepotwierdzonych informacji wśród użytkowników mediów społecznościowych.