Małgorzata Manowska, pierwsza prezes Sądu Najwyższego, ostro skrytykowała rządowe propozycje dotyczące statusu sędziów powołanych po 2017 roku, twierdząc, iż stanowią one „atak na niezależność władzy sądowniczej”. Manowska wyraziła swoje oburzenie w oficjalnym oświadczeniu, porównując planowane zmiany do represji z okresu stanu wojennego.
Krytyka dotyczy założeń projektu ustawy, które premier Donald Tusk oraz minister sprawiedliwości Adam Bodnar zaprezentowali po spotkaniu z przedstawicielami środowisk prawniczych. Propozycje zakładają podział tzw. neosędziów na trzy grupy, z czego część awansów ma być cofnięta, a niektórzy sędziowie mogą być pociągnięci do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Planowane jest także utworzenie komisji weryfikacyjnych, które mają sprawdzać nominacje.
Według Manowskiej, zapowiedziane działania to „drastyczne sankcje dyscyplinarne i karne” wobec sędziów, którzy przeszli „prawem określoną procedurę awansową”. Prezes SN ostrzega, iż mogą one dotknąć ponad 3 tys. sędziów. Porównała te działania do represji stosowanych wobec sędziów w czasach stanu wojennego, dodając, iż ich celem jest zastraszenie i upokorzenie sędziów.
Manowska o zarzutach wobec rządu
Pierwsza prezes SN – Małgorzata Manowska – w ostrych słowach odniosła się również do instytucji tzw. samokrytyki, która – jej zdaniem – przypomina metody stosowane w okresie stalinowskiego terroru. Podkreśliła, iż zapowiedzi tworzenia komisji weryfikacyjnych są „hańbą”, ponieważ choćby sędziowie oskarżani o zbrodnie sądowe w czasach PRL nie podlegali tak surowym ocenom.
Manowska oskarżyła premiera Tuska o wspieranie „haniebnych propozycji prześladowań i upokarzania sędziów”. Zwróciła również uwagę, iż planowane zmiany stanowią „rażące pogwałcenie zasady podziału władz oraz niezawisłości sądów”.
Apel o Ochronę Niezależności Sądów
W ocenie Manowskiej polski wymiar sprawiedliwości od dłuższego czasu znajduje się pod ogromną presją polityczną. Z tego powodu zaapelowała do wszystkich podmiotów dysponujących inicjatywą legislacyjną, aby podjęły działania mające na celu zakończenie konfliktu wokół niezależności sądownictwa. Podkreśliła, iż środowisko sędziowskie musi brać aktywny udział w dialogu dotyczącym zmian w wymiarze sprawiedliwości.
Odpowiedź Premiera i Ministra Sprawiedliwości
Premier Donald Tusk oraz minister sprawiedliwości Adam Bodnar zaprezentowali projekt zmian po spotkaniu z przedstawicielami środowisk prawniczych, w tym przewodniczącym Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” oraz Stowarzyszenia Prokuratorów „Lex Super Omnia”. Tusk podkreślił, iż przedstawione propozycje są istotnym krokiem w „przywracaniu praworządności” w Polsce. W jego ocenie reformy choćby wymagające łamania prawa są niezbędne do poprawy efektywności wymiaru sprawiedliwości oraz ułatwienia obywatelom dostępu do sądów.
Czytaj więcej: Prof. Piotrowski: rząd łamie zasadę niezawisłości sędziów
mn