Kalendarium historyczne – rocznica zawiązania przez polską szlachtę zbrojnej konfederacji przeciwko brutalnym nadużyciom stacjonujących w naszym kraju wojsk saskich.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się końcowemu etapowi III Wojny Północnej na ziemiach polskich.
Początek XVIII wieku przebiegał w Europie pod znakiem wyniszczającej wojny północnej. Było to prawdziwe starcie tytanów (dosłownie i w przenośni – monarchowie biorący w niej udział byli potężnej postury): Szwecja walczyła z Rosją o dominację w Europie. Jedną ze stron konfliktu była Saksonia, połączona z Rzeczpospolitą osobą władcy – Augusta II Mocnego.
Sas ulokował swoje wojska na terenie Polski. Nie ma nic gorszego od nieopłacanej armii, a August nie miał pieniędzy na żołd. Saksońscy żołnierze zaczęli zachowywać się na terenie Rzeczpospolitej jak w podbitym kraju.
Już niedługo szlachta miała dość utrzymywania cudzego wojska i samowoli żołdaków. Z drugiej strony – rosła też obawa przed absolutystycznymi zapędami Augusta II Mocnego, który w owym czasie faktycznie starał się zacieśnić unię polsko-saksońską. Szlachta zareagowała, zawiązując 26 listopada 1715 roku antysaską konfederację. Na jej czele, jako marszałek, stanął Stanisław Ledóchowski.
Konfederaci postąpili w sposób zaskakujący i nieprzemyślany. Po szeregu zwycięstw nad oddziałami saskimi zaczęli dążyć do uzyskania międzynarodowego poparcia dla swojego. Na ten apel odpowiedziała Rosja, która słusznie zauważyła w tym szansę na podporządkowanie sobie Rzeczpospolitej. Car Piotr I stał się – na zaproszenie szlachty – faktycznym protektorem naszego kraju. Władcy Rosji nie w smak było umocnienie władzy Augusta i ukrócenie anarchii.
Co ciekawe, po klęskach oddziałów saskich i wobec groźby detronizacji, o pośrednictwo w mediacjach cara poprosił także król. Do Polski wkroczyły wojska rosyjskie, w celu wymuszenia “pokoju”.
Kompromis pomiędzy dwoma zwaśnionymi stronami podpisano 3 listopada 1717 roku i został potwierdzony przez słynny tzw. sejm niemy. Traktat warszawski regulował stosunki pomiędzy Polską a Saksonią. Układ ten miał pozostać wyłącznie unią personalną. Ministrowie sascy nie mieli prawa podejmować decyzji w sprawach wewnętrznych i zewnętrznych, a wojsko saskie nie mogło przebywać na terenie Polski, z wyłączeniem 1200 gwardzistów króla.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
