To sedno uchwały Sądu Najwyższego (Izba Cywilna) w składzie: sędziowie Beata Janiszewska, Jacek Grela i Krzysztof Wesołowski. Chodzi o kluczową kwestię dla tysięcy frankowiczów, klientów Getin Noble Bank w upadłości, czekających na rozliczenie z bankiem, jego syndykiem i uwolnienie hipotek na ich mieszkaniach i domach.
Roszczenia i upadłość
O rozstrzygnięcie wspomnianej kwestii zwrócił się do Sądu Najwyższego warszawski Sąd Apelacyjny (sędzia Jolanta Pyźlak). Rozpatruje on apelację syndyka Getin Noble Bank od wyroku Sądu Okręgowego, który ustalił nieważność umowy kredytu frankowego zaciągniętego przez dwoje konsumentów w 2007 r. na budowę domu w systemie gospodarczym.
SA zapytał Sąd Najwyższy, czy w związku z ogłoszeniem upadłości banku wierzytelność powodów, która podlega zgłoszeniu do masy upadłości rozdzielanej następnie między wierzycieli (choć frankowiczom najpewniej kilka z niej zostanie), czekać ma do czasu wyczerpania trybu upadłościowego. Czyli czy ma czekać do uznania roszczenia frankowiczów (lub odmowy) przez syndyka, co może trwać choćby kilka lat, czy też może być rozstrzygnięta w sądzie cywilnym, co nastąpi szybciej.
W przypadku przyjęcia, iż roszczenie o ustalenie nieważności umowy powinno być rozpoznane w postępowaniu upadłościowym, ochrona konsumenta byłaby iluzoryczna (sąd cywilny nie mógłby także zabezpieczyć roszczenia).
Do tej pory w omawianej kwestii sądy cywilne, w tym sąd frankowy, który przeprowadził w swoim gronie konferencję na ten temat, podzieliły się mniej więcej po połowie. Ale SN w czwartek przesądził, iż sprawy te mogą być kontynuowane przez sądy cywilne po ogłoszeniu upadłości banku.
Pozew o ustalenie
– Uchwała ma istotne znaczenie dla kredytobiorców Getin. Nie mogą oni wprawdzie pozwać upadłego banku o zapłatę nadpłaconych rat, ale mogą pozwać o ustalenie, iż umowa jest nieważna. Takie ustalenie pozwala po pierwsze wykreślić adnotację o kredycie z BIK, a po drugie – jest dużym krokiem w kierunku wykreślenia hipoteki kredytowej z księgi wieczystej – ocenia dr Mariusz Korpalski, radca prawny.
Jego zdaniem większość prawników była zdania, iż tzw. sprawy o ustalenie mogą się toczyć po ogłoszeniu upadłości, ale po zadaniu pytania do SN sądy przyjęły postawę wyczekującą.
– Należy się spodziewać, iż po uchwale potwierdzającej prawo kredytobiorcy upadłego banku do prowadzenia procesu o ustalenie te postępowania wreszcie ruszą – dodaje mec. Korpalski.
Z kolei Rafał Kowalczyk, adwokat z kancelarii Filipiak Babicz Legal sp.k., wskazuje, iż uchwała ma szczególne znaczenie dla kredytobiorców, którzy na swoich nieruchomościach przez cały czas mają wpisaną hipotekę na rzecz Getin Bank z tytułu kredytu frankowego. – W większości przypadków sądy wieczystoksięgowe zgadzają się na wykreślenie takiej hipoteki w razie stwierdzenia przez sąd cywilny nieważności umowy kredytowej w wyroku. choćby jeżeli syndyk uzna roszczenia frankowicza na liście wierzytelności, to wyciąg z listy nie mógłby stanowić podstawy do wykreślenia hipoteki. Nie stanowi bowiem orzeczenia sądu – ocenia mec. Kowalczyk.
Zdaniem Marcina Kubiczka, syndyka masy upadłości Getin Noble Bank, najlepszym rozwiązaniem dla kredytobiorców Getin Noble Banku, dla masy upadłości i dla wszystkich interesariuszy są ugody. – I tego uchwała SN nie zmienia. Uchwała oznacza, iż 4 tys. zawieszonych dotychczas postępowań będzie mogło znów zostać podjętych, o ile sądy będą respektować omawiane rozstrzygnięcie SN. Spowoduje to jeszcze większe koszty sporów dla kredytobiorców, a także masy upadłości. Będziemy szczegółowo analizować konsekwencje tej uchwały – wskazuje syndyk.
Sygnatura akt: III CZP 5/24
