Po rozmowie telefonicznej z przywódcą Kremla Władimirem Putinem prezydent USA Donald Trump budzi nadzieje na rychłe zawieszenie broni w wojnie w Ukrainie. Rosyjska wojna jest „krwawą łaźnią” – powiedział Trump – „i wierzę, iż on (Putin) chce ją zakończyć” – dodał.
Republikanin przedstawił również perspektywę natychmiastowych negocjacji w Watykanie w sprawie zawieszenia broni między Rosją a Ukrainą. Trump nie podał jednak żadnych szczegółów i został po raz kolejny skrytykowany, iż w jego wysiłkach pokojowych brakuje presji na Moskwę.
Zełenski o wycofaniu wojsk
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski podkreślił, iż odrzuca możliwe rosyjskie warunki zawieszenia broni, takie jak wycofanie ukraińskich wojsk z anektowanych terytoriów w jego własnym kraju. – jeżeli Rosja stawia warunek wycofania naszych wojsk z naszej ziemi, oznacza to, iż nie chcą zawieszenia broni i zakończenia wojny – powiedział Zełenski. – Nikt nie wycofa naszych wojsk z naszego terytorium – dodał.
Kreml wielokrotnie podkreślał, iż podczas rozmów pokojowych opowiada się za całkowitym wycofaniem wojsk ukraińskich z czterech częściowo przez Rosję kontrolowanych terytoriów – Doniecka, Ługańska, Zaporoża i Chersonia.
Od ponad trzech lat Ukraina opiera się rosyjskiej inwazji przy wsparciu Zachodu. Jednak Kijów i jego europejscy sojusznicy obawiają się, iż rząd USA może zaprzestać pomocy i wycofać się z wysiłków pokojowych.
Dwugodzinna rozmowa
W poniedziałek, 19 maja, Trump i Putin rozmawiali przez telefon przez około dwie godziny. Po zakończeniu rozmowy Trump zapowiedział, iż „negocjacje między Rosją a Ukrainą rozpoczną się natychmiast”. Odnosząc się do wysiłków na rzecz zakończenia wojny, powiedział w Białym Domu: – Myślę, iż mamy duże szanse, aby to osiągnąć. Myślę, iż Putin tego chce.
Istnieją jednak wątpliwości co do tej relacji. W późniejszej rozmowie telefonicznej z europejskimi szefami państw i rządów mieli oni odnieść wrażenie, iż prezydent USA nie był gotów do zmuszenia przywódcy Kremla do stołu negocjacyjnego poprzez wywieranie większej presji – poinformował dziennik „Financial Times”, powołując się na źródło zaznajomione z rozmową Trump-Putin. Według gazety Trump nie mówił również o kolejnych sankcjach wobec Rosji.
Kolejne sankcje wobec Rosji
W rozmowie z dziennikarzami Trump uzasadnił to, mówiąc, iż na tym etapie istnieje szansa na osiągnięcie postępu w staraniach pokojowych – donosił CNN.
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oczekuje, iż Bruksela przyjmie we wtorek, 20 maja, 17. pakiet unijnych sankcji wobec Rosji, jeżeli ta nie będzie gotowa do zaprzestania działań wojennych. Zełenski ma również nadzieję na nowe środki karne ze strony USA. Te jednak – według „Financial Times” – nie są na razie planowane.
Kanclerz Niemiec Friedrich Merz napisał na X, iż Europa i USA chcą „ściśle towarzyszyć Ukrainie na drodze do zawieszenia broni”. „Europa zwiększy presję na Moskwę poprzez sankcje” – uzgodniono z prezydentem USA po jego rozmowie telefonicznej z Putinem.
Memorandum z Ukrainą
Putin powiedział po rozmowie z Donaldem Trumpem, iż Rosja jest gotowa pracować nad memorandum z Ukrainą, które zawierałoby zawieszenie broni. Według Putina trzeba znaleźć najskuteczniejszą drogę do pokoju i „sprawiedliwe kompromisy”. Nie powiedział on jednak, jak powinny one wyglądać.
Prezydent Ukrainy oczekuje teraz szczegółów dotyczących memorandum wspomnianego przez Putina.
Według rosyjskiej agencji informacyjnej Tass rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow podkreślił, iż nie ma ram czasowych na opracowanie memorandum. – Nie ma żadnych terminów i nie może być żadnych –powiedział Pieskow. Dodał, iż wszyscy chcą osiągnąć postęp tak szybko, jak to możliwe, ale „diabeł tkwi w szczegółach”. Pieskow powiedział również, iż miejsce nowych kontaktów z Kijowem nie zostało określone, choćby jeżeli Kreml wie o propozycji Watykanu.
"Zwycięstwo na punkty" dla Putina
Były ambasador Niemiec w Rosji, Rüdiger von Fritsch (ambasador w latach 2014-2019) ocenił rozmowę telefoniczną Trump-Putin jako „zwycięstwo na punkty” dla Putina. „Ze wszystkiego, co wiemy do tej pory, nie możemy stwierdzić, iż Rosja w jakikolwiek sposób się ruszyła i iż – a to wydaje mi się jeszcze ważniejsze – widzi powód, by ruszyć się w przyszłości” – powiedział von Fritsch w wieczornym programie telewizji ARD. Dodał, iż Putin wie, iż Trump jest gotów poświęcić wiele dla zakończenia konfliktu – w tym interesy Ukrainy.
Były ambasador Niemiec zauważył, iż Trump „po raz kolejny” mówił o przyszłych amerykańsko-rosyjskich stosunkach handlowych. „(Putin) widzi znaki dolara w oczach Trumpa” – powiedział von Fritsch, stwierdzając, iż władca Kremla wykorzystuje żądzę zysku prezydenta USA.
Czy Trump spotka się z Putinem?
Według Kremla Putin i Trump ponownie rozmawiali o ewentualnym osobistym spotkaniu. – Obaj prezydenci są zainteresowani takim spotkaniem. Ale obaj prezydenci są również zainteresowani tym, aby to spotkanie nie było puste pod względem treści, tylko zorientowane na wyniki – powiedział doradca Putina ds. polityki zagranicznej Jurij Uszakow, cytowany przez rosyjską agencję informacyjną Interfaks.
W zeszłym tygodniu Trump powiedział, iż przed osobistym spotkaniem z Putinem nie spodziewa się żadnych realnych ruchów w rozmowach o Ukrainie. Bezpośrednie rozmowy między Rosją a Ukrainą odbyły się w piątek, 16 maja, w Turcji – po raz pierwszy od trzech lat. Obie strony zgodziły się na wymianę więźniów. Do wielkiego przełomu jednak nie doszło, częściowo dlatego, iż w rozmowach nie uczestniczył Władimir Putin, który sam je zaproponował. Nie osiągnięto porozumienia w sprawie zawieszenia broni.
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenskij był otwarty na dalsze rozmowy między wysokimi rangą negocjatorami z USA, Ukrainy, Rosji i państw europejskich. Takie spotkania mogłyby się odbyć w Turcji lub Szwajcarii czy też w Watykanie.
