Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawie K. przeciwko Polsce. Sąd orzekł, iż przymusowe umieszczanie osób ubezwłasnowolnionych w domach pomocy społecznej narusza prawo do wolności.
W 2000 roku sąd zdecydował o ubezwłasnowolnieniu SK z powodu jego przewlekłej choroby, schizofrenii. W 2002 roku S.K. została umieszczona w domu opieki.
S.K. kilkakrotnie występowała o uchylenie niezdolności do pracy. Jednak sąd odrzucił jego wniosek. W marcu 2007 roku Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok stwierdzający, iż niezdolność osoby ubezwłasnowolnionej do samodzielnego odwołania się od ubezwłasnowolnienia narusza konstytucję. W wyniku tej decyzji zmieniły się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. We wrześniu 2007 r. S.K. wrócił do sądu, ale jego wniosek został oddalony. Sąd podkreślił, iż zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego, które wejdą w życie dopiero w październiku, nie mają jeszcze zastosowania do sytuacji skarżącego.
W skardze do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka S.K. argumentował, iż został umieszczony w domu pomocy społecznej wbrew swojej woli i od 2002 roku nie może zmienić tej decyzji. Skarżył się również na decyzję sądu, która jego zdaniem ignoruje jego argumenty dotyczące psychologicznego przesiewu.
Europejski Trybunał Praw Człowieka w swoim orzeczeniu o naruszeniach prawa do wolności stwierdził, iż S.K. „jest pod stałą kontrolą i nie może wychodzić z domu [opieka społeczna – przyp. red.] bez odpowiedniej zgody”. Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, iż zatrzymanie skarżącego w domu opieki było nieuzasadnione i iż on sam powinien mieć możliwość zakwestionowania decyzji o umieszczeniu go tam.
„W polskiej sprawie po raz pierwszy sąd uznał, iż umieszczenie w domu opieki stanowiło naruszenie wolności” – powiedział wiceprezes HFPC dr Adam Bodnar. „Ta sprawa pokazuje, jak ważna jest sądowa kontrola nad umieszczaniem osób w opiece społecznej. dom jest.” – dodał dr Adam Bodner.
Centrum Rzecznictwa ds. Niepełnosprawności Umysłowej złożyło opinię amicus w postępowaniu przed ETPCz. Organizacja zwraca uwagę na możliwość, iż w tym przypadku może dojść do naruszenia nie tylko prawa do wolności, ale także zakazu dyskryminacji osób ubezwłasnowolnionych w korzystaniu z innych praw i wolności. Barbara Grabowska, prawniczka HFPC, powiedziała: „Opinia MDAC pokazuje systemowy charakter tej sprawy, która dotyczy nie tylko Polski, ale praw osób ubezwłasnowolnionych w całej Europie”.
ETPC przyznał skarżącemu 10 000 euro odszkodowania.
(dla HFPC)
