Do you have a home or apartment? Mandatory smoke and carbon monoxide detectors are already coming in! Check the dates.

Polska stoi u progu rewolucji w bezpieczeństwie domowym. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, Tomasz Siemoniak, podpisał rozporządzenie, które zmieni polskie mieszkania na zawsze, wprowadzając obowiązek instalacji czujników dymu i tlenku węgla. Ta decyzja, choć dla wielu zaskakująca, jest odpowiedzią na dramatyczne statystyki pożarów i zatruć czadem, które każdego roku pochłaniają setki ofiar. Przygotuj się, bo nowe przepisy wchodzą w życie etapami, a niektóre z nich obowiązują już teraz! Koszt? Niewielki w porównaniu z ceną ludzkiego życia – to zaledwie około 150 złotych na lokal.

To nie jest odległa perspektywa. To konkretny obowiązek, który dotknie miliony Polaków, właścicieli domów, mieszkań oraz najemców krótkoterminowych. Czy wiesz, kiedy nowe regulacje zaczną obowiązywać w Twojej nieruchomości i jakie kroki musisz podjąć? Sprawdź, zanim będzie za późno.

Przełomowe rozporządzenie: Czujniki obowiązkowe w każdym polskim domu

22 listopada 2024 roku, symbolicznie w Europejski Dzień Czujki Dymu, minister Tomasz Siemoniak złożył podpis pod dokumentem, który fundamentalnie zmienia standardy bezpieczeństwa w polskich domach. „Chcemy dać mocny sygnał ze strony państwa, iż czujki dymu i tlenku węgla powinny być czymś, co każdy ma w swoim domu” – podkreślił minister podczas konferencji w Akademii Pożarniczej.

Decyzja ta nie była przypadkowa, a jej przyspieszenie miało związek z tragicznymi wydarzeniami. Portal Rp.pl przypomina, iż kilka miesięcy wcześniej w Poznaniu, w wyniku pożaru, zginęło dwóch strażaków. W tej samej kamienicy, dzięki zainstalowanej czujce dymu, uratowali się wszyscy lokatorzy. To wydarzenie stało się katalizatorem dla wprowadzenia nowych przepisów.

Statystyki bezpieczeństwa w Polsce są alarmujące. W 2023 roku odnotowano ponad 30 tysięcy pożarów budynków mieszkalnych, w których zginęło ponad 500 osób, a kilka tysięcy zostało rannych. Dodatkowo, zatrucia tlenkiem węgla, tzw. czadem, są przyczyną dziesiątek zgonów rocznie. Według danych Gov.pl, w 2024 roku doszło do ponad 3,6 tysięcy zdarzeń związanych z emisją czadu, w których poszkodowanych zostało ponad tysiąc osób, a zginęły 32 osoby. Najwięcej zdarzeń miało miejsce w styczniu (531), co podkreśla sezonowość zagrożenia.

Harmonogram, który musisz znać: Kiedy obowiązek dotknie Twojej nieruchomości?

Rozporządzenie weszło w życie 23 grudnia 2024 roku, ale terminy na jego realizację różnią się w zależności od typu nieruchomości. To kluczowa informacja, która może zaskoczyć wielu właścicieli:

• Nowe budynki mieszkalne: Obowiązek montażu czujników obowiązuje już teraz. Wszystkie nowo oddawane inwestycje muszą być wyposażone w odpowiednie urządzenia od 23 grudnia 2024 roku.
• Hotele i najem krótkoterminowy: Właściciele mają czas do 30 czerwca 2026 roku. Dotyczy to mieszkań wynajmowanych przez platformy takie jak Airbnb czy Booking.com, gdzie najem jest traktowany jako usługa hotelarska.
• Istniejące budynki mieszkalne: Będą objęte obowiązkiem od 1 stycznia 2030 roku, zwłaszcza te ogrzewane paliwem stałym, gazem lub olejem opałowym. Ten wydłużony okres przejściowy ma umożliwić właścicielom zaplanowanie modernizacji.

Tlenek węgla, potocznie zwany czadem, to cichy zabójca. Gaz jest bezbarwny i bezwonny, co sprawia, iż jego obecność jest trudna do wykrycia bez specjalistycznego urządzenia. Może doprowadzić do utraty przytomności i śmierci choćby przy stosunkowo niewielkim stężeniu w powietrzu. Czujniki tlenku węgla muszą spełniać normę PN-EN 50291-1 i być instalowane w pomieszczeniach, gdzie odbywa się proces spalania paliwa. Wyjątek stanowią urządzenia z zamkniętą komorą spalania oraz kuchenki gazowe.

Warto zwrócić uwagę na jakość. Inspekcja Handlowa, jak informuje portal Infor.pl, przeprowadziła kontrolę 12 modeli czujników tlenku węgla. Okazało się, iż dwa modele miały wady konstrukcyjne, a trzy kolejne – braki w oznakowaniu. Sprawdzano m.in. szybkość alarmu przy wysokim stężeniu czadu (300 ppm), który powinien uruchomić się w ciągu 3 minut.

Ile to kosztuje i jak to zamontować? Praktyczny przewodnik

Wielu właścicieli zastanawia się nad kosztami. Czujnik dymu to wydatek rzędu 50 do 200 złotych, natomiast czujnik tlenku węgla kosztuje od 100 do 300 złotych. Łącznie, na jedno mieszkanie, to wydatek od około 150 do 500 złotych. Autorzy rozporządzenia w uzasadnieniu wskazali, iż „średni roczny koszt stosowania w pojedynczym lokalu tych urządzeń będzie wynosił odpowiednio około 10 zł i 20 zł” – zakładając 5-letnią żywotność baterii.

Weźmy przykład pani Anny, która ma dwupokojowe mieszkanie ogrzewane gazem. Będzie musiała kupić jeden czujnik dymu (ok. 50 zł) i jeden czujnik czadu (ok. 100 zł). Łączny koszt to 150 złotych. Przy 5-letniej żywotności baterii to zaledwie 30 złotych rocznie, czyli mniej niż 3 złote miesięcznie – symboliczny wydatek w zamian za bezpieczeństwo życia.

Prawidłowy montaż jest najważniejszy dla skuteczności. Czujniki dymu należy instalować na suficie, ponieważ dym unosi się do góry. Czujniki tlenku węgla powinny być montowane na wysokości głowy mieszkańców, najlepiej w pobliżu potencjalnych źródeł czadu, takich jak piece gazowe, kominki czy bojlery. Inspekcja Handlowa przypomina, iż każdy czujnik tlenku węgla powinien posiadać wskaźniki optyczne: zielona dioda oznacza zasilanie, czerwona – alarm, a żółta – błąd. Stefan Cylwik z portalu Rendin podkreśla: „Sami rekomendujemy instalację czujników dymu na wszelki wypadek, żeby podwyższyć bezpieczeństwo lokalu. Rozsądne terminy na pewno pozwolą właścicielom przygotować się do nowego obowiązku”.

Co musisz zrobić już teraz? Konkretne kroki dla właściciela

Nie czekaj na ostatnią chwilę. Oto praktyczne kroki, które powinieneś podjąć:

• Krok pierwszy: Sprawdź swój status. jeżeli masz nowy dom lub mieszkanie oddane po 23 grudnia 2024 roku – obowiązek masz już teraz. jeżeli wynajmujesz krótkoterminowo – masz czas do czerwca 2026 roku, ale warto działać z wyprzedzeniem. Pozostali właściciele mają czas do 1 stycznia 2030 roku.
• Krok drugi: Zaplanuj budżet. Pamiętaj, iż właściciele domów i mieszkań będą musieli zakupić certyfikowane czujniki z własnej kieszeni. Na ten moment nie przewidziano żadnych dopłat czy ulg podatkowych.
• Krok trzeci: Wybierz odpowiednie urządzenia. Czujnik musi spełniać polskie normy i posiadać odpowiedni certyfikat. Lepiej zainwestować 150 złotych w sprawdzony sprzęt niż 50 złotych w urządzenie, które nie zadziała w krytycznym momencie.
• Krok czwarty: Naucz się obsługi i konserwacji. Nieprawidłowo zamontowany lub niedziałający czujnik może nie wykryć zagrożenia. Regularnie sprawdzaj jego działanie i wymieniaj baterie zgodnie z zaleceniami producenta.

Kontrole, kary i wpływ na rynek: Czego spodziewać się w przyszłości?

Nowe przepisy wywrą znaczący wpływ na polski rynek nieruchomości i sektor bezpieczeństwa. Producenci i dystrybutorzy czujników mogą spodziewać się eksplozji popytu, zwłaszcza przed kolejnymi terminami wejścia obowiązku. Firmy zajmujące się instalacjami elektrycznymi i systemami bezpieczeństwa zyskają szansę na rozwój i zwiększenie przychodów, co może doprowadzić do powstania nowych miejsc pracy.

Choć rozporządzenie nie precyzuje bezpośrednich kar za brak czujników, eksperci przewidują, iż kontrole będą prowadzone przez straż pożarną i urzędy nadzoru budowlanego. W przypadku wynajmu krótkoterminowego, brak czujników może oznaczać problemy z prowadzeniem działalności – platformy takie jak Airbnb mogą wymagać potwierdzenia zgodności z przepisami bezpieczeństwa.

Co więcej, nie można wykluczyć, iż w przyszłości brak czujników będzie miał wpływ na wypłaty z ubezpieczeń w przypadku pożaru czy zatrucia czadem. Ubezpieczyciele mogą argumentować, iż właściciel nie dołożył należytej staranności w zabezpieczeniu nieruchomości, co może skutkować odmową wypłaty odszkodowania.

Polska dołącza tym samym do państw takich jak Wielka Brytania, Niemcy czy Szwecja, gdzie obowiązek montażu czujników obowiązuje od lat i przyniósł wymierne efekty w postaci zmniejszenia liczby ofiar pożarów oraz zatruć tlenkiem węgla. Choć pełne efekty będą widoczne dopiero po 2030 roku, już teraz można przewidywać stopniową poprawę statystyk bezpieczeństwa. To przede wszystkim inwestycja w bezpieczeństwo polskich rodzin, która może uratować setki istnień ludzkich rocznie i zapobiec tysiącom wypadków. Koszt 150 złotych to kilka w porównaniu z ceną ludzkiego życia.