China's support for Eritrea

W poniedziałek 15 maja miała miejsce oficjalna wizyta w Pekinie prezydenta Erytrei Isajasa Afewerkiego. Podczas rozmów zapowiedziano obchody 24 maja trzydziestej rocznicy zawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Pekinem a Asmarą.

Prezydent Xi Jinping zapowiedział dalsze długoterminowe zacieśnianie strategicznego partnerstwa Chin z Erytreą dla wzmocnienia regionalnego pokoju oraz sprawiedliwości międzynarodowej. Pochwalił przywiązanie Asmary do niezależnej polityki zagranicznej, podążanie drogą rozwoju określoną przez warunki narodowe, zadeklarował wsparcie dla suwerenności, bezpieczeństwa i interesów rozwojowych Erytrei, a także potępił ingerencję przez USA w sprawy wewnętrzne Erytrei i nałożenie na nią przez Waszyngton sankcji.

Prezydent Chin zapowiedział dzielenie się z Erytreą doświadczeniami w zakresie technologii rządzenia, wspólne przeciwstawianie się unilaterializmowi i zastraszaniu przez USA oraz obustronnie korzystną współpracę w formatach takich jak Inicjatywa Pasa i Szlaku, Forum Współpracy Chińsko-Afrykańskiej, oraz Perspektywy Pokoju i Rozwoju w Rogu Afryki. Wzmocnieniu ma ulec kooperacja w obszarach infrastruktury, telekomunikacji, rolnictwa, górnictwa, rybołówstwa, Chiny mają przez cały czas wysyłać ekspertów medycznych i rolniczych do Erytrei.

Wymiana handlowa z Erytreą posiada dla Chin formalnie ujemny bilans, co tłumaczy się wywozem przez Chiny wydobywanych w Erytrei kopalin. W 2021 r. wartość chińskiego eksportu do Erytrei wyniosła 69,9 mln. USD i obejmował on głównie samochody dostawcze (8,66 mln. USD), opony (7,53 mln. USD), silniki samochodowe oraz ich części i akcesoria (2,86 mln. USD). W tym samym roku eksport Erytrei do Chin osiągnął wartość 352 mln USD i obejmował głównie rudę miedzi (194 mln. USD) oraz rudę cynku (158 mln. USD), były to zatem surowce wydobywane przez Chińczyków w Erytrei.

W marcu 2023 r. eksport z Chin do Erytrei wyniósł 5,45 mln. USD (istotną pozycją były telefony – 975 tys. USD), import zaś 40,5 mln. USD. Rok do roku eksport chiński do Erytrei wzrósł w marcu o 51,4%, zaś import zmalał o 44,1%. Chiński eksport do Erytrei pochodzi głównie z prowincji Szanghaj (2,23 mln. USD), prowincji Szantung (1,05 mln. USD), oraz prowincji Guangong (750 tys. USD).

Prezydent Isajas Afewerki podkreślił, iż naród Erytrei nie zapomni nigdy o wsparciu Chin dla niepodległości Erytrei. Komentując te słowa dla portalu Global Times, chiński ekspert przypomniał iż I. Afewerki odbył szkolenie polityczno-wojskowe w Chinach w 1967 roku. Zbliżeniu Asmary i Pekinu sprzyja też fakt, iż ta pierwsza 21 marca, wspólnie z MSZ Etiopii, odrzuciła oskarżenia USA o popełnianie przez armie erytrejską i etiopską zbrodni wojennych podczas walk w regionie Tigraj. Jeszcze w listopadzie 2021 r. Asmara potępiła sankcje nałożone przez USA na wojskowych i rządowych funkcjonariuszy Erytrei.

Znaczenie Erytrei dla Chin zasadza się przede wszystkim na jej położeniu. Erytrea jest najdalej na północny wschód wysuniętą częścią Afryki Wschodniej i Rogu Afryki, granicząc z Etiopią na południu, Sudanem na zachodzie, na północy zaś z Dżibuti, gdzie znajduje się jedyna jak dotychczas zamorska baza wojskowa Chin – formalnie stacjonujące tam siły przeznaczone są do zwalczania piractwa, w praktyce stanowią drugi, obok pakistańskiego portu Gwadar nad Morzem Arabskim, chiński przyczółek strategiczny na Oceanie Indyjskim. Erytrea posiada też wyjście na Morze Czerwone – ku Jemenowi i Arabii Saudyjskiej, stąd też w ostatnich latach spekulowano na temat penetracji izraelskiej i rosyjskiej w tym kraju.

Ronald Lasecki