W czasie, kiedy ludzkość całkowicie odwraca się od Boga, wzywanie największego pogromcy demonów, św. Michała Archanioła, zdaje się być skutecznym orężem przeciwko potężnym atakom mocy ciemności. Intuicję tę potwierdzają słowa św. Tomasza z Akwinu: „Michał jest tchnieniem duszy Odkupiciela, które przy końcu świata, będzie walczyć i zniszczy Antychrysta, tak jak to zrobił z Lucyferem na samym początku”. Co winien wiedzieć każdy o wielkim „Księciu Wojska Niebieskiego”, by w czasie ostatniej próby poddać się Jego protekcji?
W liście św. Pawła do Tesaloniczan czytamy: „Sam bowiem Pan zstąpi z nieba na hasło i na głos archanioła, i na dźwięk trąby Bożej, a zmarli w Chrystusie powstaną pierwsi” (Tes 4,16). Św. Juda nazywa w swoim liście archanioła po imieniu: „Gdy zaś archanioł Michał tocząc sprawę z diabłem spierał się o ciało Mojżesza, nie odważył się rzucić wyroku bluźnierczego, ale powiedział: Pan niech cię skarci” (Jud 1,9). Do chóru archaniołów, oprócz św. Michała, należą jeszcze św. Gabriel i św. Rafał, a także czworo innych duchów, o których wiemy z rozmowy św. Rafała z Tobiaszem.
„Księcia Wojska Niebieskiego” jako pierwszego upamiętniono świętem. Od 530 r. na dzień 29 września przypada liturgiczne wspomnienie św. Michała Archanioła. Później święto połączono ze wspomnieniem Aniołów Stróżów. Uroczystości ku czci św. Gabriela (24 marca) i Rafała (24 października) ustanowiono osobno. Z czasem zostały jednak zawieszone w związku z wprowadzeniem do nowego kalendarza liturgicznego (1970 r.) połączonego święta Trzech Archaniołów.
1.Mikha’el, czyli „Któż jest jak Bóg?”
Jak podaje Tradycja, kiedy Lucyfer z hasłem Non serviam (Nie będę służył) sprzeciwił się Bogu, jako pierwszy wystąpił przeciw niemu niższy w hierarchii niebieskich bytów anioł z okrzykiem Quis ut Deus! – „ Któż jest jak Bóg?”. Zawołanie to wznoszono podczas stoczonej w niebie bitwy, w której Michał, wspaniały wojownik, stanął naprzeciw zbuntowanych aniołów pod wodzą szatana i jego popleczników – diabłów. Z tego powodu Bóg postawił św. Michała na miejscu upadłego Lucyfera, który przestał być od tego momentu anielskim księciem.
2.Archanioł
Na kartach Pisma Świętego często pojawia się postać anioła. Ich liczba jest ponoć ogromna. Sam Pan Jezus mówi o zastępach anielskich (por. Mt 26,53), prorok Daniel zaś o tysiącach tysięcy stojących przed Bogiem (Dn 7,10). I każdy z nich w inny sposób odbija doskonałość Bożą, bo nie ma dwóch aniołów równych sobie. Tradycja Kościoła mówi nam o dziewięciu chórach anielskich, które z kolei dzielą się na trzy hierarchie. Będące najbliżej Boga trzy pierwsze chóry to Serafini, Cherubini i Trony. realizowane są przed majestatem Bożym, nieustannie kontemplując Jego oblicze. Druga hierarchia – Panowania, Moce i Władze – odpowiada za harmonijne funkcjonowanie wszechświata, czyli zajmuje się realizacją planu Bożej Opatrzności. Trzecia – Zwierzchności, Archaniołowie i Aniołowie – opiekują się królestwami, państwami, narodami i poszczególnymi ludźmi. Św. Michał choć jest najznamienitszym wśród aniołów, to w hierarchii anielskiej zajmuje niższe stopniem miejsce.
3.Przywódca wszystkich aniołów
Zdaniem św. Bazylego Wielkiego oraz innych greckich Ojców nazywany w Księdze Daniela „wielkim księciem” św. Michał jest przywódcą wszystkich aniołów, w tym chóru Serafinów znajdujących się najbliżej Boga. Na jego wysoką pozycję wskazują słowa Archanioła Gabriela wypowiedziane podczas konwersacji z prorokiem Danielem, a określające św. Michała „jednym z pierwszych książąt”. Jak czytamy: „Nikt zaś nie może mi skutecznie pomóc przeciw nim z wyjątkiem waszego księcia Michała” (Dn 10,22). Tę rangę potwierdza wskazująca na przywódczą rolę tego archanioła wzmianka z Księgi Objawienia: „I nastąpiła walka na niebie, Michał i jego Aniołowie mieli walczyć ze Smokiem. I wystąpił do walki Smok i jego Aniołowie” (Ap 12,7). Motyw św. Michała Archanioła jako tego, który stanie do walki w obronie ludzi w okresie panowania Antychrysta odnajdujemy w Księdze Daniela: „W owych czasach wystąpi Michał, wielki książę, który jest opiekunem dzieci twojego narodu. Wtedy nastąpi okres ucisku, jakiego nie było, odkąd narody powstały, aż do chwili obecnej. W tym czasie naród Twój dostąpi zbawienia: ci wszyscy, którzy zapisani są w księdze” (Dn 12, 1).
Mimo iż z reguły prezentowany był jako anielski wojownik, przybierający zwycięską pozę, w pełnej zbroi, w hełmie, z mieczem i tarczą, na której widnieje łacińska inskrypcja: Quis ut Deus?, nie od początku widziano w nim obrońcę chrześcijan. Z nieznanych powodów bardziej postrzegano go jako uzdrowiciela. Lecznicze źródła we Phrygii, Chairotropie i Colossae, w których wielu ludzi miało doświadczyć uzdrowień, uważano za dzieło tego Archanioła, jako iż był widziany przy źródle w czasie, gdy grupa pogan usiłowała zniszczyć miejsce kultu poprzez skierowanie strumienia wody w przeciwnym kierunku. Wówczas miał zapobiec temu właśnie św. Michał.
4.Obrońca Kościoła, największy wróg diabła
O sile i militarnym zwycięstwie św. Michała Archanioła w starciu z Szatanem i jego zwolennikami czytamy w Apokalipsie św. Jana: „I nastąpiła walka na niebie: Michał i jego aniołowie mieli walczyć ze Smokiem i wystąpił do walki Smok i jego aniołowie, ale nie przemógł i już się miejsce w niebie nie znalazło. I został strącony wielki Smok, Wąż starodawny, który się zwie diabeł i szatan, zwodzący całą zamieszkałą ziemię, a z nim strąceni zostali jego aniołowie” (Ap 12, 7-9). Z wizji tej zrodziło się wyobrażenie Archanioła Michała jako obrońcy Kościoła i największego wroga diabła. Papież Leon XIII po tym, jak doświadczył w mistyczny sposób przerażających gróźb szatana, miał ułożyć modlitwę, której słowa, zgodnie z wolą Głowy Kościoła, rozbrzmiały na całym świecie, a szczególnie słychać je było w świątyniach całego świata po każdej Mszy świętej.
Mimo iż jego imię nie jest wymieniane w Biblii, wielu doktorów Kościoła widzi św. Michała w Aniele Stróżu Izraela z Księgi Wyjścia: „Oto Ja posyłam Anioła przed Tobą, aby cię strzegł w czasie twojej drogi i doprowadził cię do miejsca, które ci wyznaczyłem. Szanuj go i bądź uważny na jego słowa. Nie sprzeciwiaj się mu w niczym, gdyż nie przebaczy waszych przewinień, bo imię moje jest w nim” (Wj 23, 20-21). Podobnie uważa się „Wodza Niebieskich Zastępów” za anioła zastępującego drogę Balaamowi, o którym czytamy w Księdze Liczb (por. Lb 22,22). Dzięki tym wszystkim dokonaniom tradycja chrześcijańska przypisała św. Michałowi cztery zadania: 1) walczyć z szatanem; 2)ratować wierne dusze od mocy szatana, szczególnie w godzinie śmierci; 3) pozyskiwać konających i prowadzić ich przed oblicze sądu; 4) być orędownikiem ludu Bożego – Izraelitów w Starym, chrześcijan w Nowym Testamencie, i służyć jako patron Kościoła, tak jak służył oddziałom rycerzy w okresie średniowiecza.
5.Ma swoją siedzibę na ziemi
Początki jednego z najsławniejszych w Kościele katolickim sanktuariów ku czci św. Michała Archanioła, znajdującego się na wzgórzach półwyspu Gargano, odnajdujemy w listach papieża Gelazego I skierowanych do biskupów na przełomie 493 i 494 roku oraz w Liber de apparitione Sancti Michaelis in Monte Gargano z VIII wieku, czyli w księdze opisującej tamtejsze objawienia św. Michała Archanioła. Ukazanie się Anioła św. Wawrzyńcowi – biskupowi Siponto w 490 roku, poprzedziło takie oto wydarzenie:
„Pewnemu bogatemu włościaninowi uciekł byk. Właściciel dostrzegł go na szczycie góry, klęczącego u wejścia do groty – w miejscu przyszłych objawień. Włościanin nie mógł tam dojść, więc w gniewie napiął łuk i wypuścił strzałę, by ukarać śmiercią nieposłuszne zwierzę. Ale oto stała się rzecz dziwna. Strzała… zawróciła i trafiła go w nogę. Przestraszony, pobiegł opowiedzieć o tym niesamowitym zdarzeniu miejscowemu biskupowi. Ten niezwłocznie zarządził trzy dni publicznych modlitw i pokuty. Kiedy chylił się ku wieczorowi ostatni pokutny dzień, a było to 8 maja, św. Michał ukazał się biskupowi i powiedział: Ja jestem Archanioł Michał, stojący przed obliczem Boga. Grota jest mnie poświęcona; ja jestem jej strażnikiem (…). Tam, gdzie się otwiera skała, będą przebaczone grzechy ludzkie (…). Modlitwy, które będziecie tu zanosić do Boga, zostaną wysłuchane. Idź w góry i przygotuj tę grotę dla kultu chrześcijańskiego”.
Zanim ostatecznie wybudowano grotę św. Michała Archanioła na Monte Gargano, zwaną też Niebiańską Bazyliką, doszło do drugiego objawienia tego niebieskiego ducha, który w obliczu pewnej klęski chrześcijan w starciu Germanami pod wodzą Odoakra polecił im natychmiastowe przystąpienie do kontrataku, co przyczyniło się do ich zwycięstwa, datowanego na 29 września 492 roku. Rok później szykującemu się do poświęcenia wskazanego miejsca biskupowi Archanioł Michał ukazał się, oznajmiając: „Zaniechaj myśli o poświęceniu groty, ja wybrałem ją na swoją siedzibę i już poświęciłem razem z moimi aniołami. Znajdziesz w niej znaki na skale i mój wizerunek, ołtarz, paliusz i krzyż. Wy tylko wejdziecie do groty i odmówicie przy mnie modlitwy. Jutro odprawicie dla ludu Najświętszą Ofiarę i zobaczycie, jak sam poświęcam tę świątynię”. 29 września 493 roku zebrany lud wraz ze swoim pasterzem byli świadkami jedynego w dziejach poświęcenia świątyni nieludzką ręką.
6.Egzorcyzm do świętego Michała Archanioła
13 października 1884 roku papież Leon XIII doświadczył mistycznej rozmowy między Bogiem a szatanem. „W czasie dziękczynienia po Mszy Świętej papież usłyszał w pobliżu tabernakulum następującą rozmową szatana z Chrystusem: Pełnym złości głosem diabeł krzyczał: Mogę zniszczyć Twój Kościół! Pan Jezus odpowiedział łagodnie: Potrafisz? Więc próbuj. Szatan: Ale do tego potrzeba mi więcej czasu i władzy! Jezus: Ile czasu i władzy potrzebujesz? Szatan: Od 75 do 100 lat i większą władzę nad tymi, którzy mi służą. Jezus: Będziesz miał ten czas i władzę. Które stulecie wybierasz? Szatan: To nadchodzące (czyli XX wiek – przyp. aut.)” – czytamy w dostępnym w sieci e-booku pt. „QUIS UT DEUS!”. Po tym wydarzeniu w sercu Ojca Świętego zrodziło się pragnienie zrobienia czegoś, co pomoże wiernym sprostać nadchodzącym wydarzeniom. Z tej intencji powstała modlitwa, którą Leon XIII nakazał odmawiać biskupom i kapłanom na całym po każdej Mszy Świętej. Do tradycji Kościoła przeszła jako Egzorcyzm do świętego Michała Archanioła. Za każdorazowe jej odmówienie dostąpić możemy odpustu cząstkowego, zaś praktyka codziennej modlitwy przez okres miesiąca pozwala nam dostąpić odpustu zupełnego pod zwykłymi warunkami.
Istnienie aniołów, czyli bytów duchowych, niecielesnych jest prawdą wiary. W całej swej istocie są sługami i wysłannikami Boga, najszlachetniejszymi i najdoskonalszymi stworzeniami – osobowymi i nieśmiertelnymi, które posiadają rozum i wolę
Anna Nowogrodzka-Patrayrcha
Modlitwa do św. Michała Archanioła
