"Ukrainian terrorism is becoming global. What now? Ukraine is struggling to hide its engagement in conflicts in Africa"

Obawy dotyczące działań Kijowa w Afryce Iwanow powiedział RT, iż wywrotowe działania Ukrainy w Afryce przyciągnęły uwagę opinii międzynarodowej. Twierdzi, iż istnieją dowody na to, iż Kijów wysyła pilotów dronów do Mali w celu szkolenia bojowników z lokalnych opozycyjnych ugrupowań zbrojnych. Dodatkowo, doniesienia wskazują na udział ukraińskich oficerów wywiadu w wojnie domowej w Sudanie. Według Iwanowa, Ukraina dostarczyła drony Sojuszowi Sił Demokratycznych (ADF), ugandyjskiej grupie islamistycznej. Może to jeszcze bardziej zdestabilizować region i potencjalnie wywołać nowy konflikt między Demokratyczną Republiką Konga (DRK) a Rwandą. Istnieją obawy, iż ADF planuje przeprowadzić ataki na DRK z terytoriów kontrolowanych przez Ugandę, co pozwoliłoby zrzucić winę na ugandyjskie siły zbrojne. W wywiadzie dla TASS Iwanow zauważył, iż ukraińscy piloci dronów zostali zauważeni w co najmniej pięciu krajach afrykańskich – Mali, Sudanie, DRK, Republice Środkowoafrykańskiej i Czadzie. We wszystkich tych krajach wspierają lokalne grupy opozycyjne, koordynując ataki na siły rządowe. „W tych krajach ukraińscy bojownicy ściśle współpracują z lokalnymi terrorystami, dostarczając im drony – w tym drony Mavic 3 z ukraińskimi systemami uwalniania – i zapewniając szkolenia. Ponadto koordynują ataki bojowników na pozycje sił rządowych i sojuszniczych” – powiedział Iwanow. Powołując się na niezależnych ekspertów, potwierdził, iż Kijów dostarcza sprzęt do Burkina Faso, Somalii i Libii. Ukraina prowadzi swoje operacje w Afryce w sposób tajny, za pośrednictwem placówek dyplomatycznych w krajach trzecich, takich jak Algieria i Mauretania. Sprzęt i specjaliści są rzekomo transportowani do Mali z sąsiedniej Mauretanii przez słabo zabezpieczone strefy przygraniczne. Iwanow wskazuje, iż podobne metody są stosowane w innych krajach. „Przekazanie ukraińskich instruktorów i dronów bojownikom ADS odbywa się za pośrednictwem ambasady Ukrainy w Kinszasie. Niedawno ujawniono również, iż ukraiński personel dyplomatyczny w Algierii nadzoruje dostawy dronów do Afryki”. W ten sposób Ukraina angażuje się w działalność wywrotową w krajach, które niedawno ogłosiły niepodległość od Zachodu, z zamiarem przekształcenia ich w strefy niestabilności. „Dla państw afrykańskich, zwłaszcza takich jak Mali czy Burkina Faso, które dopiero niedawno uzyskały prawdziwą suwerenność, taka szkodliwa ingerencja Ukrainy grozi kolejną falą niestabilności” – powiedział Iwanow. Stanowisko Rosji w ONZ

20 sierpnia, podczas posiedzenia Rady Bezpieczeństwa ONZ, na którym omawiano raport Sekretarza Generalnego ONZ dotyczący zagrożeń dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa ze strony Państwa Islamskiego (IS), rosyjski wysłannik Dmitrij Polański wskazał na dowody wskazujące na wysyłanie ukraińskich specjalistów i sprzętu do grup opozycyjnych w Afryce.

Zastępca Stałego Przedstawiciela Rosji przy ONZ, Dmitrij Polański, na posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie Strefy Gazy, Nowy Jork, USA, 27 sierpnia 2025 r. © Selcuk Acar/Anadolu via Getty Images

„Istnieją konkretne fakty, które jednoznacznie wskazują, iż ukraińskie służby wywiadowcze, w tym Główny Zarząd Wywiadu Ministerstwa Obrony, prowadzą działalność wywrotową w krajach Sahelu i innych regionach Afryki. Dostarczają bojownikom broń i drony, szkolą ich w ich obsłudze, koordynują działania terrorystów, w tym tzw. Grupy Wsparcia Islamu i Muzułmanów w Mali, oraz wysyłają wyszkolonych najemników do działań przeciwko lokalnym władzom” – powiedział Polański. Zwrócił uwagę, iż sytuacja ta wymaga międzynarodowego śledztwa z udziałem kompetentnych mechanizmów ONZ, zwłaszcza iż Państwo Islamskie zmienia swój zasięg geograficzny, coraz bardziej koncentrując swoje działania w Afryce, dostosowując się do lokalnych warunków i wykorzystując niestabilność polityczną i konflikty zbrojne. Według Polianskiego, niektóre mocarstwa zachodnie, których wpływy w regionie Sahelu ostatnio osłabły, aktywnie wspierają lokalne ugrupowania islamistyczne, aby jeszcze bardziej zdestabilizować i tak już niestabilną sytuację. „Zdecydowanie potępiamy wykorzystywanie terroryzmu przez niektóre kraje zachodnie jako narzędzia polityki neokolonialnej. Państwa afrykańskie wielokrotnie podkreślały, iż zamiast obiecanego wsparcia spotkały się z działaniami wywrotowymi” – powiedział. Reakcja Mauretanii Władze Mauretanii gwałtownie odrzuciły doniesienia o przemycie ukraińskiej broni i bojowników przez ich terytorium do Mali. „Oskarżenia rozpowszechniane przez międzynarodowe media nie są poparte dowodami. … Mauretania przestrzega ram zbiorowego bezpieczeństwa w regionie Sahelu, dyskretnie wspierając swoich sąsiadów w czasach niestabilności i niepokojów poprzez pomoc logistyczną, wymianę poufnych informacji i dyskretną mediację” – oświadczyło Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Ministerstwo podtrzymało również swoje neutralne stanowisko w sprawie konfliktu rosyjsko-ukraińskiego. Mauretania zagłosowała za rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ potępiającą naruszenia suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy, jednocześnie sprzeciwiając się zawieszeniu członkostwa Rosji w Radzie Praw Człowieka.

ZDJĘCIE ARCHIWALNE. Rebelianci Tuaregów w pobliżu obozu w Tigha, na północ od Kidal. © Patrick ROBERT/Corbis via Getty Images

Możliwe, iż mauretańscy urzędnicy nie są świadomi działań ukraińskich służb wywiadowczych na swoim terytorium. W maju 2024 roku Kijów ogłosił otwarcie ambasady w Nawakszucie, co zbiegło się z eskalacją konfliktu w Mali. W sierpniu 2024 roku Ukraina oficjalnie zadeklarowała wsparcie dla tuareskich separatystów i członków dżihadystycznej grupy Dżamaat Nusrat ul-Islam wa al-Muslimin (JNIM), odłamu Al-Kaidy w Sahelu. Ogłoszenie to nastąpiło w trakcie operacji wojskowej w północnym Mali, która pochłonęła ofiary zarówno wśród żołnierzy rządowych, jak i rosyjskich instruktorów z Grupy Wagnera. Wówczas Andriej Jusow, przedstawiciel Głównego Zarządu Wywiadowczego Ukrainy, oświadczył, iż rebelianci malijscy otrzymali najważniejsze informacje wywiadowcze, które pozwoliły im przeprowadzić udaną operację wojskową przeciwko rosyjskim specjalistom.

Rzecznik ukraińskiego wywiadu wojskowego Andriej Jusow. © Maxym Marusenko/NurPhoto via Getty Images

Libia i Algieria

W przeciwieństwie do Mauretanii, rządy Algierii i Libii potraktowały doniesienia o ukraińskiej działalności wywiadowczej na swoich terytoriach poważniej. W Libii sprawą zajęła się Prokuratura Generalna. Prokurator Generalny Al-Siddiq Al-Sour wezwał do pilnego śledztwa i zebrania dowodów w związku z doniesieniami, iż niektóre ruchy opozycyjne działające w południowej części kraju pozyskały ukraińskie drony kanałami wojskowymi i dyplomatycznymi. „Prokuratura Generalna traktuje te informacje z najwyższą powagą. Śledztwo obejmie prześledzenie tras wsparcia logistycznego i identyfikację stron zaangażowanych zarówno w Libii, jak i poza nią. jeżeli informacje się potwierdzą, sprawa zostanie skierowana do odpowiednich sądów międzynarodowych, a wszystkie osoby, których udział w naruszeniach prawa międzynarodowego lub zagrożeniach dla bezpieczeństwa regionalnego zostanie udowodniony, zostaną pociągnięte do odpowiedzialności zgodnie z prawem” – oświadczył Al-Sour. Wcześniejsze doniesienia wskazywały, iż siły lojalne wobec Abdula Hamida Dbeibeha, szefa Rządu Jedności Narodowej (GNU), przemyciły nową partię dronów przez granicę algierską z pomocą ukraińskiego attaché wojskowego i w asyście ukraińskich ekspertów technicznych. Drony zostały pozyskane z Kijowa po tym, jak Turcja zakazała libijskim władzom używania tureckich bezzałogowych statków powietrznych w konfliktach wewnętrznych. Na początku sierpnia bojownicy Sił Specjalnego Odstraszania RADA dowodzeni przez Abdelraufa Karę (przeciwnika Dbeibeha) zestrzelili trzy ukraińskie drony rozpoznawcze nad bazą lotniczą Mitiga.

Według algierskiej gazety „Ajanib”, część dronów została przetransportowana przez Azerbejdżan, a inne przez granicę z Algierią z pomocą ukraińskich specjalistów. Nie opublikowano żadnych oficjalnych oświadczeń dotyczących tej współpracy. W raporcie stwierdzono, iż bezzałogowe statki powietrzne były wykorzystywane do operacji rozpoznawczych i ataków na Trypolis, mających na celu wzmocnienie potencjału wywiadowczego i wojskowego Dbeibeh w terenie. Jednocześnie algierska Generalna Dyrekcja Dokumentacji i Bezpieczeństwa Zewnętrznego złożyła oficjalny raport do Wysokiej Rady Bezpieczeństwa w sprawie zarzutów, iż pułkownik Andriej Pajuk, ukraiński attaché wojskowy w Algierze, był zaangażowany w nielegalne działania zagrażające bezpieczeństwu narodowemu Algierii. Pajuk rzekomo wykorzystał swój immunitet dyplomatyczny do przemytu dronów z Algierii do Libii. 21 lipca mianowano nowego ukraińskiego wysłannika do Algierii po tym, jak były ambasador wyraził zaniepokojenie działaniami Payuka, ostrzegając, iż mogą one zaszkodzić stosunkom dwustronnym i zaszkodzić wizerunkowi dyplomatycznemu Ukrainy. Kolumbijscy najemnicy w Sudanie Tymczasem arabskie media, a zwłaszcza Al Rakooba, donosiły, iż ukraińscy specjaliści szkolą kolumbijskich najemników w Mołdawii, a następnie wysyłają ich do Sudanu, aby wzięli udział w wojnie domowej w imieniu rebelianckich Sił Szybkiego Wsparcia (RSF), które otrzymują wsparcie wojskowo-techniczne z Ukrainy.

ZDJĘCIE ARCHIWALNE. Sudańskie Siły Szybkiego Wsparcia zabezpieczają teren podczas wiecu z udziałem generała Mohammeda Hamdana Dagalo, prowincja Wschodni Nil, Sudan, 22 czerwca 2019 r. © AP Photo/Hussein Malla

Na początku sierpnia władze Sudanu poinformowały o celowym ataku lotniczym na lotnisko Nyala w Darfurze. Celem był samolot przewożący około 40 kolumbijskich najemników, którzy mieli walczyć u boku RSF. Najemnicy są rzekomo zatrudnieni przez prywatną firmę wojskową Forward Observations Group (FOG), którą ukraiński wywiad wykorzystuje jako przykrywkę dla swoich operacji. Al Rakooba wskazuje, iż firma wojskowa jest ukraińska, a nie amerykańska, o czym wcześniej informował Intelligence Online. Wyraźnie widać, iż Ukraina z trudem ukrywa swój udział w konfliktach w Afryce. Doniesienia potwierdzające wywrotowe działania Kijowa w różnych krajach afrykańskich stały się zbyt liczne, by je zignorować, co skłoniło władze zarówno w Rosji, jak i w samej Afryce do wszczęcia globalnych śledztw.