Tucker Carlson – Putin Interview: An Analysis from a Historical Perspective

Wywiad Tucker Carlson – Putin stał się niedawno wydarzeniem medialnym numer jeden na świecie. Były dziennikarz Fox News opublikował go w nocy z 8 na 9 lutego 2024 r. Jest to pierwsza rozmowa Władimira Putina z zachodnim dziennikarzem po 24 lutego 2022 r. W jej trakcie z ust głowy państwa rosyjskiego pada typowy repertuar kremlowskiej narracji na temat powodów rozpoczęcia tzw. „specjalnej operacji wojskowej”. Ponadto możemy usłyszeć poglądy i wyobrażenia prezydenta Rosji na tematy historyczne. Te są zniekształcone i pełne niedomówień oraz manipulacji. W niniejszym artykule zgłębimy zagadnienia historyczne dotyczące Ukrainy i Polski, które pojawiły się w analizowanym wywiadzie.

Tucker Carlson – „niezależny” dziennikarz czy propagandysta?

Tucker Carlson jest konserwatywnym komentatorem politycznym i byłym pracownikiem stacji Fox News. Vox Ukraine podkreśla, iż w okresie, kiedy pracował w amerykańskiej telewizji, był znany z szerzenia dezinformacji na temat pandemii Covid-19. Ponadto propagował prorosyjską narrację o „biolabach” tworzonych w Ukrainie. Po rozpoczęciu pełnoskalowej inwazji na Ukrainę aktywnie usprawiedliwiał rosyjską agresję. Stwierdzał także, iż wspieranie Ukrainy przez Zachód jest niekorzystne dla państw udzielających pomocy.

Istotnym wydaje się fakt, iż Tucker Carlson jest – jak zauważa redakcja Vox Ukraine – członkiem sieci powiązań wytworzonej pomiędzy prorosyjskimi blogerami i komentatorami politycznymi.

Warto również dodać za Ośrodkiem Studiów Wschodnich, iż sam wywiad i wizyta Amerykanina były szeroko komentowane i nagłośnione przez rosyjską propagandę.

Były pracownik Fox News przedstawia siebie jako pierwszego zachodniego dziennikarza, który przeprowadził wywiad z Władimirem Putinem. Jednocześnie stwierdza, iż kanały informacyjne na Zachodzie są skorumpowane i żaden z ich pracowników po rozpoczęciu pełnoskalowej inwazji nie zadał sobie trudu przeprowadzenia wywiadu z prezydentem Rosji. Rzecznik prasowy prezydenta Rosji zdementował informacje podane przez Carlsona, iż mainstreamowi zachodni dziennikarze nie próbowali przeprowadzić wywiadu z Putinem.

Wywiad Tuckera Carlsona z prezydentem Rosji. Źródło: YouTube

Wywiad Tucker Carlson – Putin, czyli analiza historycznych niedomówień i manipulacji w wywiadzie

W pierwszych minutach wywiadu Tucker Carlson pyta Putina o to, w jaki sposób doszedł do wniosku, iż Stany Zjednoczone mogą przeprowadzić atak na Rosję. Prezydent stwierdza, iż o ile wie, to Tucker Carlson ma wykształcenie historyczne i żeby odpowiedzieć na jego pytanie, musi cofnąć się do początków historii Rosji celem nakreślenia tła. Całość Władimirowi Putinowi ma – jak sam zauważa – zająć maksymalnie minutę. W rzeczywistości rozpoczął się monolog prezydenta, w którym przedstawia on swoje wyobrażenie na temat historii Rosji oraz Ukrainy. Na scenę wkracza zmyślona historia Rosji.

Eksperci – prof. Hieronim Grala oraz prof. Piotr M. Majewski

W celu dokładnej analizy tez stawianych przez Władimira Putina postanowiliśmy skontaktować się z ekspertami. Do rozmowy z redakcją zaprosiliśmy prof. Hieronima Gralę – pracownika Wydziału „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, byłego dyplomatę, radcę ambasady RP w Moskwie, historyka specjalizującego się w dziejach Rusi, wczesnonowożytnej Rosji i historii Bizancjum, oraz prof. Piotra M. Majewskiego – badacza z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego, wieloletniego zastępcę dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, historyka specjalizującego się w historii Czechosłowacji oraz w relacjach czesko-niemieckich w XX wieku.

Putin: Rurykowicze, Ruś Kijowska i chrzest Rusi są dowodami na istnienie państwowości rosyjskiej

Putin stwierdza, iż przybycie Ruryka do Nowogrodu w 862 r. można uznać za początek państwowości rosyjskiej (2:42). Przyjrzymy się teraz procesowi kształtowania państwa ruskiego i kolejnym jego władcom. Dla porządku nadmienię, iż wszystkie daty w nawiasach w tym tekście to daty panowania poszczególnych władców. sukcesor protoplasty dynastii Rurykowiczów – Oleg (879–912) zdobył Kijów, a kolejny z władców – Włodzimierz (978–1015) przyjął chrzest w 988 r. Od tego momentu zdaniem Putina można mówić o centralnym zarządzaniu państwem, w którym ludność zamieszkuje konkretne terytorium, posługuje się jednym językiem i wyznaje jedną wiarę.

Zagadnienie nie jest jednak tak proste, jak przedstawia to prezydent Rosji. Należy zauważyć, iż Ruś tworzona przez Ruryka i jego następców przypominała luźniejszą federację, złożoną z podbitych organizmów plemiennych. Natomiast w okresie panowania Włodzimierza Wielkiego i Jarosława Mądrego, jak zwraca uwagę w rozmowie z naszą redakcją prof. Hieronim Grala, państwo Rurykowiczów było scentralizowane. Jednak ta centralizacja nie przypominała dzisiejszych państw, ale była typowa dla średniowiecza. Scentralizowane państwo w średniowieczu posiadało uznawanego przez poddanych władcę, kancelarię, system podatkowy, dwór oraz urzędy, a czynnikiem spajającym był w głównej mierze monarcha i dynastia oraz religia (organizacja kościelna).

Rosjanie od wielu lat manipulują faktami dotyczącymi chrztu Rusi i starają się również zmienić jego znaczenie oraz wydźwięk. W Ukrainie Święto Chrztu Ukrainy i Rosji jako państwowe zaczęto obchodzić w 2008 r. (okrągła rocznica chrztu). W Rosji adekwatne święto zostało ustanowione dopiero dwa lata później. Jak zauważa prof. Hieronim Grala, od tego roku zaczęto coraz częściej określać Chersonez i Krym jako „chrzcielnicę Rosji”, mimo iż wcześniej nazywano je „chrzcielnicą Rusi”. Rosjanie posunęli się choćby do używania tego określenia w oficjalnej narracji (Putin wręcz nazywałKrym rosytjską Górą Świątynną).

„Chrzest Rosji” czy „chrzest Rusi”?

Rosja próbuje także przekształcić wizerunek Włodzimierza Wielkiego, który po powrocie z Chersonezu do Kijowa rozpoczął misję chrzczenia swoich poddanych. W 2016 r. Władimir Putin odsłonił przed moskiewskim Kremlem jego pomnik. Jak zaznacza prof. Grała, moskiewski monument ma być konkurencją dla kijowskiego, który został wzniesiony na Dnieprowym brzegu jeszcze w XIX w. Podczas uroczystości odsłonięcia pomnika w Moskwie Władimir Putin określił Włodzimierza jako „duchowego założyciela państwa rosyjskiego”. Prezydent Rosji w analizowanym wywiadzie powtarza tezę o rzekomym chrzcie Rosji (3:58). Jednak prof. Grala w rozmowie z nami zwraca uwagę, że:

Putin po swojej stronie ma oboczność semantyczną słowa русский (ruskij) – słowo to określa zarówno mieszkańca Rusi, jak i Rosji. Więc dyskusja o zmianie semantycznej pojęcia „chrzcielnica Rusi” mogła uchodzić uwadze.

Władimir Putin podczas uroczystości odsłonięcia pomnika Włodzimierza Wielkiego w 2016 r. Źródło: Wikimedia

Bez wątpienia pomiędzy Ukrainą a Rosją trwa wojna o pamięć historyczną i prymat w świecie prawosławnym. Prof. Grala zauważa, iż Rosjan należałoby traktować jako „młodszych braci w wierze prawosławnej”. Niepodważalnym argumentem na to jest fakt, iż to właśnie z Kijowa rozpoczął się proces chrystianizacji Rusi. Po drugie należy zaznaczyć, iż metropolia kijowska jest starsza, a biskupstwo historycznej Rosji (Rusi północno-wschodniej) przez bardzo długi czas jurysdykcyjnie podlegały Kijowowi. Zarówno Rosja, Białoruś, jak i Ukraina mają zatem prawo do dziedzictwa po Rusi, co dostrzegają zarówno historycy ukraińscy, jak i rosyjscy. Do pewnego momentu wyżej opisane spojrzenie wspólnotowe reprezentowały choćby władze państwowe i duchowne Federacji Rosyjskiej.

Rzeczywiste początki państwowości rosyjskiej należy widzieć w Wielkim Księstwie Moskiewskim i rządach Iwana III, który na anachronicznym gruncie tworzy nowoczesną administrację działającą jako sprawny aparat fiskalny i urzędniczy. Jednak ideologicznie, jak zaznacza prof. Grala, rządy wspomnianego księcia to wciąż:

Wizja tworzenia dominium moskiewskiej linii Rurykowiczów, odzyskanie całej spuścizny domu Ruryka.

Putin: Polacy kolonizowali Ukrainę w XIII w.

Wywiad Tucker Carlson – Putin w swojej irracjonalności sięga jeszcze dalej. Władimir Putin podczas swojego wykładu historii zmyślonej przechodzi od Rusi Włodzimierza Wielkiego poprzez najazd tatarsko-mongolski, aż do powstania Wielkiego Księstwa Litewskiego, które miało być centrum kulturowym przyciągającym ziemie ukraińskie, w tym Kijów. Później wspomina unifikację Polski i Litwy, a także unię religijną.

Władimir Putin cały proces spłyca. Wystarczy wspomnieć, iż Ruś Rurykowiczów długo opierała się ekspansji litewskiej. Prof. Grala w rozmowie z naszą redakcją zauważa, iż zagony litewskie docierały do Moskwy, zaś granice państwowe przebiegały ok. 100 km od tego miasta. Powstanie Rzeczpospolitej Obojga Narodów było skutkiem długiego procesu rozpoczętego zawarciem unii w Krewie w 1385 r. i zakończonego podpisaniem aktu unii lubelskiej w 1569 r. Wspomniana unia religijna to unia brzeska. Przyjęto ją w 1596 r., a w jej wyniku część ruskiego duchowieństwa prawosławnego podporządkowała się papieżowi.

Putin następnie stwierdza, iż Polska kolonizowała ziemie ukraińskie. Zagubiony w wywodzie Putina Carlson pyta się o dokładny moment w historii, w którym się to działo (8:09). Część odpowiedzi zawierająca konkretny wiek jest zagłuszona przez tłumacza. Mimo to w przekładzie na angielski uwzględniono odpowiedź, w której prezydent powiedział, iż wspomniane wydarzenia miały miejsce w XIII wieku. Podobną informację możemy znaleźć na stronie prezydenta Rosji, gdzie zamieszczono transkrypcję wywiadu. Jak wykazano wyżej, początki procesu unifikacji Polski i Litwy miały miejsce w ostatnich dekadach XIV w., a zakończyły się w drugiej połowie XVI w. choćby inkorporacja tzw. Rusi Czerwonej przez Kazimierza Wielkiego nastąpiła w drugiej połowie XIV w. Więc polonizowanie ziem litewskich i ukraińskich nie mogło mieć miejsca w XIII w.

Należy jednak zauważyć, iż samo pojęcie kolonizacji ziem wschodnich stanowi przedmiot nieustającej dyskusji, bowiem nierzadko błędnie utożsamiane jest z kolonializmem. Dość przystępny przegląd stanowisk polskich historyków na temat kolonizacji Ukrainy opublikowała Fundacja im. Stefana Batorego.

Kijów i lewobrzeżna część Ukrainy zostały odzyskane przez Rosję w XVII w. w wyniku wojny z Rzeczpospolitą Obojga Narodów.

Wywiad Tucker Carlson – Putin trwa dalej. Prezydent Rosji wspomina o wojnie rosyjsko-polskiej, która rozpoczęła się w 1654 r., a zakończyła w 1667 r. rozejmem w Andruszowie. W swoim monologu podkreśla, iż w wyniku działań wojennych Kijów dostał się we władanie Rosji (10:42).

Mapa przedstawiająca ziemie utracone na rzecz państwa moskiewskiego po zawarciu rozejmu w Andruszowie. Jeden z zapisów traktatu stwierdzał, iż Kijów po dwóch latach wróci do Rzeczpospolitej. Moskale nie wywiązali się z postanowień traktatu. Źródło: Wikimedia

Jest to półprawda. Putin nie wspomniał o założeniach traktatu andruszowskiego zakładającego, iż Kijów po dwóch latach od zawarcia rozejmu wróci w granice Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Państwo moskiewskie odmówiło później zwrotu obecnej stolicy Ukrainy. Pod koniec XVII w. niekorzystny stan rzeczy dla pogrążonej w kryzysie Rzeczpospolitej przypieczętował traktat pokojowy, który w polskiej historiografii jest nazywany pokojem Grzymułtowskiego (1686 r.). Putin choćby nie odnotowuje w swoim wywodzie skomplikowanej sytuacji Hetmanatu, czyli quasi-państwa Bohdana Chmielnickiego, które powstało w ramach Rzeczpospolitej na mocy ugody zborowskiej zawartej w 1649 r. Później, kiedy część ziem kozackich dostała się we władanie Moskwy, autonomię kozacką stopniowo ograniczano. Definitywnie, w imię jedności Imperium Rosyjskiego, tę niewątpliwą formę państwowości zlikwidowała Katarzyna Wielka.

Putin: Podczas panowania Katarzyny Wielkiej Rosja zakończyła jednoczenie ziem ruskich

Samo zagadnienie jednoczenia ziem ruskich również jest skomplikowane i stanowi przedmiot manipulacji. Ruś Rurykowiczów – jak zaznacza prof. Hieronim Grala w rozmowie z redakcją – należy widzieć jako rodzinną własność dynastii. Podboje Iwana III (1462–1505) były próbą stworzenia hegemonii na północnym wschodzie ziem ruskich. Służyć to miało głównie przeciwstawieniu się ekspansji Litwinów oraz wygraniu konkurencji przeciwko innym Rurykowiczom w oczach chana. Natomiast wizja Iwana Groźnego (1533–1584) to tworzenie uniwersalnego imperium nastawionego na ekspansję. Prof. Grala podkreśla, iż to Iwan IV był pierwszym z władców, który zaczął tworzyć fałszywe preteksty do wojen. To on twierdził, iż jest potomkiem nieistniejącego brata Oktawiana Augusta – Prusa, w celu usprawiedliwienia ewentualnej ekspansji w kierunku pruskim. Zaś Jagiellonów uznawał za potomków sług Rurykowiczów, chociaż dzięki ruskiej matce Jagiełły wywodzili się po kązieli od Włodzimierza Wielkiego.

Prof. Grala zwraca również uwagę, że:

To Iwań Groźny twierdził, iż należy mu się wszystko po Rurykowiczach, a więc także ziemie Korony Polskiej po Białą Wodę, czyli Wisłę. To wtedy zaczyna się to wyrywać z dawnej formuły Rurykowiczowskiej. Takiej, jak widziano to na Kremlu w XV w. To będą tak sfingowane wątki, iż np. podbicie Astrachania było uzasadniane tym, iż w XI w. brat Jarosława Mądrego – Mścisław Chrobry był księciem Tmutarakania. Oba ośrodki łączy w rzeczywistości jedynie element fonetyczny – końcówka nazwy.

Nasz rozmówca podsumowuje politykę Iwana Groźnego następująco:

Wykładnię Iwana doskonale oddaje fragment jednego z listów, w którym napisał, iż to jest jego, bo tam stanęły kopyta jego konia.

Putin stwierdza, iż Katarzyna Wielka (9 lipca 1762 – 17 listopada 1796) zakończyła proces jednoczenia ziem ruskich (11:06). Jednak nie wspomina, iż odbyło się to kosztem rozbiorów Rzeczpospolitej Obojga Narodów przez Rosję, Austrię oraz Prusy (1772, 1793, 1795). Na zagarniętych przez Rosję ziemiach w XIX w. ograniczano swobodę językową i prowadzono urzędową rusyfikację. Prof. Hieronim Grala zauważa również, iż caryca Katarzyna przyłączyła szereg ziem, które nie były nigdy rosyjskie. Jego zdaniem Putinowi chodzi tutaj głównie o Krym, a ten nigdy nie należał do Rusi (a tym bardziej do Rosji). Najpierw był bizantyjski, a w kolejnych wiekach władali nim Tatarzy oraz Genueńczycy. Ponadto Katarzyna po rozbiorach Rzeczpospolitej wybiła medal sławiący jej zasługi jako tej, która przyłączyła oderwane od macierzy ziemie ruskie.

Putin: Ukraina to sztuczne państwo stworzone przez Lenina i Stalina

Po zdawkowym omówieniu panowania Katarzyny Wielkiej Putin przechodzi do stwierdzenia, iż państwo ukraińskie zostało sztucznie stworzone przez komunistów, a uformowali je Lenin i Stalin.

Ukraińska państwowość na przestrzeni dziejów przyjmowała różne formy. Można do nich zaliczyć Wielkie Księstwo Kijowskie i Królestwo Halickie, wspomniany już Hetmanat Kozacki (autonomiczna forma państwowości w ramach Rzeczpospolitej Obojga Narodów i później), Ukraińską Republikę Ludową czy Zachodnioukraińską Republikę Ludową. W 1921 r. siły sowieckie pokonały armię Ukraińskiej Republiki Ludowej i zajęły jej terytorium. W wyniku tych działań powstała Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka. Nie oznacza to jednak, iż państwo i naród ukraiński zostały stworzone przez komunistów w latach 20. XX w.

Niedomówień i przemilczeń w kwestii ukraińskiej państwowości jest więcej. Prof. Hieronim Grala zauważa, iż prezydent Rosji nie wspomniał o ważnym epizodzie historycznym dla Ukrainy, jakim jest państwo wołyńsko-halickie. Jest to jedyne państwo ruskie, którego władcy otrzymali koronę królewską z rąk papieskich. Już sama nazwa łacińska tego państwa i tytuł władców (odpowiednio: Regnum Russiae; Rex Ruthenorum) wskazują, iż traktowano je jako oddzielny byt od Rusi Zaleskiej, czyli kolebki państwowości moskiewskiej.

Ważnym momentem w dziejach Ukrainy jest również pierwsze użycie słowa, od którego bierze swoją nazwę. Najwcześniej odnotowane użycie słowa Ѹкраина/Ꙋкраина (Oukraina) pojawiło się w jednej z części Kodeksu Hipackiego, a dokładniej rzecz mówiąc w Latopisie Kijowskim. Ѹкраина oznacza „własną ziemię” i zostało wykorzystane we fragmencie opisującym śmierć księcia perejasławskiego Włodzimierza („(…) ѡ нем же Оукраина много постона” – „(…) o nem že Ukraina mnogo postona”; można to przetłumaczyć następująco: „płakała po nim nasza ziemia”). Sam Latopis Kijowski powstał około 1200 r., a Kodeks Hipacki stanowi zbiór (zwód) staroruskich kronik i powstał w XV w.

Prof. Hieronim Grala, podsumowując ukraińskie dzieje, mówi:

To wszystko złożyło się na wiązkę, synergię różnych wątków – efemerycznych, krótkotrwałych – państwowości.

Putin: Polska kolaborowała z Hitlerem przed rozpoczęciem II wojny światowej i zmusiła go do ataku na swoje terytorium

Fikcyjna historia Rosji opowiadana przez prezydenta Rosji zawiera wzmiankę o rzekomym traktacie o przyjaźni między Polską a III Rzeszą oraz żądaniach Adolfa Hitlera wobec tzw. korytarza gdańskiego. Stwierdza również, iż Polska kolaborowała z Hitlerem przed rozpoczęciem II wojny światowej poprzez „współudział” w rozbiorze Czechosłowacji. Zdaniem rosyjskiego przywódcy Polska sprowokowała Hitlera do ataku, odrzucając jego roszczenia terytorialne, i jest winna wybuchowi II wojny światowej. W tej sprawie poprosiliśmy jednego z czołowych historyków XX wieku – prof. Piotra M. Majewskiego – o komentarz.

Rzekomy sojusz i przyjaźń Polski z III Rzeszą

Wersja historii opowiadana przez Władimira Putina odnotowuje rzekomy fakt kolaboracji Polski z III Rzeszą. Co więcej, państwo Adolfa Hitlera miało zaproponować Polsce rzekomy traktat o przyjaźni (12:57). Prof. Majewski stwierdził, że:

Polski i nazistowskiej Rzeszy nie łączył nigdy traktat o przyjaźni, ani o tym bardziej sojusz wojskowy. 30 stycznia 1934 roku oba państwa podpisały wyłącznie deklarację o niestosowaniu przemocy.

Traktat doprowadził do chwilowego odprężenia w stosunkach polsko-niemieckich. Podobny układ, o którym Władimir Putin nie wspomina, został zawarty ze Związkiem Radzieckim w 1932 r. Wyżej wymienione traktaty były efektem prowadzonej przez Józefa Becka polityki równych odległości w stosunku do nieprzychylnych II Rzeczpospolitej sąsiadów. Jednocześnie założenia realizowane przez kierownictwo resortu spraw zagranicznych wykluczały sojusz z III Rzeszą i Związkiem Radzieckim wymierzony w którekolwiek z tych państw.

Kwestię rzekomej współpracy Polski z nazistowskimi Niemcami prof. Majewski podsumował następująco:

Nie doszło natomiast do jakiejkolwiek sformalizowanej współpracy z Rzeszą. Deklaracja nie zawierała żądnych tajnych protokołów ani klauzul wojskowych. Polska zdecydowanie odmówiła, gdy w październiku 1938 r. Hitler zaproponował jej „koncepcję głębszego porozumienia” (tj. faktyczny sojusz) w zamian za zgodę na przyłączenie do Rzeszy Wolnego Miasta Gdańska i budowę eksterytorialnej linii kolejowej i autostrady przez polskie Pomorze.

Wiosną 1939 r. wyżej wspomniane porozumienie z 1934 r. zostało zerwane przez stronę niemiecką, co zmusiło rząd polski do zawarcia z rządem brytyjskim porozumienia o gwarancjach wzajemnej pomocy na wypadek agresji niemieckiej.

Zajęcie Zaolzia i polska polityka wobec Czechosłowacji

Współpraca Polski z Niemcami w rozbiorze Czechosłowacji (13:38) jest nieprawdą. Działanie władz Rzeczpospolitej, w wyniku którego wystosowano ultimatum w sprawie Zaolzia, było w pełni samodzielne. Prof. Piotr Majewski stwierdził, iż w czasie kryzysu sudeckiego w 1938 r.:

Polska prowadziła politykę niechętną wobec Czechosłowacji, czego finałem było wymuszenie na tym państwie cesji Zaolzia. Ultimatum w tej sprawie nie zostało jednak postawione przez Polskę w porozumieniu z Hitlerem, ale całkowicie samodzielnie, gdy po przyjęciu układu monachijskiego przez władze czechosłowackie stało się zupełnie jasne, iż nie dojdzie do wybuchu wojny europejskiej. Szef polskiej dyplomacji min. Józef Beck stanowczo wykluczał, aby w przypadku takiego konfliktu Polska mogła zaangażować się choćby pośrednio po stronie Rzeszy.

Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych po wywiadzie Tuckera Carlsona z Putinem wydało oświadczenie. Podkreśliło w nim, iż II Rzeczpospolita nie była stroną rozmów toczących się w Monachium w 1938 r. W ich wyniku ograniczono suwerenność Czechosłowacji, a III Rzesza przejęła kontrolę nad częścią terytorium tego państwa.

Rzekoma polska odpowiedzialność za wybuch wojny

Władimir Putin uważa, iż Polska zmusiła Hitlera do ataku na swoje terytorium (14:36). Prof. Majewski w udzielonym nam komentarzu podkreślił, że:

Zrzucanie na Polskę odpowiedzialności za niemiecką agresję to nie tylko typowy przykład victim blaming, ale przede wszystkim powtarzanie głównej tezy nazistowskiej propagandy. W rzeczywistości wysuwane przez Hitlera żądania (Gdańsk, eksterytorialne linie komunikacyjne) były tylko pretekstem, aby zmusić Polaków do reorientacji ich polityki zagranicznej. Przyjęcie tych żądań oznaczałoby podporządkowanie się niemieckiej dominacji, a w konsekwencji udział Polski w wojnie po stronie nazistowskiej Rzeszy. Polska zdecydowanie odrzuciła taką możliwość w przeciwieństwie do Związku Radzieckiego, który 23 sierpnia 1939 roku zawarł z Niemcami układ sojuszniczy i wspólnie z nimi wziął udział w agresji na Polskę, a następnie dokonał rozbioru Europy Wschodniej.

Podsumowanie

Wywiad przeprowadzony przez Tuckera Carlsona można w rzeczywistości nazwać monologiem Władimira Putina. Idąc choćby dalej – wykładem na temat pseudohistoriozofii, którą prezydent Rosji chce usprawiedliwić agresję na Ukrainę. Wiele z tez stawianych przez prezydenta Putina jest zbieżnych z jego esejem „O historycznej jedności Rosjan i Ukraińców”.

Wywiad jako tuba propagandowa

Wywiad stanowił dla Władimira Putina tubę propagandową i przestrzeń do wygłoszenia nieprawdziwych twierdzeń. Jak zauważa Ośrodek Studiów Wschodnich, Putin powtórzył najważniejsze tezy prorosyjskiej narracji:

• Rosja posiada historyczne prawa do Ukrainy,
• przyczyną wojny jest rzekomy nazizm na Ukrainie,
• winnymi za wybuch wojny są NATO i USA,
• NATO na Ukrainie zakładało bazy wojskowe,
• w Ukrainie dwukrotnie miał miejsce rzekomy zamach stanu inspirowany przez CIA.

Za trafione należy również uznać wnioski zaprezentowane przez Ośrodek Studiów Wschodnich w kontekście celów przeprowadzenia omawianego wywiadu. Do tych należy z pewnością poszerzenie grona odbiorców rosyjskiej propagandy na Zachodzie oraz wzmożenie wśród nich zmęczenia wojną i nastrojów niechętnych dalszemu wspieraniu Ukrainy.

Autoprezentacja Rosji i Władimira Putina

Uwagę także zwraca sposób, w jaki Władimir Putin prezentuje siebie oraz Federację Rosyjską. Uważa on, iż jego kraj nie przejawia ambicji imperialnych i nie zamierza napadać np. na Polskę. Jednocześnie to kolektywny Zachód rzekomo zdradził Rosję, odmawiając jej członkostwa w NATO, a jednocześnie przyjmując nowych członków na wschodzie Europy do Paktu Północnoatlantyckiego. Do katalogu win państw zachodnich według Putina należy również dodać typowe narracje Rosji o tworzeniu baz wojskowych na terenie Ukrainy. Jednym zdaniem – Rosja chciała się porozumieć z Zachodem, który ją zdradził i sprowokował do ataku na Ukrainę.

Władimir Putin natomiast prezentuje się jako pokojowo nastawiony przywódca, który niesprowokowany nie zaatakuje sąsiadów, ponieważ nie ma w tym interesu. Samodzielnie rządzi również swoim krajem, w przeciwieństwie do prezydentów USA, którzy są tylko marionetkami w rękach swego otoczenia, zgodnie z teorią spiskową o deep-state.

Podziękowania

Autor na zakończenie chciał serdecznie podziękować za udzieloną konsultację merytoryczną dwóm wybitnym badaczom: prof. Hieronimowi Grali oraz prof. Piotrowi M. Majewskiemu za życzliwe podejście, otwartość w dyskusji, eksperckie spojrzenie i chęć dzielenia się wiedzą.

Źródła

FoxNews o zwolnieniu Tuckera Carlsona: https://press.foxnews.com/2023/04/fox-news-media-and-tucker-carlson-part-ways

Vox Ukraine 1: https://voxukraine.org/en/independent-propagandist-and-peaceful-dictator-fact-check-of-latest-lies-by-putin-carlson

Vox Ukraine 2: https://voxukraine.org/en/the-network-of-russian-propaganda-what-connects-western-experts-promoting-narratives-beneficial-to-russia

Independent: https://www.independent.co.uk/news/world/americas/us-politics/tucker-carlson-vladimir-putin-interview-b2492192.html

Belsat: https://belsat.eu/pl/news/28-07-2022-chrzest-rusi-spor-o-dziedzictwo-pomiedzy-kijowem-a-moskwa

Dzieje.pl: https://dzieje.pl/aktualnosci/putin-odslonil-w-moskwie-pomnik-sw-wlodzimierza

PolishFreedom.pl: https://polishfreedom.pl/unia-w-krewie/; https://polishfreedom.pl/akt-unii-lubelskiej/

Internetowa Encyklopedia PWN: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/unia-brzeska;3991299.html; https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/zborowska-bitwa-i-ugoda;4000810.html; https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/sudecki-kryzys;3981076.html

Fundacja im. Stefana Batorego: https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2021/10/T.Stryjek_Czy.Polska.rzadzila.Ukraina.jak_.kolonia.pdf

Muzeum Historii Polski: https://muzhp.pl/kalendarium/rozejm-w-andruszowie; https://muzhp.pl/kalendarium/pokoj-grzymultowskiego; https://muzhp.pl/kalendarium/polskie-ultimatum-w-sprawie-zaolzia

Muzeum Pałacu króla Jana III Sobieskiego w Wilanowie: https://www.wilanow-palac.pl/pokoj_grzymultowskiego_czyli_koniec_snow_o_jednej_ukrainie.html

Artykuł o nieistniejącym bracie Oktawiana Augusta: https://www.ejournals.eu/Prace-Historyczne/2019/Numer-1/art/13720/

Litopys.org.ua: http://litopys.org.ua/ipatlet/ipat28.htm#:~:text=%D1%A1%20%D0%BD%D0%B5%D0%BC%20%D0%B6%D0%B5%20%D0%9E%D1%83%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%20%D0%BC%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B0

Instytut Pamięci Narodowej: https://ipn.gov.pl/pl/historia-z-ipn/138265,Marcin-Kruszynski-Zasada-rownowagi-Polska-polityka-zagraniczna-w-latach-30-tych-.html#:~:text=Polityka%20zagraniczna%20realizowana%20przez%20J%C3%B3zefa,jak%20z%20Moskw%C4%85%20przeciw%20Rzeszy.

Muzeum Historii Polski: https://muzhp.pl/kalendarium/polskie-ultimatum-w-sprawie-zaolzia

Ministerstwo Spraw Zagranicznych: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/oswiadczenie-msz-ws-10-klamstw-prezydenta-wladimira-putina-nt-polski-i-ukrainy-ktorych-nie-prostowal-tucker-carlson-wywiad-z-dnia-8-lutego-2024-r

Ośrodek Studiów Wschodnich: https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2024-02-09/wywiad-putina-dla-carlsona-przekaz-dla-trumpistow

Scientific American: https://www.scientificamerican.com/article/state-secrecy-explains-the-origins-of-the-deep-state-conspiracy-theory/

Grafiki

Odsłonięcie pomnika Włodzimierza Wielkiego w Moskwie – Autor: mos.ru (фотография) С. А. Щербаков, архитектор — И. Н. Воскресенский (памятник) licencja: Creative Commons Attribution 4.0

Mapa zmian terytorialnych po traktacie andruszowskim – Autor: User:Mathiasrex Maciej Szczepańczyk, based on layers of User:Halibutt, licencja: Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported