Waszyngton – Prezydent USA Donald Trump ogłosił w środę najszersze jak dotąd cła, nazywając ten dzień „Dniem Wyzwolenia” amerykańskiego handlu. Nowe taryfy mają charakter dwustopniowy: podstawowa stawka 10% będzie obowiązywać dla wszystkich krajów, a dodatkowe cła odwetowe nałożone zostaną na państwa oskarżane o stosowanie barier pozataryfowych.
Odwet za „niesprawiedliwe” praktyki
Nowe cła odwetowe będą stanowić połowę wartości barier handlowych, które – według administracji Trumpa – dany kraj nałożył na Stany Zjednoczone. Wśród tych barier wymienia się m.in. manipulację kursem walutowym i podatki VAT.
Podczas konferencji w Ogrodzie Różanym Białego Domu Trump zaprezentował wykaz nowych stawek, w tym 34% dla Chin, 24% dla Japonii i 25% dla Korei Południowej.
Koniec ery wolnego handlu?
Decyzje Trumpa oznaczają radykalne odejście od polityki handlowej USA po II wojnie światowej, która opierała się na otwartym, opartym na zasadach systemie handlu międzynarodowego. Dotychczas Waszyngton zachęcał partnerów do znoszenia barier, argumentując, iż zwiększa to dostęp do rynków dla amerykańskich eksporterów. Zwolennicy tej strategii podkreślali również korzyści geopolityczne, takie umacnianie sojuszy.
Administracja Trumpa jednak odrzuca tę filozofię, stawiając na protekcjonizm. Jak tłumaczył wiceprezydent J.D. Vance w ubiegłym miesiącu, przekonanie, iż projektowanie i produkcja mogą być rozdzielone, było błędem. „Opieranie się na taniej zagranicznej sile roboczej to jak narkotyk” – mówił Vance, zapowiadając, iż celem Białego Domu jest przeniesienie łańcuchów dostaw z powrotem do USA.
Reakcja rynków: Obawy przed recesją
Wall Street z niepokojem przyjęła nowe pomysły Trumpa. Goldman Sachs w niedzielnym raporcie obniżył prognozę wzrostu PKB USA na 2025 r. z 1,9% do 1,5%, argumentując, iż średnia stawka celna wzrośnie o 15 punktów procentowych. Bank zwiększył też szacowane prawdopodobieństwo recesji w ciągu najbliższych 12 miesięcy z 20% do 35%.
Czy cła naprawią deficyt handlowy?
Trump od lat wskazuje na deficyt handlowy USA z krajami takimi jak Chiny jako dowód na „niesprawiedliwość” w handlu. Jednak, jak zauważa raport Congressional Research Service (CRS), bariery handlowe i subsydia mają mniejszy wpływ na globalny deficyt USA, który wynika głównie z niskiego poziomu oszczędności w amerykańskiej gospodarce. Eksperci sugerują, iż skuteczniejszymi metodami poprawy bilansu handlowego byłyby zwiększenie oszczędności lub deprecjacja dolara.
Nowe cła to kolejny krok Trumpa w kierunku gospodarczego nacjonalizmu. Choć administracja przekonuje, iż przyniosą one wzrost zatrudnienia i produkcji w USA, ekonomiści ostrzegają przed skutkami dla wzrostu gospodarczego i stabilności rynków. Debata nad tym, czy protekcjonizm okaże się skuteczny, dopiero się rozpoczyna.
Źródła: Nikkei Asia, The Guardian, SCMP
Leszek B. Ślazyk
e-mail: kontakt@chiny24.com
© www.chiny24.com
