The impact of smartphones on youth improvement in light of the latest investigation from 2024-2025

Współczesne społeczeństwo jest głęboko nasycone technologiami cyfrowymi, w których telefony pełnią rolę głównego medium dostępu do świata online. Szczególną uwagę poświęcimy mechanizmom uzależnień cyfrowych, zagrożeniom płynącym z mediów społecznościowych, skuteczności interwencji regulacyjnych w placówkach oświatowych (w Polsce i za granicą), a także kluczowej roli edukacji technologicznej i higieny cyfrowej w kształtowaniu świadomych postaw wobec technologii.

W raporcie NASK z 2024 roku wykazano, iż pod względem uzależnienia od telefona najbardziej zagrożone problematycznym korzystaniem są dziewczęta, a ponad połowa uczniów (55%) widzi potrzebę ograniczenia używania telefonu. W kontekście globalnym, badania dowodzą (m.in. raport organizacji non-profit Sapien Labs), iż im później młoda osoba otrzymała swój pierwszy telefon, tym wyższy był jej wskaźnik zdrowia psychicznego (MHQ) w wieku dorosłym, niezależnie od kultury czy stylu życia.

Analiza ta prowadzi do wniosku, iż

konieczne jest pilne wdrożenie systemowych rozwiązań regulacyjnych i edukacyjnych, opartych na holistycznym podejściu uwzględniającym zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne młodych ludzi.

I choć badanie „Internet dzieci” z 2025 roku pokazuje spadek korzystania przez dzieci z telefonów w czasie przedpołudniowym i samo wprowadzenie zakazów z szkołach problemowego korzystania z internetu nie rozwiąże, to jednak staje się wyraźnym sygnałem dla edukatorów (także rodziców), iż ta technologia może szkodzić zdrowiu dzieci i młodzieży, a także dorosłym.

Przestymulowany mózg dziecka może wówczas skupić się na uczeniu w miejsce nieustannego rozproszenia uwagi, z którym ma do czynienia w trakcie aktywności pozaszkolnych, gdy telefon jest dostępny bez ograniczeń.

Wpływ telefonów na rozwój psychiczny i społeczny uczniów

Wprowadzenie telefonów w latach 2010–2015 zmieniło naturę dzieciństwa, prowadząc do tzw. dzieciństwa opartego na telefonie.

Coraz częstsze i intensywniejsze korzystanie z urządzeń mobilnych niesie za sobą liczne, udowodnione naukowo negatywne konsekwencje dla rozwoju psychicznego i psychospołecznego.

Kryzys zdrowia psychicznego i zaburzenia poznawcze

Od około 2010 roku obserwuje się systematyczny spadek dobrostanu psychicznego wśród młodszych pokoleń, zbiegający się z upowszechnieniem telefonów. Liczba odnotowywanych przypadków depresji, stanów lękowych, samotności, samookaleczeń oraz prób samobójczych wzrasta, a korzystanie ze telefonów, w szczególności z mediów społecznościowych, jest uznawane za jeden z głównych katalizatorów tego kryzysu.

Wczesne korzystanie ze telefonów negatywnie wpływa na rozwój psychiczny, m.in. przez ograniczanie czasu poświęcanego na rozwijanie umiejętności społecznych w świecie offline. Najbardziej wrażliwym obszarem, który ucierpiał na skutek wczesnego dostępu do telefonów, jest „social self” – miara obejmująca postrzeganie siebie, zdolność budowania więzi i współpracy. Badania na podstawie danych koreańskich z 2023 roku wskazują na związek między czasem spędzanym przed ekranem a większym prawdopodobieństwem wystąpienia problemów ze zdrowiem psychicznym, z naciskiem na negatywny wpływ multitaskingu [1].

Koncentracja uwagi jest jednym z najbardziej dotkniętych aspektów. telefony i powiadomienia celowo rozpraszają uwagę. W ciągu ostatnich 20 lat zdolność skupienia uwagi na dowolnym urządzeniu spadła do 47 sekund [2].

Ponadto, sama obecność telefonu na biurku obniża zdolność do rozwiązywania problemów i zapamiętywania informacji.

Badania wykazały, iż medialna wielozadaniowość (jednoczesne korzystanie z wielu mediów, np. oglądanie telewizji i korzystanie ze telefona) jest szczególnie powszechna wśród nastolatków i prowadzi do poczucia lepszego wykorzystania czasu, choć jest to iluzja [3].

Wzorce społeczne i relacje rówieśnicze

Wraz z upowszechnieniem telefonów czas spędzany przez młodzież z rówieśnikami spadł niemal o połowę, co wpłynęło negatywnie na zdolności społeczne. Interakcje bezpośrednie zostały zastąpione przez kontakty wirtualne, co prowadzi do słabszych umiejętności interpersonalnych, izolacji oraz pogłębia poczucie samotności. Samotność to w tej chwili problem dotykający coraz więcej młodych osób, a jej konsekwencje dla zdrowia mogą być tak poważne jak codzienne palenie papierosów.

Jednym z namacalnych przejawów problemów w relacjach jest phubbing – lekceważenie rozmówcy na rzecz wpatrywania się w ekran telefonu. Phubbing, wynikający często z uzależnienia od internetu i problemów z samokontrolą, znacząco i negatywnie wpływa na postrzeganą jakość komunikacji i satysfakcję z relacji. Osoba ignorowana w ten sposób doświadcza osłabienia relacji i spadku poczucia własnej wartości [4].

Mechanizmy uzależnień cyfrowych i sposoby przeciwdziałania im

Uzależnienie od telefonów oraz problematyczne użytkowanie internetu stają się globalną epidemią. Mechanizmy napędzające te zachowania są wbudowane w same technologie.

Mechanizmy uzależnień cyfrowych

Smartfon, jako małe, wielofunkcyjne i stale dostępne urządzenie, sprzyja ekstremalnemu wykorzystaniu, wykraczającemu daleko poza to, co nieszkodliwe.

1. System Nagrody i Neuroprzekaźniki: Układ nagrody w mózgu jest stale stymulowany. Powiadomienia, lajki i nowe wiadomości wyzwalają wyrzuty dopaminy. Aplikacje i platformy są projektowane z funkcjami takimi jak nieskończone przewijanie (ang. infinite scrolling) i wzmocnienie o zmiennej proporcji, podobnymi do mechanizmów używanych w hazardzie, aby maksymalizować czas spędzany online.
2. Kompulsywne Używanie i problematyczne używanie internetu (PUI): Nieustanne bombardowanie bodźcami powoduje, iż mózgi młodych ludzi potrzebują telefona i korzystają z niego coraz intensywniej. PUI jest diagnozowane dzięki skal takich jak E-SAPS18, która mierzy pięć obszarów: rosnącą potrzebę korzystania (tolerancja), pozytywną antycypację (oczekiwanie przyjemnych doznań), koncentrację aktywności wokół cyberprzestrzeni, objawy odstawienia oraz objawy somatyczne.
3. Skala Problemów: W Polsce badanie NASK z 2024 roku wykazało, iż 35% dziewcząt osiągnęło wysoki poziom problematycznego korzystania ze telefona, podczas gdy wśród chłopców było to 27%. Bardziej narażone są także osoby uczęszczające do szkół średnich. Problematyczne używanie telefonów wiąże się ze szkodliwymi skutkami fizycznymi (jak deformacje postawy, problemy ze wzrokiem, zaburzenia snu) oraz psychicznymi (lęk, depresja, stres).

Sposoby przeciwdziałania – Rola Higieny Cyfrowej

Podstawową formą przeciwdziałania uzależnieniom cyfrowym jest wdrożenie higieny cyfrowej [5].

Higiena cyfrowa to zbiór zasad i nawyków chroniących zdrowie fizyczne, psychiczne, społeczne i seksualne.

Praktyczne zasady higieny cyfrowej obejmują:

• Odkładanie telefonu poza zasięg wzroku podczas nauki, posiłków lub czynności wymagających skupienia. Badania pokazują, iż multiskreening jest szczególnie szkodliwy w nauce. Artykuł z 2024 roku potwierdza, iż mobilna wielozadaniowość (mobile multitasking) w uczeniu się ma negatywny wpływ na natychmiastowe przywoływanie u młodych dorosłych [6].
• Unikanie urządzeń ekranowych po godzinie 22:00, a także odkładanie telefonów poza sypialnię na czas snu. Nadmierny czas przed ekranem negatywnie wpływa na jakość snu, a u młodych ludzi w łóżku często służy jako strategia prokrastynacji snu, czyli odkładania snu na później [7].
• Dbanie o aktywność fizyczną każdego dnia oraz rozwijanie zainteresowań w trybie offline.

Zaleca się, aby działania profilaktyczne były skierowane szczególnie do dziewcząt, ponieważ stanowią one grupę najwyższego ryzyka w zakresie negatywnego wpływu telefonów i mediów społecznościowych.

Zagrożenia, jakie media społecznościowe stwarzają dla zdrowia psychicznego, relacji rówieśniczych i bezpieczeństwa dzieci

Media społecznościowe (SM) są wskazywane jako główny czynnik kryzysu psychicznego młodzieży. Dostarczają one ciągłej stymulacji i tworzą środowisko toksyczne dla zdrowia psychicznego, szczególnie u dziewcząt.

Wpływ na zdrowie psychiczne i poczucie własnej wartości

Wzrost problematycznego korzystania z mediów społecznościowych wśród młodzieży odnotowany przez WHO wzrósł z 7% w 2018 r. do 11% w 2022 r. [8]. Intensywne korzystanie z SM wiąże się z gorszym zdrowiem psychicznym, podwyższonym ryzykiem depresji i zaburzeniami snu. Nadużywanie mediów społecznościowych wpływa na samoocenę, zwłaszcza u dziewcząt, które odczuwają presję sprostania nierealistycznym standardom urody lansowanym w sieci.

Badanie Boniel-Nissim i in. z 2024 roku, oparte na danych HBSC, wskazało, iż

problematyczne używanie mediów społecznościowych łączy się z gorszym zdrowiem psychicznym, większym ryzykiem depresji, zaburzeniami snu i niższymi wynikami w nauce [9].

Relacje rówieśnicze i bezpieczeństwo cyfrowe

Smartfony ułatwiają cyberprzemoc, hejt i mowę nienawiści, które są poważnymi problemami w szkołach. Młodzi ludzie, doświadczając relacji przeniesionych do sieci, stają się bardziej podatni na silne wpływy społeczne i lęk przed ich utratą (FOMO – Fear of Missing Out). Wysoki poziom FOMO (17% Polaków w 2022 r.) często prowadzi do ryzykownych zachowań, np. używania telefona podczas przechodzenia przez ulicę [10].

Media społecznościowe niosą też zagrożenia dla bezpieczeństwa dzieci, takie jak niebezpieczne kontakty w sieci (grooming) i patostreaming. Analiza zdrowotnych konsekwencji nadmiernego korzystania z technologii obejmuje również narażenie na treści o charakterze seksualnym. Przegląd literatury z 2024 roku potwierdza związek między pornografią a dysfunkcjami seksualnymi.

W kontekście multitaskingu cyfrowego, młodzi ludzie często zaniedbują swoje obowiązki (zarówno domowe, jak i szkolne) z powodu korzystania z mediów społecznościowych, co potwierdzają dane z badania „Nastolatki” z 2024 roku.

Skuteczność regulacji ograniczających korzystanie z urządzeń mobilnych w szkołach

Na całym świecie coraz więcej państw wprowadza regulacje ograniczające dostęp do telefonów w szkołach, uznając, iż technologia w edukacji musi być bezpieczna i troszczyć się o dobrostan uczniów.

Doświadczenia międzynarodowe (2024–2025)

Badania ewaluacyjne w krajach, które wprowadziły ograniczenia, potwierdzają ich pozytywny wpływ:

• Norwegia: W oparciu o dużą swobodę szkół w kształtowaniu zasad, raport Sary Abrahamsson z Norweskiego Instytutu Zdrowia Publicznego z 2024 roku wykazał, iż wprowadzenie zakazu korzystania ze telefonów znacząco poprawiło zdrowie psychiczne i wyniki edukacyjne. Liczba konsultacji psychologicznych spadła o około 60%. Ponadto, odnotowano znaczący spadek przemocy rówieśniczej – o około 46% wśród dziewcząt i 43% wśród chłopców. Korzyści te były szczególnie widoczne u dziewcząt z rodzin o niższym statusie społeczno-ekonomicznym [11].
• Holandia: Monitoring polityki ograniczeń z 2025 roku wykazał, iż odsetek szkół, które uznały nieedukacyjne użycie telefonu za problem, spadł z 62% do 29%. Szkoły odnotowały pozytywne efekty w zakresie koncentracji (75%) i klimatu społecznego (59%) [12].
• Finlandia: W 2025 roku Finlandia wprowadziła restrykcje ograniczające użycie telefonów komórkowych w czasie dnia szkolnego [13].
• OECD: Badanie PISA z 2022 roku (raport PISA in Focus 2024) wykazało, iż uczniowie spędzający 1–5 godzin dziennie na urządzeniach cyfrowych w celach edukacyjnych mieli lepsze wyniki w matematyce, ale im dłuższy był ten czas, tym gorsze były rezultaty [14].

Raport UNESCO z 2024 roku podkreśla, iż technologia w edukacji nigdy nie będzie odpowiednia, jeżeli nie będzie bezpieczna i nie zatroszczy się o dobrostan młodych ludzi.

Regulacje w Polsce i postulaty interwencji

W Polsce debata na temat regulacji jest aktywna, a chaos wokół technologii w szkołach pozostaje duży. Choć obecne akty prawne pozwalają na wprowadzanie zasad higieny cyfrowej, potrzebne są interwencje systemowe.

Raport Klubu Jagiellońskiego z 2024 roku sugeruje, iż najbardziej oczywistym kierunkiem interwencji jest wprowadzenie centralnego zakazu użytkowania telefonów i innych urządzeń pokrewnych (jak smartwatche) w szkołach, obejmującego nie tylko czas lekcji, ale także przerwy.

Inna propozycja zakłada, iż możliwość osłabienia takiego zakazu w statutach szkolnych byłaby dopuszczalna tylko względem uczniów, którzy zaliczą przedmiot Edukacja zdrowotna, zapoznając się z podstawowymi zagrożeniami. W kontekście walki z uzależnieniami, rozważana jest również propozycja wprowadzenia zakazu korzystania z mediów społecznościowych przez osoby do 16. roku życia, jako alternatywy lub działania komplementarnego do zakazu telefonów w szkołach.

Rola edukacji technologicznej w przygotowaniu młodych ludzi do świadomego korzystania z technologii

Edukacja w zakresie technologii powinna koncentrować się na budowaniu świadomych, zdrowych relacji z technologią, angażując w ten proces zarówno uczniów, jak i dorosłych.

Postuluje się uzupełnienie podstawy programowej o najnowsze dane dotyczące wpływu telefonów na zdrowie psychiczne i wyniki w nauce, ale także naukę krytycznego myślenia jako jednej z kluczowych kompetencji w edukacji medialnej. Kluczowym celem jest nauczenie młodzieży umiejętności świadomego poruszania się w cyfrowym świecie.

Wyzwaniem jest nie tylko edukacja uczniów, ale i dorosłych (rodziców i nauczycieli), którzy muszą budować spójną i logiczną narrację o technologii.

Nauczyciele potrzebują wsparcia w zakresie kompetencji cyfrowych oraz radzenia sobie z nowymi wyzwaniami, takimi jak utrzymanie uwagi uczniów czy dbanie o ich dobrostan psychiczny.

Analiza najnowszych raportów i badań z lat 2024–2025 potwierdza, iż telefony i związane z nimi media społecznościowe stanowią istotne ryzyko cywilizacyjne, mające bezpośredni wpływ na zdrowie psychiczne, rozwój społeczny i zdolności poznawcze młodych ludzi.

Niska świadomość dotycząca samoregulacji oraz kompulsywne korzystanie z urządzeń, napędzane przez mechanizmy oparte na systemie nagrody, prowadzą do zaniedbywania relacji bezpośrednich i pogarszania wyników w nauce.

Skuteczność regulacji wprowadzanych w szkołach (np. w Norwegii, Finlandii i Holandii) dowodzi, iż ograniczony dostęp do telefonów, zwłaszcza w czasie przerw, zmniejsza przemoc rówieśniczą i poprawia dobrostan psychiczny.

Przyszłe działania profilaktyczne w Polsce powinny łączyć centralne regulacje (zasady używania telefonów w szkołach, być może ograniczenie dostępu do mediów społecznościowych do 16. roku życia) z intensywną, spójną edukacją technologiczną dla uczniów i dorosłych, opartą na zasadach higieny cyfrowej.

Przypisy:

[1] Jin Y., Chen Y., Song Y., Lou H., Li R., Lou X., Wang X. A i in., Screen time and smartphone multitasking: the emerging risk factors for mental health in children and adolescents, Journal of Public Health, 1–11, 2023.

[2] G. Mark, „Attention Span: A Groundbreaking Way to Restore Balance, Happiness, and Productivity – A Must-Read Guide to Dealing with Distractions and Regaining Focus in the Modern World Hardcover, Toronto 2023.

[3] A. Marzęda, Multiscreening, w: K. Wolny -Zmorzyński, K. Doktorowicz, R. Filas, P. Płaneta (red.), Leksykon terminów medialnych. T. 2., Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2024, s. 99; A. Borkowska, Mniej znaczy więcej. O multiscreeningu i wielozadaniowości, Ogólnopolska Sieć Edukacyjna NASK, Warszawa 2024, s. 6.

[4] L. Zielińska, Obraz ciała i wiara we własne możliwości a phubbing, w: PsychiatraPlus, 2024, (dostęp: 27.11.2025).

[5] M. Woynarowska, M. Bigaj, Edukacja do higieny cyfrowej, [w:] Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne, metodyka, praktyka. Wydanie nowe, red. B. Woynarowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2025.

[6] R. Rathore, A. Bansal, P. Bansal, The negative impact of social media on self-esteem and body image – A narrative review, „IP International Journal of Comprehensive and Advanced Pharmacology” 2022, 7 (4), 12.

[7] A. Hansen, Wyloguj swój mózg. Jak zadbać o swój mózg w dobie nowych techno logii, przeł. E. Fabisiak, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, wyd. II, Kraków 2021, s. 105.

[8] R. Pijpers, L. Dondorp, Schoolbeleid voor smartphones, Kennisnet, Zoetermeer 2024 (data dostępu: 26.11.2025).

[9] M. Boniel-Nissim, C. Marino, T. Galeotti, L. Blinka, K. Ozoliņa i in., A focus on adolescent social media use and gaming in Europe, central Asia and Canada: Health Behaviour in School-aged Children international report from the 2021/2022 survey, 2024, https://iris.who.int/handle/10665/378982 (data dostępu: 27.11.2025).

[10] A. Jupowicz-Ginalska, M. Kisilowska-Szurmińska, K. Iwanicka, T. Baran, A. Wysocki, M. Dudziak-Kisio, K. Wróblewska, A. Borkowska, M. Witkowska, FOMO 2022. Polacy a lęk przed odłączeniem. Raport z IV edycji badań, Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2022

[11] S. Abrahamsson, Smartphone Bans, Student Outcomes and Mental Health, 2024 (data dostępu: 25.11.2025).

[12] Monitoringsonderzoek Landelijke afspraak mobiele telefoons en andere devices, Kohnstamm Instituut, 2025 (data dostępu: 25.11.2025).

[13] M. Bryant, Finland restricts use of mobile phones during school day, 2025, (data dostępu: 26.06.2025).

[14] Managing screen time: How to protect and equip students against distraction, „PISA in Focus” 2024, nr 124, OECD Publishing, Paris 2024 (data dostępu: 27.11.2025).
How’s Life for Children in the Digital Age?, OECD Publishing, Paris 2025 (data dostępu: 27.11.2025).

Bibliografia

1. Abrahamsson, S. (2024). Smartphone Bans, Student Outcomes and Mental Health. Norweski Instytut Zdrowia Publicznego. Dostęp: https://openaccess.nhh.no/nhh-xmlui/bitstream/handle/11250/3119200/DP%2001.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
2. Boniel-Nissim, M., Marino, C., Galeotti, T., Blinka, L., Ozoliņa, K. i in. (2024). A focus on adolescent social media use and gaming in Europe, central Asia and Canada: Health Behaviour in School-aged Children international report from the 2021/2022 survey. Dostęp: https://iris.who.int/handle/10665/378982.
3. Borkowska A., (2024), Mniej znaczy więcej. O multiscreeningu i wielozadaniowości, Ogólnopolska Sieć Edukacyjna NASK, Warszawa.
4. Bryant, M. (2025). Finland restricts use of mobile phones during school day. The Guardian. Dostęp: https://www.theguardian.com/education/2025/apr/30/finland-restricts-use-of-mobile-phones-during-school-day.
5. Cowling, M., Sim, K.N., Orlando, J. i in. (2025). Untangling Digital Safety, literacy, and Wellbeing in School activities for 10 to 13 Year Old Students. Education and Information Technologies, 30, p. pages 941–958, DOI: 10.1007/s10639-024-13183-z.
6. Chen, Q., Yan, Z., Moeyaert, M., Bangert-Drowns, R., (2024). Mobile multitasking in learning: A meta-analysis of effects of mobile phone distraction on young adults’ immediate recall. Computers in Human Behavior, 162 (2),108432, DOI: 10.1016/j.chb.2024.108432.
7. Hansen A., (2021), Wyloguj swój mózg. Jak zadbać o swój mózg w dobie nowych techno logii, przeł. E. Fabisiak, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, wyd. II, Kraków.
8. Häggström-Nordin, E., Hedström, Å. (2024). Pornography and sexual dysfunction: Is there any relationship? Current Sexual Health Reports, 16(1). DOI: 10.1007/s11930-023-00380-z.
9. Hodalska, M., Buksa, Ł. (2025). Przewinięci: telefon w polskiej codzienności: przeglądanie telefonu w świetle badań empirycznych. Wydawnictwo ToC, Kraków. Dostęp: https://media.uj.edu.pl/empiria.
10. Instytut Cyfrowego Obywatelstwa, (2025), Higiena cyfrowa w szkole i przedszkolu. Poradnik o tym, jak mądrze ją wprowadzić, Warszawa.
11. Jin Y., Chen Y., Song Y., Lou H., Li R., Lou X., Wang X. A i in. (2023), Screen time and smartphone multitasking: the emerging risk factors for mental health in children and adolescents, Journal of Public Health, 1–11.
12. Jupowicz-Ginalska A., Kisilowska-Szurmińska M., Iwanicka K., Baran T., Wysocki A., Dudziak-Kisio M., Wróblewska K., Borkowska A., Witkowska M., (2022), FOMO 2022. Polacy a lęk przed odłączeniem. Raport z IV edycji badań, Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, https://www.uw.edu. pl/fomo-2022-polacy-a-lek-przed-odlaczeniem/.
13. Mark G., (2023), „Attention Span: A Groundbreaking Way to Restore Balance, Happiness, and Productivity – A Must-Read Guide to Dealing with Distractions and Regaining Focus in the Modern World Hardcover, Toronto.
14. Marzęda A., (2024), Multiscreening, w: K. Wolny -Zmorzyński, K. Doktorowicz, R. Filas, P. Płaneta (red.), Leksykon terminów medialnych. T. 2., Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
15. Monitoringsonderzoek Landelijke afspraak mobiele telefoons en andere devices. (2025). Kohnstamm Instituut. Dostęp: https://open.overheid.nl/documenten/54c01e11-5a20-4779-9243-f4ed5fda1c9f/file.
16. OECD. (2025). How’s Life for Children in the Digital Age? OECD Publishing, Paris. DOI: 10.1787/0854b-900-en.
17. Pijpers, R., Dondorp, L. (2024). Schoolbeleid voor smartphones. Kennisnet, Zoetermeer. Dostęp: https://www.kennisnet.nl/app/uploads/Schoolbeleid-voor-smartphones.pdf.
18. PISA in Focus. (2024). Managing screen time: How to protect and equip students against distraction. OECD Publishing, Paris, nr 124. DOI: 10.1787/7c225af4-en.
19. Rathore R., Bansal A., Bansal P., (2022), The negative impact of social media on self-esteem and body image – A narrative review, „IP International Journal of Comprehensive and Advanced Pharmacology”, 7 (4), 12.
20. Ryu, S. H., Kwon, H. J., Wang, Z. L., Kim, S. J., Cho, H. J. i in. (2024). Adolescents smartphone screen time and its association with caries symptoms experience from the Korea youth risk behavior web-based survey 2020–2021. Scientific Reports, 14(1), 26277. DOI: 10.1038/s41598-024-52591-w.
21. UNESCO Youth Report 2024: Technology in education: A tool on our terms! (2024). UNESCO. DOI: 10.54676/ELSQ4648.
22. Vagka, E., Gnardellis, C., Lagiou, A., Notara, V. (2024). Smartphone Use and Social Media Involvement in Young Adults: Association with Nomophobia, Depression Anxiety Stress Scales (DASS) and Self-Esteem. International Journal of Environmental Research and Public Health, 21(7), 920. DOI: 10.3390/ijerph21070920.
23. Woynarowska M., Bigaj M., (2025), Edukacja do higieny cyfrowej, [w:] Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne, metodyka, praktyka. Wydanie nowe, red. B. Woynarowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
24. Zielińska L., (2024), Obraz ciała i wiara we własne możliwości a phubbing, w: Psychiatra Plus, https://psychiatraplus.pl/phubbing-obraz-ciala-i-wiara-we-wlasnej-mozliwosci/, dostęp: 27.11.2025.