Planowana obecność premiera Izraela Benjamina Netanjahu na uroczystościach związanych z 80. rocznicą wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau wywołała w Polsce gorącą debatę polityczną. Wypowiedzi przedstawicieli polskiego rządu, opozycji oraz środowisk międzynarodowych podkreślają zarówno historyczne znaczenie tego wydarzenia, jak i kontrowersje związane z nakazem aresztowania premiera Netanjahu wydanym przez Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK).
Decyzja polskiego rządu
W czwartek rząd Polski przyjął uchwałę gwarantującą wolny i bezpieczny udział przedstawicieli Izraela w obchodach rocznicy wyzwolenia Auschwitz. Decyzja ta została podjęta w odpowiedzi na apel prezydenta Andrzeja Dudy oraz międzynarodowe oczekiwania związane z uhonorowaniem ofiar Holokaustu.
Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar zaznaczył w wywiadzie dla TVP Info, iż „Auschwitz-Birkenau to jeden wielki cmentarz całej ludzkości i najwyżsi przedstawiciele narodu, który ucierpiał tak potężnie z powodu Holokaustu, powinni mieć szansę być obecni w tym szczególnym dniu”. Podkreślił również, iż stanowisko rządu wynika z okoliczności historycznych i symbolicznego znaczenia wydarzenia.
Kontrowersje i reakcje opozycji
Wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty skrytykował uchwałę rządu, stwierdzając, iż Benjamin Netanjahu, w przypadku przybycia do Polski, powinien zostać aresztowany na podstawie nakazu MTK. „Zapytam ministra sprawiedliwości o motywacje przyjęcia tej uchwały. Nie będę jej krytykował, ale w mojej opinii Netanjahu nie powinien zostać wpuszczony do Polski” – powiedział Czarzasty podczas rozmowy z dziennikarzami.
W podobnym tonie wypowiedziała się wicemarszałek Senatu Magdalena Biejat, kandydatka Nowej Lewicy na prezydenta. Podkreśliła, iż Polska jako sygnatariusz Traktatu Rzymskiego ma obowiązek przestrzegać orzeczeń Międzynarodowego Trybunału Karnego. „W momencie, w którym Netanjahu stanie na polskiej ziemi, powinien zostać aresztowany i dostarczony do MTK, aby mógł być sprawiedliwie osądzony” – powiedziała.
Stanowisko Międzynarodowego Trybunału Karnego
MTK, w odpowiedzi na pytania Polskiej Agencji Prasowej, podkreślił, iż na państwach-sygnatariuszach Statutu Rzymskiego spoczywa prawny obowiązek egzekwowania decyzji Trybunału. W oświadczeniu zaznaczono, iż „państwa nie powinny jednostronnie interpretować orzeczeń MTK”, powołując się na artykuł 119 Traktatu Rzymskiego, który stanowi, iż spory dotyczące funkcji sądowych Trybunału rozstrzyga sam Trybunał.
Międzynarodowe znaczenie obchodów
Uroczystości 80. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau, planowane na 27 stycznia, zgromadzą delegacje z 25 państw oraz UNESCO. Izrael reprezentować ma minister edukacji Yoav Kisch, gdyż według doradców premiera Netanjahu, ten nie planuje uczestniczyć w obchodach.
Obecność przedstawicieli Izraela na wydarzeniu ma najważniejsze znaczenie dla międzynarodowej współpracy na rzecz pamięci o Holokauście. Jednakże, jak zauważył wiceprzewodniczący klubu Lewicy Tomasz Trela, decyzja rządu w tej sprawie została podjęta w trybie nagłym, co wywołało dodatkowe kontrowersje.
Podsumowanie
Debata wokół zaproszenia premiera Izraela Benjamina Netanjahu na obchody 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz odzwierciedla złożoność współczesnych relacji międzynarodowych oraz trudne wyzwania związane z przestrzeganiem międzynarodowego prawa. Polska znajduje się w sytuacji, w której musi balansować między historyczną odpowiedzialnością a bieżącymi zobowiązaniami prawnymi i politycznymi. Obchody wyzwolenia Auschwitz-Birkenau pozostaną symbolicznym wydarzeniem, które będzie przypominać o konieczności pamięci i współpracy międzynarodowej na rzecz pokoju i sprawiedliwości.
Read more:
„Zbrodniarz powinien być aresztowany”. Lewica oburzona uchwała Tuska w sprawie ochrony dla Netenjahu
