Panuje dziwne przekonanie, iż wszystko co niemieckie jest w Polsce „źle widziane”, niepotrzebne, zbędne. prawdopodobnie w tym przeświadczeniu obecne są jeszcze echa gehenny jaka przeżywał nasz naród podczas II wojny światowej. Wykorzystują te tendencje przedstawiciele niektórych formacji, we własnych doraźnych celach politycznych.
Ale opinie kulturowe niekoniecznie muszą być tożsame z ocenami politycznymi, czy schematami myślowymi. Dotyczy to obu naszych potężnych sąsiadów. Kultura niemiecka czy rosyjska nie muszą być równie totalitarne jak działania polityków, mało – co ma ocena dotycząca kultury, sztuki, literatury do ocen doraźnych, implikowanych współczesnymi niechęciami o doraźnych celach. W GALERII BRAMA BIELAŃSKA Cytadeli Warszawskiej niemal bez echa przechodzi trwająca tam cały październik wystawa wybitego niemieckiego artysty Ludwiga Angerera der Ältere. Ten architekt, malarz i twórca sztuk wizualnych, urodzony 7 sierpnia 1938 roku w katolickiej rodzinie niemieckiej w Bawarii, znany jest i popularny w Europie. W Polsce jedynie niektóre jego prace znajdowały się w ofercie prywatnych galerii. Warto wymienić Galerię BATOR, prowadzoną przez Barbarę i Mirosława Batorów w Szczyrku. To w tej zasłużonej placówce kulturalnej realizowane są od 2011 roku, co dwa lata, największe w Europie wystawy magicznego realizmu, czyli magical dreams. Festiwal przyciąga zainteresowanie artystów polskich i zagranicznych, a do udziału w niej zgłaszają się twórcy z całego świata.
Warto dodać, iż obrazy Artysty mogliśmy zauważyć w Galerii Sztuki NA WPROST w Iławie prezentującej sztukę współczesną w jej różnorodnych formach artystycznych, bogatych i niespotykanych czy w stowarzyszeniu sztuki realistycznej AERA, zajmującym się głównie sztuką realistyczną.
Realizm magiczny jest cechą dominująca w określaniu twórczości malarskiej Angerera Starszego. Termin definiowany w literaturze jest jako wtórnie zaadaptowaną tendencją estetyczną. Ukształtowała się na początku XX wieku, jako gatunek, który rezygnuje z dokładnego odzwierciedlania rzeczywistości, a wręcz naśladowania jej. Realizm magiczny odwołuje się do wyobraźni, tego co wydaje się być sennym tworem, tego co dziwne i niezwykłe. Nawiązuje także do legend i mitów oraz dawnych wierzeń.
Ta forma samorealizacji twórczej u Angerera ma jednak wyraźne konotacje religijne związane z chrześcijaństwem. Nie możemy się dziwić tym wątkom w twórczości artysty związanego przez wiele lat przyjaźnią z papieżem Benedyktem XVI.
Stąd w prezentowanych w warszawskiej galerii obrazy o takich tytułach: Wniebowzięcie Maryi/ Maria Himmelfahrt; Światłość światła /Das Licht der Welt; Moc krzyża /Die Kraft de Kreuzes; Procesja ofiarna /Opfergang); Przybycie Antychrysta /Ankunft des Antichristen. Obejrzeć też możemy antycypacje motywów biblijnych, czy artystyczne przeobrażenia mitów greckich Gaia /Erd);Dzieci Olimpu /Kinder des Olymp; Siedziba starych bogów (Sitz der Alten Götter. Artysta nie stroni też od problematyki współczesnej Chrześcijański zachód /Christliches Abendland; Pomnik Unii Europy /Monument Union Europa. Różnorodność i wielki przekrój tematyczny, przetransponowanie artystyczne motywów znanych z mitologii, religii, wykorzystanie symboliki kształtowanej w świadomości ludzkiej przez wieki możliwe jest jedynie poprzez stosowanie jednocześnie materii realistycznej i magicznej, fantastycznej. Pozorna sprzeczność tej konstatacji zniknie dopiero w obliczu osobistego kontaktu z dziełem, z oglądem rzeczywistości ukazanej na obrazach.
Kolejną formą ukazania problematyki z pogranicza fantastyki i realizmu magicznego jest treść związana z prezentacją wyobrażenia materii muzycznej, przedstawienia obrazu widowiska muzycznego W dalekim kraju. Ryszard Wagner, Lohengrin /In einem feren Land (Richard Wagner, Lohengrin.
Ludwig Angerer Der Ältere jest nie tylko malarzem. Znane są jego projekty architektoniczne, rzeźby, utwory literackie czy scenariusze filmowe. Jest laureatem Bawarskiej Nagrody Filmowej za oprawę artystyczną filmu (według powieści Michaela Ende „Niekończąca się opowieść – w poszukiwaniu fantazji” (1989). Za dzieło Don Kichot zdobył brązowy medal podczas „Art en Capital” w Grand Palais w Paryżu (2013), praca Piekło absolutne otrzymała srebrny medal podczas tego samego wydarzenia artystycznego rok później. Autor wielu znaczących publikacji, między innymi „Phantastik der Sehnsucht” (1981), „Kampf und Vision” (1984), „Powrót człowieka do sztuki/Die Rückkehr des Menschen in die Kunst” (2016) oraz dwutomowej antologii baśni i legend „Janus i Sunaj” (2021). Znany jest też z teatru. Projektował miedzy innymi scenografię i kostiumy do światowej premiery teatralnej „Hobbita” Tolkiena (1994). Stworzył architektoniczne, malarskie i rzeźbiarskie oblicze Kaplicy Odkupiciela w Biburgu (2000). Zaprojektował 55 metrowy posąg Chrystusa w Bad Reichenhall (2010). Ambasador kultury Dolnej Bawarii, laureat wielu nagród artystycznych w Niemczech, Francji, Rumunii.
Po prezentacja wystawy malarstwa Angerera na Zamku Królewskim w Niepołomicach, po warszawskiej wystawie w Galerii Brama Bielańska Cytadeli Warszawskiej, dzieła niemieckiego twórcy zaprezentowane zostaną w Galerii Bator w Szczyrku.
Założona w 1995 r. przez Barbarę i Mirosława Bator galeria prezentuje sztukę współczesną, czołowych polskich i zagranicznych artystów, przede wszystkim w zakresie malarstwa, ceramiki, grafiki, rzeźby i szkła artystycznego oraz wszelkich form twórczości sztuk pięknych, które takimi są w rzeczywistości. Galeria organizuje wystawy, plenery, warsztaty artystyczne, koncerty, spotkania z ludźmi kultury i sztuki, wieczory autorskie i wiele innych działań o charakterze kulturalnym, specjalizuje się – jak już wyżej stwierdzono – w prezentowaniu sztuki realizmu magicznego. Właśnie w Szczyrku możliwe będzie kontynuowanie przesłania artysty, założeń programowych jego sztuki.
Angerer der Ältere widzi swoją misję w tym, aby dzieło sztuki znowu zawierało piękno, fantazję, tajemniczość w połączeniu z magicznym realizmem.
dr Tadeusz Skoczek
Ludwig Angerer Der Ältere, Malarstwo. Malerei, Galeria Brama Bielańska Cytadeli Warszawskiej, oddział Muzeum Niepodległości, 6 października – 7 listopada 2023
Fot. profil fb Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej
Myśl Polska, nr 43-44 (22-29.10.2023)
