W ostatnich dniach głośno zrobiło się o Trybunale Konstytucyjnym (TK), a dokładniej o jego autorytecie, który według ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego „nie da się już odbudować”. W sobotę szef MSZ wyraził swoje zdanie na temat obecnej sytuacji TK, wskazując na potrzebę zmian w systemie sądownictwa konstytucyjnego. Jego słowa wywołały burzliwą dyskusję wśród prawników i polityków. Co dokładnie się wydarzyło i jakie są perspektywy dla TK?
Sikorski: „Trybunał Konstytucyjny to twór stanu wojennego”
Radosław Sikorski nie pozostawił złudzeń co do swojego stanowiska wobec Trybunału Konstytucyjnego. W swoim komentarzu z soboty stwierdził, iż „autorytetu TK nie da się już odbudować”. Minister przypomniał, iż już w 1997 roku, podczas prac nad projektem konstytucji, był sceptyczny wobec TK, nazywając go „tworem stanu wojennego”. Jego zdaniem, do stwierdzania konstytucyjności ustaw wystarczyłby „Sąd Najwyższy we właściwym składzie”.
Sikorski nie jest odosobniony w swoich poglądach. Obecne władze oraz część środowiska prawniczego krytykują TK za jego działalność w ostatnich latach. W marcu 2023 roku Sejm przyjął uchwałę, w której stwierdził, iż „uwzględnienie w działalności organu władzy publicznej rozstrzygnięć TK wydanych z naruszeniem prawa może zostać uznane za naruszenie zasady legalizmu”. Od tego czasu wyroki TK nie są publikowane w Dzienniku Ustaw, co dodatkowo podważa ich ważność.
Osobiście uważam, iż autorytetu Trybunału Konstytucyjnego nie da się już odbudować.
Komentując w 1997 projekt konstytucji byłem sceptyczny wobec tego tworu stanu wojennego i wyszło na moje.
Do stwierdzania konstytucyjności ustaw wystarczyłby Sąd Najwyższy we właściwym składzie.
— Radosław Sikorski (@sikorskiradek) February 8, 2025
„Zamach stanu” według neoprezesa neoTK. Śledztwo, którego nie ma?
Sprawa stała się jeszcze bardziej skomplikowana, gdy neoprezes neoTK Bogdan Święczkowski złożył zawiadomienie do prokuratury o „zamachu stanu”. Według Święczkowskiego, działania obecnych władz zmierzają do osłabienia pozycji TK. Sprawą zajął się zastępca prokuratora generalnego Michał Ostrowski, który poinformował prezesa TK o wszczęciu śledztwa.
Jednak rzeczniczka Prokuratury Generalnej Anna Adamiak gwałtownie sprostowała te doniesienia. Przekazała, iż formalnie śledztwo nie zostało wszczęte, ponieważ sprawa nie została zarejestrowana w odpowiedniej jednostce prokuratury. Dodatkowo podkreśliła, iż Ostrowski nie mógłby prowadzić tego śledztwa, ponieważ ściśle współpracował z Bogdanem Święczkowskim, gdy ten pełnił funkcję prokuratora krajowego.
Eksperci: Polityczny performance czy realny problem?
Sytuacja wokół Trybunału Konstytucyjnego budzi wiele kontrowersji. Niektórzy eksperci uważają, iż cała sprawa to „polityczny performance”, mający na celu zdyskredytowanie obecnych władz. Inni wskazują na realne problemy związane z funkcjonowaniem TK, które wymagają pilnych reform.
Warto przypomnieć, iż TK od lat jest krytykowany za brak niezależności i uleganie wpływom politycznym. Wprowadzenie zmian w systemie sądownictwa konstytucyjnego mogłoby przywrócić zaufanie obywateli do instytucji, które powinny stać na straży praworządności.
Co dalej z Trybunałem Konstytucyjnym?
Propozycja Radosława Sikorskiego, aby Sąd Najwyższy przejął kompetencje TK, może być jednym z rozwiązań. Jednak takie zmiany wymagałyby głębokiej reformy systemu prawnego i szerokiego konsensusu politycznego. Czy jest to realne w obecnej sytuacji? Czas pokaże.
Jedno jest pewne – autorytet Trybunału Konstytucyjnego został poważnie nadszarpnięty, a jego przyszłość stoi pod znakiem zapytania. Czy uda się go odbudować, czy też konieczne będzie wprowadzenie nowych rozwiązań? To pytanie pozostaje otwarte.
More here:
Sikorski: Trybunał Konstytucyjny stracił całkowicie autorytet
