W wyborach do Zgromadzenia Terytorialnego (Assemblée territoriale) Polinezji Francuskiej 30 kwietnia 2023 r. zwyciężyła separatystyczna partia Tāvini Huiraʻatira byłego prezydenta Oscara Temaru, pokonując ugrupowanie Tāpura Huiraʻatira obecnego prezydenta Édouarda Fitcha większością 44,2% głosów do 38,5% głosów, co daje niepodległościowcom 38 mandatów w 57-osobowym parlamencie. Najprawdopodobniej 12 maja 2023 r. Zgromadzenie Terytorialne wybierze nowego prezydenta terytorium, kandydatem na którego jest polityk zwycięskiej partii Moetai Brotherson.
Porażka dotychczasowego prezydenta, wedle dziennika „Le Figaro”, spowodowana jest społecznym odbiorem postępowania władz podczas epidemii COVID-19, inflacją na poziomie 8,5% oraz wprowadzeniem nowego podatku VAT dla utrzymania lokalnego systemu zabezpieczenia społecznego. Zwycięskiej partii pogratulował na Twitterze francuski minister spraw wewnętrznych i zamorskich Gérald Dermanin.
Polinezja Francuska ma we francuskim systemie konstytucyjnym status „wspólnoty zamorskiej” (franc. collectivité d’outre-mer, COM) oraz „kraju zamorskiego” (franc. pays d’outre-mer, POM), różniąc się znacząco od terytoriów takich jak Réunion czy Gwadelupa, będących „departamentami i regionami zamorskimi” (franc. département et une région d’outre-mer français). Francuska ustawa organiczna n°2004-192 z 27 lutego nadaje Polinezji Francuskiej szeroki zakres autonomii, pozostawiając w gestii Papeete obszary takie jak ochrona zdrowia, szkolnictwo elementarne i średnie oraz ochrona środowiska. W gestii Paryża pozostają natomiast m.in. szkolnictwo wyższe i kwestie bezpieczeństwa.
Dojście do władzy Tāvini Huiraʻatira w krótkim czasie nie stwarza dla Paryża ryzyka secesji regionu, wzmocni natomiast politycznie niechętnego władzom paryskim Oscara Temaru. Może to osłabić pozycję prezydenta Emmanuela Macrona w realizacji jego koncepcji francuskiej obecności w regionie Indo-Pacyfiku, otwierając drogę do wzmocnienia Chin, od kwietnia 2022 r. obecnych już na Wyspach Salomona. Archipelagi Polinezji Francuskiej są też oparciem dla blisko połowy francuskich wyłącznych stref ekonomicznych – Francja zajmuje tu drugie miejsce po USA – i znajdują się tam bogate złoża, m.in. platyny i kobaltu.
Ronald Lasecki
