Polacy mają coraz gorszą opinię na temat Niemców. W najnowszym, cyklicznym badaniu Barometr Polska-Niemcy tylko 32 procent pytanych mieszkańców Polski zadeklarowało sympatię do Niemców. To jeden z najgorszych wyników od początku prowadzenia tego badania, czyli od 25 lat.
Rekordowy jest też poziom niechęci Polaków wobec Niemców, którą deklaruje 25 procent badanych.
"Po wieloletnim wzroście nastąpiło więc gwałtowne pogorszenie nastrojów wobec zachodniego sąsiada (...) To dramatyczny spadek" – piszą autorzy raportu.
Niemcy lepiej o Polakach
Co ciekawe, po drugiej stronie granicy nie widać tąpnięcia nastrojów wobec Polaków, wręcz przeciwnie. Sympatię do wschodniego sąsiada deklaruje 42 procent Niemców – tyle samo co trzy lata temu. Jednocześnie wyraźnie spadł odsetek osób odczuwających niechęć do Polaków – w tej chwili to jedynie 9 proc.
O tym, iż to Niemcy przychylniej patrzą w tej chwili na Polaków niż odwrotnie, dobitnie świadczą też dane na temat akceptacji Polaka/Niemca w określonych rolach społecznych – na przykład jako sąsiada, koleżankę z pracy, zięcia czy synową. Średnia pozytywnych odpowiedzi Niemców wynosi w tej chwili aż 87 procent. W przypadku Polaków pozytywnych odpowiedzi jest tylko 68 procent.
Preferencje polityczne kluczowe
Badanie pokazuje jednocześnie, iż Polacy, którzy byli w Niemczech, częściej są otwarci na Niemców w różnych rolach społecznych niż ci Polacy, którzy nigdy nie byli w tym kraju. Innym ważnym czynnikiem są też preferencje polityczne.
"Wyborcy Koalicji Obywatelskiej we wszystkich wypadkach częściej wykazują akceptację niż wyborcy Prawa i Sprawiedliwości oraz Konfederacji, a różnice dochodzą do ponad dwudziestu punktów procentowych" – czytamy.
– Podziały polityczne i medialne stały się jednym z najważniejszych czynników kształtujących obraz sąsiada, zwłaszcza w Polsce. To one decydują dziś bardziej niż wiek czy wykształcenie, czy ktoś patrzy na relacje polsko-niemieckie przez pryzmat współpracy, czy konfliktu – komentuje współautor badania dr Jacek Kucharczyk z Instytutu Spraw Publicznych.
Zgodna ocena stosunków dwustronnych
W Barometrze Polska-Niemcy co rok zadawane jest pytanie o ocenę stanu stosunków między oboma krajami. Tu też widać pogorszenie, choć akurat w tym wypadku zdania po obu stronach granicy są dość zbieżne. w tej chwili tylko połowa Polaków i Niemców uważa, iż stosunki są w dobrym stanie. Jedna czwarta ankietowanych po obu stronach granicy uważa, iż stosunki są złe.
"Zmiana ta najprawdopodobniej jest spowodowana brakiem inicjatyw w relacjach polsko-niemieckich, negatywną retoryką na ich temat z prawej strony polskiej sceny politycznej oraz nieporozumieniami występującymi między oboma krajami, zwłaszcza w kwestii polityki migracyjnej, w tym wprowadzenia kontroli na wspólnej granicy" – czytamy w raporcie.
Nadal jednak połowa badanych obu krajach wyraża się pozytywnie o stanie wzajemnych stosunków. "W tym wypadku na dobrą ocenę mogą wpływać: kooperacja w kluczowej w tej chwili dziedzinie bezpieczeństwa (zwłaszcza stacjonowanie w Polsce niemieckiego systemu Patriot, chroniącego przestrzeń powietrzną), rozwijająca się kooperacja gospodarcza czy samorządowa, ale także ogólnie brak znanych z ostatnich lat napięć czy sporów" – zauważają autorzy.
Nadal różne podejście do historii
Sprawą, która od lat prowadzi do nieporozumień w relacjach polsko-niemieckich jest podejście do wspólnej, trudnej historii. W najnowszej edycji Barometru, tak jak i w poprzednich, wyraźnie widać, iż Niemcy chcą w stosunkach z Polską skupiać się na aktualnych tematach i na przyszłości, podczas gdy Polacy coraz większą wagę przywiązują do kwestii historycznych.
"Jest to wyraźny skutek silnej obecności w polskiej debacie publicznej retoryki postulującej ciągłe wracanie do tematów historycznych w relacjach z Niemcami" – napisano.
Wyraźne różnice widać też w oczekiwaniach wobec Niemiec co do wspólnej przeszłości.
Według 60 proc. Niemców ich kraj zrobił wystarczająco dużo na rzecz zadośćuczynienia za zbrodnie II wojny światowej. Pogląd ten podziela jedynie 17 proc. Polaków. Z kolei o tym, iż Niemcy zrobiły zdecydowanie za mało przekonana jest jedna trzecia pytanych w Polsce. W Niemczech to zaledwie 3 procent.
Wśród osób, które uważają, iż Niemcy niewystarczająco rozliczyły się z Polską najczęściej wskazywaną formą zadośćuczynienia jest wypłata reparacji. Tego oczekuje 25 proc. ogółu badanych Polaków, ale jedynie 2 proc. Niemców.
– Debata o reparacjach czy odszkodowaniach powraca co jakiś czas i mocno wpływa na nastroje Polaków. W Niemczech dominuje przekonanie, iż temat został zamknięty. To jedna z najtrudniejszych linii podziału w dialogu między naszymi społeczeństwami – podkreśla dr Agnieszka Łada-Konefał, wicedyrektorka Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich w Darmstadt, współautorka Barometru.
Niemcy się zbroją, czy to powód do obaw?
Po rosyjskim ataku na Ukrainę w lutym 2022 Niemcy dokonały zwrotu (tzw. Zeitenwende) w podejściu do własnych sił zbrojnych, które w minionych dekadach były redukowane, a wydatki wojskowe zmniejszane. Teraz Berlin planuje ogromne inwestycjew swoją armię. O ocenę tej sprawy również zapytano w tegorocznym Barometrze.
Okazuje się, iż 48 proc. Polaków uważa, iż wzmocnienie niemieckiej armii zwiększa także bezpieczeństwo Polski i innych sojuszników w regionie. 25 proc. pytanych ma jednak obawy co do rosnącej siły militarnej Niemiec, biorąc pod uwagę polsko-niemieckią historię.
W Niemczech 59 proc. pytanych uważa, iż wzmacnianie Bundeswehry służy także Polsce. 24 proc. zgłasza jednak obawy co do rosnących inwestycji wojskowych.
Jak czytamy w Barometrze, w Polsce poparcie dla niemieckich zbrojeń silnie wzrosło po rosyjskiej inwazji, jednak w ostatnich dwóch latach można obserwować trend spadkowy. „Jest to z jednej strony wynik pewnego oswojenia się polskiej opinii publicznej z wojną (...). Z drugiej strony jest to związane z silnym antyniemieckim dyskursem na temat zagrożeń, których źródłem – według niektórych polityków prawicy – są Niemcy i niemiecka polityka”.
Znowu preferencje polityczne
Autorzy zwracają też uwagę, iż opinia na temat niemieckich zbrojeń jest mocno skorelowana z sympatiami politycznymi pytanych osób. Zdecydowana większość (70 proc.) wyborców rządzącej w tej chwili w Polsce koalicji nie ma problemu z faktem, iż niemiecka armia staja się coraz silniejsza. Inaczej myślą wyborcy prawicy (PiS, Konfederacja, Korona). 40 proc. z nich, czyli zdecydowanie więcej niż średnia, ma związane z tym obawy.
Badanie "Barometr Polska – Niemcy" zostało przygotowane przez Instytut Spraw Publicznych, Niemiecki Instytut Spraw Polskich, Fundację Konrada Adenauera i Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej. Za realizację badań odpowiadała firma Ipsos. Badanie zostało przeprowadzone metodą CAWI (panel internetowy) na reprezentatywnej próbie tysiąca mieszkańców Polski i tysiąca mieszkańców Niemiec.
![„To nie jest koniec”. Bliscy pożegnali 32-letnią Martę Klimek, mamę trójki dzieci, która odeszła po długiej chorobie [ZDJĘCIA]](https://static.olsztyn.com.pl/static/articles_photos/45/45312/20a347a8e604a4acc73f9faa56256638.jpg)
