Recidivism. What are its types and consequences

Recydywa – jej rodzaje i konsekwencje.

“Recedere” z łac. oznacza po prostu “ponowną wpadkę”

Czym jest recydywa?

Ujmując rzecz w języku prawniczym, pojęciem tym określamy ponowne popełnienie przestępstwa przez osobę już karaną, powrót do przestępstwa. Recydywistą w rozumieniu prawa karnego nie jest więc ten, kto popełnia kolejno kilka przestępstw po sobie, choćby przedzielonych znaczną przerwą. Warunkiem podstawowym uznania sprawcy za recydywistę jest ustalenie, iż kolejne przestępstwo popełnił on już po ukaraniu go za przestępstwo wcześniejsze.

Wyróżniamy tzw. recydywę specjalną zwykłą (podstawową) i recydywę specjalną wielokrotną (tzw. multirecydywę).

Zacznijmy od …

…recydywy podstawowej…

Zgodnie bowiem z art. 64 § 1 kk z recydywą podstawową mamy do czynienia gdy sprawca popełnił przestępstwo umyślne, został za nie skazany na karę pozbawienia wolności, odbył co najmniej 6 miesięcy orzeczonej przez sąd kary, popełnia kolejne przestępstwo umyślne podobne do tego, za które został skazany wcześniej, a dodatkowo popełnia je w ciągu 5 lat od odbycia kary poprzednio orzeczonej przez sąd.

Wyrok Sądu Najwyższego z 30 października 2001 r., sygn. III KKN 217/01 mówi, że:

Aby móc stwierdzić działanie w warunkach recydywy podstawowej, nowe przestępstwo popełniane przez sprawcę musi być podobne do tego, za które został już wcześniej skazany. Zaś zgodnie z art. 115 § 3 kk przestępstwami podobnymi są przestępstwa należące do tego samego rodzaju, a także przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia, albo te popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

UWAGA! Podstawą recydywy podstawowej nie może być popełnienie wykroczenia. Kodeks wyraźnie wskazuje wyłącznie na przestępstwa umyślne (w rozumieniu art. 9 § 1 kk).

…następnie recydywa wielokrotna (tzw. multirecydywa):

Zgodnie z art. 64 § 2 kk przesłankami skazania w warunkach multirecydywy są uprzednie skazanie sprawcy w warunkach recydywy specjalnej zwykłej (art. 64 § 1 kk), odbycie łącznie co najmniej roku orzeczonej kary pozbawienia wolności, ponowne popełnienie umyślnego przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu, przestępstwa zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub innego przestępstwa przeciwko mieniu z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia oraz dokonanie wyżej wymienionego czynu zabronionego w okresie 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej nałożonej przez sąd na skazanego kary.

Wyrok Sądu Najwyższego z 4 czerwca 2003 r., sygn. V KK 393/02:

Multirecydywa oznacza sytuację, gdy sprawca dokonuje trzeci z kolei czyn zabroniony w sposób umyślny, a skazanie za drugie z kolei przestępstwo miało miejsce w warunkach recydywy podstawowej.

UWAGA! Trzecie przestępstwo, poza tym, iż zostało popełnione przez sprawcę umyślnie, musi także być jednym z przestępstw wyraźnie wskazanych w art. 64 § 2 kk. Innymi słowy, sprawca musi popełnić jedno z wymienionych przestępstw ponownie. Co analogicznie oznacza, iż jeden z czynów zabronionych, za który uprzednio go skazano, również musiał należeć do tej grupy przestępstw.

Konsekwencje popełnienia przestępstwa w warunkach recydywy podstawowej.

Konsekwencją działania sprawcy w warunkach recydywy podstawowej jest możliwość wymierzenia mu kary przewidzianej za dane przestępstwo w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Sąd orzeka więc karę w zależności od ustawowego zagrożenia dla danego przestępstwa. Fakultatywne obostrzenie przewidziane w tym przepisie dotyczy jedynie górnej granicy ustawowego zagrożenia. Może ona zostać podniesiona o połowę. Granica dolna pozostaje natomiast bez zmian.

Konsekwencje popełnienia przestępstwa w warunkach multirecydywy.

Popełnienie przestępstwa w warunkach multirecydywy wiąże się natomiast z nadzwyczajnym obostrzeniem kary. Jest nią wyłącznie pozbawienie wolności, powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Co więcej nie jest dopuszczalne zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary (wyjątek stanowi sytuacji określona w art. 60 § 3 i 4 kk). Zaś fakultatywne jest podniesienie górnej granicy o połowę (to obostrzenie nie dotyczy jednak zbrodni – art. 64 § 3 kk).

Popełnienie przestępstwa w warunkach multirecydywy wyłącza także możliwość warunkowego umorzenia postępowania. Co do zasady nie wyłącza jednak możliwości warunkowego zawieszenia wykonania kary. Skazany za multirecydywę może zostać warunkowo zwolniony po odbyciu 3/4 kary (art. 78 kk).

W celu uzyskania bliższych informacji zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Adwokacką Adwokat Karoliny Pawlikowskiej. Pomoc prawną świadczymy na terenie całego kraju, w tym, głównie w Bełchatowie i Piotrkowie Trybunalskim.

tel: 500024241, mail: [email protected]