Portal internetowy „Global Times” wiele uwagi poświęca trzydniowej wizycie przywódcy Chińskiej Republiki Ludowej w Rosji.
Wydarzenie to stało się tematem głównego komentarza redakcyjnego opublikowanego z datą 21.03.2023 r. (w Polsce dostępnego – ze względu na różnice czasowe – już wieczorem 20 marca) pod tytułem Wizyta prezydenta Xi w Rosji pokazuje adekwatną ścieżkę interakcji między państwami (President Xi’s Russia visit demonstrates a right path of state-to-state interactions: Global Times editorial). „Prezydent Chin Xi Jinping przybył do Moskwy 20 marca, rozpoczynając swoją państwową wizytę w Rosji. Ciepłe powitanie ze strony wszystkich warstw rosyjskiego społeczeństwa i bardzo wysokie zainteresowanie międzynarodowej opinii publicznej oznaczają, iż jest to znaczące wydarzenie dyplomatyczne. Mamy wszelkie powody sądzić, iż wizyta jeszcze bardziej podniesie poziom stosunków chińsko-rosyjskich, które już i tak osiągnęły historyczny szczyt. Przyniesie nie tylko wymierne korzyści obu narodom, ale także przyczyni się do promowania pokoju i rozwoju w regionie i na świecie, zgodnie z charakterem chińsko-rosyjskiego wszechstronnego strategicznego partnerstwa współpracy na nową erę”.
Zarówno prezydent Xi Jinping, jak i prezydent Władimir Putin, opublikowali artykuły w głównych mediach drugiego państwa, przedstawiając interpretacje tej wizyty z perspektywy najwyższych władz Chin i Rosji. W ocenie „Global Times” to również odzwierciedla „niezwykle
wysoki poziom strategicznego wzajemnego zaufania
między Chinami a Rosją. Z tych dwóch artykułów nietrudno jest nam wyczuć głęboką osobistą przyjaźń między dwoma głowami państw oraz wieczną przyjaźń chińsko-rosyjską”. Na potwierdzenie tej tezy chiński dziennik cytuje słowa z artykułu prezydenta Xi: „Chiny i Rosja znalazły adekwatną ścieżkę interakcji między państwami. Jest to niezbędne, aby stosunki te przetrwały próbę zmieniających się warunków międzynarodowych, co potwierdza zarówno historia, jak i rzeczywistość”. W ocenie „Global Times”: „Ogromna wartość tego sposobu interakcji jest szczególnie widoczna dzisiaj w obliczu konfrontacji bloków i nowej burzy zimnowojennej forsowanej przez Stany Zjednoczone. W rzeczywistości jest to nowy typ stosunków międzynarodowych, do którego wzywa chińska dyplomacja i sama zobowiązuje się praktykować w nowej erze, opartego na prawdziwym wzajemnym szacunku, uczciwości i sprawiedliwości oraz współpracy korzystnej dla wszystkich (współpracy win-win). Stosunki chińsko-rosyjskie są jaskrawym przykładem sukcesu nowego typu stosunków międzynarodowych, które budowane są na zasadzie braku sojuszy, braku konfrontacji i nieobierania na cel wrogich działań stron trzecich; zdecydowanie przewyższając (completely surpassing) małe kliki utworzone przez ideologiczne podziały i obozy państw zachodnich, a także górując (transcending) nad starymi paradygmatami podziału władzy (power division), wymiany interesów i relacji dominacji / uległości między głównymi mocarstwami”. Trudno uznać powyższą diagnozę za realistyczny obraz perspektyw zmiany systemu międzynarodowego – oczywiście w odniesieniu do zasad, którymi kierują się państwa, a nie zmian w potędze poszczególnych mocarstw. Pod pewnym względem przypomina ona amerykańską
retorykę końca historii
po klęsce ZSRR w zimnej wojnie. Przytoczony fragment należy interpretować raczej jako daleko posuniętą deklarację przyjaźni ze strony Pekinu w trudnej dla Moskwy sytuacji międzynarodowej, a zarazem wrogości wobec mocarstw zachodnich. Jak widać dalej tkwimy w świecie opisanym w teorii polityczności Carla Schmitta.
„Chiny i Rosja – czytamy dalej artykuł w „Global Times” – to największe sąsiadujące ze sobą kraje, które znacznie różnią się pod względem warunków krajowych, nastrojów społecznych, systemów politycznych oraz tła historycznego i kulturowego. Zgodnie z ograniczonym myśleniem niektórych ludzi w USA i na Zachodzie wydaje się, iż to normalne, iż stosunki chińsko-rosyjskie są złe. Jednak faktem jest, iż nie tylko Chiny i Rosja dobrze się dogadują, ale ich relacje są również bardzo dobre, co jest dla nich trudne do zrozumienia. Trzeba powiedzieć, iż ci ludzie powinni gwałtownie zrobić kilka kroków i nadążyć za duchem czasu. Doświadczenia, które Chiny i Rosja nabyły w długoterminowej, przyjaznej i wzajemnie korzystnej współpracy, nie zostaną podważone i zdezintegrowane przez zewnętrzny klin. Mają również znaczący pozytywny efekt demonstracyjny w badaniu wzorców stosunków między głównymi krajami, opartych na pokojowym współistnieniu, ogólnej stabilności i zrównoważonym rozwoju. Teoretycznie, skoro Chiny i Rosja mogą się dobrze dogadać, inne kraje też mogą zrobić to samo. Można sobie wyobrazić, iż im więcej państw zbuduje nowy typ stosunków międzynarodowych, tym spokojniejszy będzie świat. I odwrotnie, uprzedzenia, obsesje ideologiczne i geopolityczny egoizm istniejące między krajami stanowią przeszkodę w realizacji idealnego stanu stosunków międzynarodowych. Postęp ludzkiej cywilizacji politycznej i ustanowienie bardziej pokojowego świata zależy od przezwyciężenia i przekroczenia tych przeszkód”. Redakcja chińskiego dziennika przypomina także wizytę prezydenta Xi Jinpinga w Moskwie w 2013 roku i zaproponowaną tam przez niego koncepcję społeczności wspólnej przyszłości ludzkości. „W ciągu ostatnich 10 lat losy ludzkości zostały jeszcze bardziej powiązane. Ideał wspólnoty ze wspólną przyszłością dla ludzkości głosi, iż tylko poprzez
współpracę całej ludzkości
możemy rozwiązywać wspólne problemy i wyzwania. Wspólnym interesem całej ludzkości jest świat, który jest zjednoczony i pokojowy, a nie podzielony i niestabilny. Prezydent Xi później kolejno proponował Inicjatywę Pasa i Szlaku, Globalną Inicjatywę Rozwoju, Globalną Inicjatywę Bezpieczeństwa i Globalną Inicjatywę Cywilizacji. Wszystko to wzbogaciło naszą wizję społeczności ze wspólną przyszłością ludzkości i zapewniło praktyczne ścieżki do niej. Są częścią odpowiedzi Chin na zmiany świata, naszych czasów i trajektorii historycznej. Pod tym względem stosunki chińsko-rosyjskie, z wieloletnią praktyką, stanowią kompletne i bogate odniesienie i dowód dla świata, odzwierciedlający globalne znaczenie stosunków chińsko-rosyjskich. Zachodnia opinia publiczna (a przynajmniej jej duża część), ze względu na swoje wąskie horyzonty, złośliwie nagłaśnia normalną wymianę między Chinami a Rosją, próbując ją zniekształcić jako swego rodzaju „wykroczenie”. Otwartość i przejrzystość stosunków chińsko-rosyjskich jest najsilniejszą odpowiedzią na te pogłoski i oszczerstwa. Świat zewnętrzny jest szczególnie zaniepokojony rolą, jaką ta wizyta odegra w kryzysie na Ukrainie, i tak naprawdę odpowiedź możemy znaleźć w dwóch artykułach prezydenta Xi i prezydenta Putina. Na tle światowych zawirowań Chiny i Rosja wytyczyły drogę do współistnienia jako przyjaźni sąsiedzi i poważne mocarstwa, obdarzone strategicznym wzajemnym zaufaniem, ustanawiając nowy paradygmat relacji między głównymi mocarstwami i przynosząc światu wszechstronną inspirację. Wierzymy również, iż podróż prezydenta Xi, pełna przyjaźni, współpracy i pokoju, nada
nowy impuls
zdrowemu i stabilnemu rozwojowi stosunków chińsko-rosyjskich i da nowy przykład promowania budowy wspólnoty o wspólnej przyszłości dla ludzkości”.
Także w dziennikarskiej relacji z wizyty autorstwa Bai Yunyi i Yang Shenga Wizyta Xi, ciepło przyjęta przez Rosję, przynosi nadzieję na pokój dla ukraińskiego kryzysu (Xi’s visit warmly welcomed by Russia, ‘brings hope of peace for Ukraine crisis’) podkreślono znaczenie publikacji artykułów przez prezydentów obu państw: prezydenta Xi Posuwanie się naprzód, aby otworzyć nowy rozdział chińsko-rosyjskiej przyjaźni, współpracy i wspólnego rozwoju w „Rossijskoj Gazietie” i na stronie internetowej RIA Novosti oraz prezydenta Putina Rosja i Chiny: partnerstwo w przyszłości w „Dzienniku Ludowym”, sztandarowej gazecie Komunistycznej Partii Chin. Niezwykłe znaczenie tego faktu czytelnikom „Global Times” wyjaśnił Li Haidong, profesor w Instytucie Stosunków Międzynarodowych na Chińskim Uniwersytecie Spraw Zagranicznych: „zwykle tylko przywódca wizytujący publikuje podpisany artykuł w głównych mediach kraju, do którego się wybiera, ale tym razem przywódca państwa-gospodarza, rosyjski prezydent opublikował również podpisany artykuł w jednym z głównych chińskich mediów, który dowodzi, iż chińsko-rosyjskie więzi są szczególne i niezwykle bliskie, a obie strony przywiązują największą wagę do zbliżającego się spotkania dwóch najwyższych przywódców”. Chiński dziennik przywołuje także opinię profesora MGIMO, Aleksandra Łukina: „w obecnej sytuacji, kiedy wielu na Zachodzie próbuje naciskać na Chiny, by przyjęły wrogie podejście do Rosji, wizyta odegra rolę symboliczną, pokaże, iż Chiny nie ulegają niczyjej presji, a rosyjsko-chińskie partnerstwo strategiczne jest silne jak nigdy dotąd”.
„Global Times” dużo miejsca w kontekście wizyty poświęca wojnie na Ukrainie (nie używając tego określenia): „Kryzys ukraiński to kluczowa, gorąca kwestia, która dotyczy nie tylko Chin i Rosji, ale jest również tematem ważnym dla całego świata. Xi stwierdził w swoim artykule, iż jego podróż do Rosji będzie podróżą przyjaźni, współpracy i pokoju”. Według ekspertów, jest to jasny sygnał dla świata, iż podróż Xi ma na celu nie tylko przegląd relacji dwustronnych, ale także próbę niesienia nadziei na pokojowe rozwiązanie skomplikowanego trwającego kryzysu.
Odkąd Chiny ujawniły swoje stanowisko w sprawie
politycznego uregulowania kryzysu ukraińskiego,
Stany Zjednoczone otwarcie i wielokrotnie sprzeciwiały się zawieszeniu broni między Rosją a Ukrainą, w którym Chiny i wielu członków społeczności międzynarodowej próbują pośredniczyć. John Kirby, rzecznik Rady Bezpieczeństwa Narodowego prezydenta USA Joe Bidena, powiedział, iż proponowane przez Chiny zawieszenie broni jest „równoznaczne z ratyfikacją rosyjskiego podboju, pozwalając rosyjskim żołnierzom pozostać na miejscu, okupując części suwerennego kraju”. Jednak choćby Ukraina, która bezpośrednio walczy z Rosją, wykazuje różnicę zdań z Waszyngtonem. W rozmowie telefonicznej z chińskim ministrem spraw zagranicznych Qin Gangiem w czwartek, kilka dni przed wizytą Xi, ukraiński minister spraw zagranicznych Dmytro Kuleba powiedział, iż stanowisko Chin pokazuje szczerość w promowaniu zawieszenia broni i zakończenia konfliktu. Wyraził nadzieję na utrzymanie łączności z Chinami. Punkt przedstawiony przez Kirby’ego jest nonsensowny i obłudny, ocenił prof. Li Haidong. „Zawieszenie broni ma na celu powstrzymanie rozlewu krwi i położenie kresu cierpieniu zarówno Ukraińców, jak i Rosjan, a także lękowi, który kładzie się cieniem na kontynencie europejskim. Nikt nie oczekuje, iż zawieszenie broni natychmiast rozwiąże każdy problem, ale jest to warunek wstępny. Moskwa i Kijów mają rozwiązać swoje problemy poprzez rozmowy, a nie walkę. Czemu tak naprawdę sprzeciwiają się Stany Zjednoczone i dlaczego?”.
W wydanym przez Chiny stanowisku w sprawie politycznego uregulowania kryzysu na Ukrainie „poszanowanie suwerenności wszystkich krajów” jest pierwszym punktem podkreślonym w dokumencie, więc błędna interpretacja chińskich wysiłków mediacyjnych przez Stany Zjednoczone jest naprawdę złośliwa i bezpodstawna, twierdzą eksperci. Li Haidong powiedział: „Sprzeciw USA wobec zawieszenia broni i wezwanie Chin do zawieszenia broni przedstawia najbardziej oczywistą różnicę między egoistycznymi i złośliwymi zamiarami USA, które odzwierciedlają jedynie interesy sił, które czerpią korzyści ze śmiertelnego konfliktu, a powszechnym pragnieniem nadziei podzielanej przez zdecydowaną większość społeczności międzynarodowej”. Chiny są przekonane, iż pomogą skonfliktowanym stronom w zrealizowaniu zawieszenia broni i wznowieniu rozmów pokojowych, ponieważ odniosły ostatnio sukces
w mediacji między Arabią Saudyjską i Iranem,
które wcześniej były wobec siebie skrajnie wrogie, w sprawie zgody na przywrócenie stosunków dyplomatycznych, więc Chiny uważają, iż nic jest niemożliwe, jeżeli wszystkie zainteresowane strony będą chciały rozmawiać, a nie walczyć, zauważyli eksperci. jeżeli istnieje kraj, który może odegrać rolę w mediacji w kryzysie ukraińskim, musi to być kraj o prawdziwie neutralnym stanowisku i pozycji sprawiedliwości, a Stany Zjednoczone już tę pozycję utraciły, więc w następnym etapie Chiny będą przez cały czas czynić wysiłki na rzecz mediacji, a podczas wizyty Xi w Rosji świat będzie miał wysokie oczekiwania co do postępów Chin w stosunkach z Rosją, zauważyli analitycy.
Podczas lektury tekstu zwraca uwagę fakt, iż – inaczej niż chociażby działająca w Polsce telewizja TVN – autorzy w ogóle nie odnoszą się do działań Międzynarodowego Trybunału Karnego przeciwko prezydentowi Władimirowi Putinowi.
Należy ocenić, iż artykuł relacjonujący wizytę przywódcy Chin w Rosji zdecydowanie przeważa nad nadmiernie patetycznym i idealistycznym editorialem. Zawiera konkretne polemiki ze stanowiskiem amerykańskim, chociaż podobnie jak Amerykanie, chińscy dziennikarze także mają tendencję do polemizowania na gruncie abstrakcyjnych zasad i moralizatorstwa, a nie ujawniania sprzeczności realnych interesów, które skłaniają oba mocarstwa do zajmowania przeciwnych stanowisk w konflikcie ukraińskim.
Oprócz artykułów koncentrujących się na politycznych aspektach wizyty, chiński portal opublikował także tekst Przełożyć zalety chińsko-rosyjskiego wzajemnego zaufania politycznego na postęp współpracy gospodarczej (GT Voice: Translate China-Russia advantage of political mutual trust into economic cooperation progres).
Opr. MH
