Minister spraw zagranicznych Azerbejdżanu Dżeyhun Bayramov ogłosił zakończenie prawie 25-letniej współpracy z amerykańską Agencją Rozwoju Międzynarodowego (USAID).
16 stycznia Bayramov spotkał się w Baku z szefową MSZ Gruzji Maką Boczoriszwili. Po dwustronnych rozmowach ministrowie odpowiadali na pytania dziennikarzy na wspólnej konferencji prasowej. Jeden z dziennikarzy zapytał Bayramova o działania USAID. W odpowiedzi Bayramov powiedział, iż USA „ukarały” Azerbejdżan sekcją 907 za „przywrócenie suwerenności” w 2023 r., odnosząc się do błyskawicznej ofensywy Azerbejdżanu, która doprowadziła do ostatecznej kapitulacji Górskiego Karabachu.
Chodzi o artyuł 907 ustawy USA Freedom Support Act, uchwalonej w 1992 roku i mającej na celu pomoc w ustanowieniu demokratycznych rządów i gospodarek wolnorynkowych w Rosji i innych nowo powstałych po upadku ZSRS państwach. Później dodano oddzielne paragrafy dotyczące wsparcia humanitarnego, bezpieczeństwa i zwalczania terroryzmu. Ustawa była szerokim pakietem środków, które obejmowały mapę drogową dla przyszłego wsparcia w różnych obszarach.
W październiku 1992 r. Kongres zmienił ustawę (poprawka 907), aby zakazać jakiejkolwiek formy bezpośredniej pomocy USA dla rządu Azerbejdżanu w odpowiedzi na wysiłki lobbingowe Armenian National Committee of America (ANCA), które powoływały się na blokadę przez Azerbejdżan Ormian w Górskim Karabachu. Zgodnie z poprawką, prezydent USA „nie może udzielać pomocy rządowi Azerbejdżanu i samorządom lokalnym na mocy tej lub jakiejkolwiek innej ustawy, dopóki nie ustali i nie poinformuje Kongresu, iż rząd Azerbejdżanu podjął kroki w celu zniesienia blokady i zaprzestania użycia siły przeciwko Armenii i Górskiemu Karabachowi”.
Tym samym Azerbejdżan stał się jedynym krajem postsowieckim, który do 2001 roku nie skorzystał z Freedom Support Act. Azerbejdżan zaczął krytykować USAID pod koniec 2023 r. po tym, jak Samantha Power, szefowa agencji, stwierdziła, iż operacja wojskowa Azerbejdżanu mająca na celu odbicie separatystycznego Górskiego Karabachu „zmusiła ponad 100 000 ludzi do opuszczenia swoich domów i przeniesienia się do sąsiedniej Armenii. Stany Zjednoczone przez cały czas wspierają etnicznych Ormian z [Górskiego Karabachu]”.
W odpowiedzi na oświadczenie Power, Hikmat Hadżijew, doradca ds. polityki zagranicznej prezydenta Azerbejdżanu Ilhama Alijewa, oznajmił, iż dla USAID „nie ma już miejsca w Azerbejdżanie”.
Na ubiegłotygodniowej konferencji prasowej Bayramov powiedział, iż działalność USAID w Azerbejdżanie jest de iure niemożliwa od lipca 2024 roku. Dodał, iż dokument ramowy Azerbejdżan-USAID istnieje od 2000 roku.
„Przeanalizowaliśmy postanowienia tego dokumentu i sposób jego wdrażania w ciągu ostatnich lat. Okazało się, iż ich działalność nie odpowiada interesom Azerbejdżanu, ale służy realizacji agendy USA. W związku z tym wysłaliśmy powiadomienia zgodnie z postanowieniami umowy i oświadczyliśmy, iż nie jesteśmy zainteresowani przedłużeniem umowy na tych warunkach”.
Bayramov poinformował, iż umowa wygasała w lutym 2024 roku i Azerbejdżan zdecydował, iż nie będzie jej przedłużał.
Od 1991 roku USAID zainwestowało ponad 450 milionów dolarów w programy wspierające Azerbejdżan, w tym pomoc humanitarną, sektor zdrowia oraz reformy gospodarcze i zarządzania. Z kolei rząd Azerbejdżanu zapewnił USAID ponad 20 milionów dolarów dodatkowych funduszy, aby pomóc w osiągnięciu celów reform gospodarczych kraju.
Źródło: oc-media.org
Opracowanie: BIS – Biuletyn Informacyjny Studium
