No request to adjudicate

Stan faktyczny

W Hiszpanii konsumentka zawarła z Bankiem umowę o kredyt konsumencki o charakterze odnawialnym, przewidującą rzeczywistą roczną stopę oprocentowania (RRSO) w wysokości 23,14%, z którą to umową wiązało się wydanie karty kredytowej. Następnie konsumentka wniosła powództwo m.in. o stwierdzenie nieważności tej umowy ze względu na brak przejrzystości i informacji przy zawieraniu tej umowy w zakresie, w jakim ustalono w niej RRSO na poziomie 23,14%, oraz ze względu na to, iż tę stopę procentową należy uznać za lichwiarską. Bank zaprzeczał brakowi przejrzystości, a także lichwiarskiemu charakterowi rozpatrywanej umowy kredytu. W tym celu powołał się on w szczególności na orzecznictwo hiszpańskiego Sądu Najwyższego. Z wyroku wynika, iż nie można uznać, iż stopa procentowa przewidziana w rozpatrywanej umowie kredytu ma charakter lichwiarski. W celu ustalenia, czy stopa procentowa ma taki charakter, należy odnieść się do średniej stopy procentowej mającej zastosowanie do kategorii, do której należy dana umowa, w wysokości opublikowanej w oficjalnych statystykach Narodowego Banku Hiszpanii. W niniejszym przypadku RRSO w wysokości 23,14%, wymieniona w spornej umowie kredytu, była niższa od przeciętnej stopy procentowej stosowanej powszechnie dla tej kategorii umów, czyli umów o kredyt odnawialny. Sąd odsyłający powziął wątpliwości co do zgodności tego orzecznictwa z prawem UE. W związku z tym zawiesił postępowanie i zwrócił się do Trybunału z wnioskiem prejudycjalnym.

Następnie Bank poinformował Trybunał, przedstawiając stosowne dokumenty, iż do Sądu odsyłającego zostało złożone uznanie roszczeń, którym Bank uwzględnił wszystkie żądania powódki. Ponadto Bank wyjaśnił, iż strony postępowania głównego zawarły ugodę, w której powódka zrzekła się wszystkich swoich żądań w zamian za zapłatę przez Bank żądanej kwoty. Zgodnie z tą ugodą umowa kredytu zostaje rozwiązana, a każda ze stron oświadcza, iż nie ma już żadnych żądań wobec drugiej strony.

Jednakże Sąd odsyłający twierdził, iż pomimo uznania roszczeń w postępowaniu głównym, należy utrzymać wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, ponieważ leży u jego podstaw oczywisty interes publiczny. Ponadto Sąd postanowił, iż nie można przychylić się do wniosku o zatwierdzenie ugody, dopóki postępowanie pozostaje zawieszone w oczekiwaniu na wydanie przez Trybunał orzeczenia w trybie prejudycjalnym.

Stanowisko TSUE

Zgodnie z jednolitym orzecznictwem TSUE pytania dotyczące wykładni prawa Unii, z którymi zwrócił się sąd krajowy na gruncie stanu prawnego i faktycznego, za którego ustalenie jest on odpowiedzialny, przy czym prawidłowość tych ustaleń nie podlega ocenie Trybunału, korzystają z domniemania, iż mają one znaczenie dla sprawy (wyrok TSUE z 26.3.2020 r., Miasto Łowicz i Prokurator Generalny, C-558/18 i C‑563/18, Legalis, pkt 43, sprawy połączone). Niemniej TSUE orzekał już, iż procedura przewidziana w art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE C z 2016 r. Nr 202, s. 47; dalej: TFUE) jest instrumentem współpracy pomiędzy Trybunałem i sądami krajowymi, za pomocą którego Trybunał dostarcza sądom krajowym elementów wykładni prawa wspólnotowego, które są niezbędne dla rozstrzygnięcia przedstawionych im sporów (wyrok Miasto Łowicz i Prokurator Generalny, pkt 44). Ponadto zgodnie z art. 100 § 2 Regulaminu postępowania przed Trybunałem (Dz.Urz. UE L z 2012 r. Nr 265, s. 1) TSUE może w każdej chwili stwierdzić, iż przesłanki jego adekwatności nie są już spełnione.

W niniejszej sprawie strony postępowania głównego zawarły ugodę, w której powódka w zamian za zapłatę kwoty przez Bank odstąpiła od wszelkich roszczeń wobec tego banku, wynikających z przedmiotowej umowy o kredyt. Z drugiej strony Sąd odsyłający wskazał, iż zamierza podtrzymać swój wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym ze względu na to, iż jego pytania dotyczą kwestii interesu ogólnego. Jego zdaniem odpowiedzi mogą położyć kres niepewności prawnej wynikającej z orzecznictwa hiszpańskiego SN i mogą mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia licznych podobnych sporów zawisłych między innymi przed nim. Na podstawie doczasowego orzecznictwa TSUE podkreślił, iż odesłanie prejudycjalne nie ma służyć wydawaniu opinii doradczych w przedmiocie pytań ogólnych i hipotetycznych, ale ma być podyktowane potrzebą skutecznego rozstrzygnięcia sporu. o ile zatem okaże się, iż zadane pytanie w sposób oczywisty nie ma już znaczenia dla rozstrzygnięcia sporu, Trybunał powinien uznać, iż nie ma potrzeby orzekania w sprawie – wyrok TSUE z 19.11.2019 r., A.K. i in. (Niezależność Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego), C-585/18, C‑624/18 i C‑625/18, Legalis, pkt 70, sprawy połączone. W szczególności, ponieważ zarówno z treści, jak i z systematyki art. 267 TFUE wynika, iż warunkiem zastosowania procedury prejudycjalnej jest rzeczywista zawisłość przed sądem krajowym sporu, w ramach którego sąd ten będzie musiał wydać orzeczenie uwzględniające orzeczenie prejudycjalne, Trybunał powinien umorzyć postępowanie, gdy spór w postępowaniu głównym stał się bezprzedmiotowy – postanowienie TSUE z 1.10.2019 r., YX (Przekazanie wyroku do państwa członkowskiego, którego obywatelem jest osoba skazana), C-495/18, Legalis, pkt 19, 24–26.

W ocenie TSUE w niniejszej sprawie, choćby jeżeli spór w postępowaniu głównym pozostało formalnie zawisły przed sądem odsyłającym, ponieważ zdecydował on zawiesić rozpatrzenie tego sporu do celów niniejszego odesłania prejudycjalnego, z informacji, którymi dysponuje Trybunał, wynika, iż strony w postępowaniu głównym zawarły ugodę, która została wykonana, i iż zwróciły się do sądu odsyłającego z wnioskiem o zatwierdzenie tej ugody kończącej ich spór. Z powyższego wynika, iż odpowiedź Trybunału na pytania zadane przez sąd odsyłający nie byłaby dla niego w żaden sposób użyteczna dla rozstrzygnięcia tego sporu, który stał się bezprzedmiotowy. W tych okolicznościach TSUE umorzył postępowanie w sprawie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym.