Co to znaczy, iż Kościół ma się decentralizować doktrynalnie? O tym mówił w trakcie konferencji prasowej na Synodzie o Synodalności jeden z najważniejszych teologów synodalnych, ks. prof. Dario Vitali. Wskazywał na kompetencje doktrynalne biskupów i Konferencji Episkopatów.
Podczas środowej konferencji prasowej w Watykanie dotyczącej przebiegu Synodu o Synodalności, jeden z dziennikarzy zadał pytanie dotyczące tak zwanej decentralizacji doktrynalnej. Chodziłoby o przekazanie Konferencjom Episkopatu jakiegoś rodzaju kompetencji doktrynalnych. Dziennikarz chciał wiedzieć, czy wzorem zmian miałaby tu być wspólnota anglikańska, gdzie nauczanie doktrynalne różni się w zakresie od regionu.
Na pytanie odpowiedział ks. Dario Vitali, profesor teologii nauczający na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim, specjalizujący się w obszarze eklezjologii po II Soborze Watykańskim. Ks. Vitali był członkiem Komisji Przygotowawczej Synodu o Synodalności, a zarazem koordynatorem ekspertów teologicznych.
Ks. Vitali odniósł się na początku wypowiedzi do dokumentu Apostolos suos św. Jana Pawła II z 1998 roku. Jak podkreślił, to bardzo restrykcyjny dokument, który odsuwa od Konferencji Episkopatów wiele kompetencji. Przypomniał, iż Apostolos suos, odwołując się do Kodeksu Prawa Kanonicznego, przyznaje zarazem Episkopatom właśnie kompetencje doktrynalne, w kwestiach takich, jak na przykład wydawanie katechizmów przeznaczonych na dany teren. – To nie oznacza, iż [Konferencja Episkopatu] może rozwijać dogmaty, ale iż w obszarze, za który odpowiada Konferencja Episkopatu może adaptować język zgodnie z danym kontekstem i odnosić się do problemów, które ten kontekst stwarza – wskazał.
Teolog odwołał się następnie do dokumentu Praedicate evangelium papieża Franciszka z 2022 roku, wskazując, iż powrót do większego uznania roli Konferencji Episkopatów jest elementem „zdrowej decentralizacji” Kościoła.
– Jako teolog muszę przypomnieć, iż biskupi są kompetentni we wszystkim co dotyczy doktryny. To oznacza, iż w Kościele o strukturze piramidalnej to papież ma wiele kompetencji ze względu na zachowanie jedności, ale każdy biskup może odnosić się do wszystkich kwestii, co jest nie tylko jego obowiązkiem, ale także wyrazem troski o dobro wiernych – wskazał. Jak podkreślił, Konferencje Episkopatów mogą wysuwać pewne propozycje doktrynalne, które mają wspierać duszpasterskie towarzyszenie ludziom.
Temat jest jednym z absolutnie kluczowych zagadnień Synodu o Synodalności, jako iż już dziś w Kościele istnieje, zależnie od regionu, duża różnorodność w nauczaniu wiary. W niektórych diecezjach pary homoseksualne są błogosławione i przedstawiane jako nieledwie usprawiedliwione ze swoich czynów, w innych wskazuje się na pryncypialną niegodziwość aktów homoseksualnych i o tak afirmatywnych podejściu jak powyższe nie ma mowy. Podobna różnorodność dotyczy wielu innych obszarów, stąd pytanie o zakres odpowiedzialności poszczególnych biskupów i episkopatów jest palące.
Ks. Dario Vitali nie wyjaśnił, czy obecny stan rzeczy jest z perspektywy synodalnej akceptowalny albo choćby godny dalszego rozwijania, czy też wręcz przeciwnie, powinien zostać przekształcony gwoli większej jedności. Dynamika procesu synodalnego wskazuje, iż chodzi raczej o pierwszą z możliwości, to znaczy o dalsze pogłębianie różnic, zależnie od regionu i kultury, jak pokazały to na przykład rozmaite reakcje na deklarację „Fiducia supplicans” z grudnia 2023 roku.
Źródło: PCh24
Pach
