TSUE w sprawie SKD: Banki muszą odkryć karty – pełna transparentność kosztów kredytu! Konsument musi mieć możliwość samodzielnej weryfikacji całkowitego kosztu kredytu (RRSO). Przeczytaj komentarz naszego eksperta – adw. Sandry Ostrowskiej.

W czwartek, 23 stycznia 2025 roku, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał historyczny wyrok w sprawie C-677/23, Slovenská sporiteľňa. Orzeczenie to dotyczyło przejrzystości kosztów kredytów i ustanowiło nowe standardy ochrony konsumentów w całej Unii Europejskiej. Sprawa została zainicjowana przez słowacki sąd Krajský súd v Prešowe, który zwrócił się do TSUE z pytaniami prejudycjalnymi 14 listopada 2023 roku.

Stan faktyczny sprawy słowackiej

Dwóch konsumentów wzięło kredyt w słowackim banku, zobowiązując się do spłaty 108 miesięcznych rat. Umowa zawierała daty pierwszej i ostatniej raty, ale brakowało w niej jednoznacznego określenia okresu obowiązywania kredytu. Dodatkowo nie wskazano założeń przyjętych do obliczenia RRSO. Konsumenci wystąpili do sądu, domagając się unieważnienia części warunków umowy i zwolnienia z obowiązku płacenia odsetek oraz innych kosztów.

Pytania prejudycjalne i najważniejsze kwestie

Sprawa rozpatrywana przez TSUE dotyczyła wykładni dyrektywy 2008/48/WE z 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki. Słowacki sąd zadał dwa zasadnicze pytania:

1. Określenie czasu trwania umowy kredytowej

Czy w umowie kredytowej czas jej trwania musi być określony wprost, np. poprzez wskazanie dat rozpoczęcia i zakończenia, czy też wystarczy, aby konsument mógł samodzielnie ustalić ten okres na podstawie pozostałych postanowień umowy (np. liczby rat)?

2. Transparentność całkowitego kosztu kredytu i RRSO

Czy założenia przyjęte do obliczenia RRSO muszą być wyraźnie wskazane w umowie, czy też tak, aby można je było wywnioskować z jej postanowień?

Wyrok TSUE: Pełna ochrona konsumentów

TSUE wyraźnie wskazał, iż banki są zobowiązane do zapewnienia konsumentom pełnej przejrzystości w zakresie całkowitego kosztu kredytu, w tym rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO). Konsument musi mieć możliwość samodzielnego zweryfikowania wszystkich składowych kosztów kredytu, co pozwala na podejmowanie świadomych decyzji finansowych. Trybunał podkreślił, iż brak przejrzystości w umowach kredytowych naraża konsumentów na ryzyko nieuczciwych praktyk ze strony instytucji finansowych.

Wyrok TSUE: najważniejsze ustalenia

TSUE orzekł, że:

1. Czas trwania umowy kredytowej

Umowa kredytowa nie musi zawierać wyraźnych postanowień określających czas trwania, jeżeli pozostałe jej warunki umożliwiają konsumentowi samodzielne i łatwe ustalenie tego okresu. Sąd krajowy powinien każdorazowo ocenić, czy warunek ten został spełniony.

2. Transparentność RRSO

Nie jest wystarczające, aby konsument badając warunki umowy, mógł samodzielnie zidentyfikować te, które leżą u podstaw obliczenia RRSO. Umowa kredytowa musi przedstawiać w sposób przejrzysty założenia przyjęte do obliczenia RRSO, takie założenia muszą być wyraźnie wymienione w umowie kredytowej. Tożsame warunki tyczą się całkowitego kosztu kredytu. Konsument powinien mieć możliwość sprawdzenia, czy wartość RRSO została prawidłowo ustalona w umowie przez bank lub inną instytucję finansową, w szczególności, iż sama kwestia obliczenia RRSO jest szczególnie skomplikowana, a zatem tym bardziej powinna być przedstawiona w umowie kredytowej w sposób jasny, zwięzły i wyraźny.

Znaczenie wyroku dla Polski

Choć wyrok dotyczył słowackiej sprawy, jego znaczenie wykracza poza granice Słowacji i ma znaczenie dla całej Unii Europejskiej w tym Polski. W Polsce czeka na rozstrzygnięcie w TSUE kilkanaście podobnych pytań prejudycjalnych, w tym pytania zadane przez naszą Kancelarię. Wyrok ten może stanowić precedens, który wpłynie na praktykę sądową w Polsce, szczególnie w sprawach dotyczących kredytów konsumenckich.

Wnioski dla polskiego rynku kredytowego

Na polskim rynku umów kredytowych najczęściej spotykamy się z brakiem jakichkolwiek informacji dotyczących obliczenia wartości RRSO. Natomiast w tych umowach, w których pojawiają się one w ograniczonym zakresie, konsumenci samodzielnie nie są w stanie zweryfikować wartości RRSO, z uwagi na brak specjalistycznej wiedzy.

Wyrok TSUE a sankcja kredytu darmowego

Wyrok ma najważniejsze znaczenie dla kredytobiorców, którzy mogą ubiegać się o sankcję kredytu darmowego. Jest to kolejny silny argument, aby skorzystać z kredytu darmowego.

—————

Jeśli masz kredyt konsumencki i nie wiesz, czy Twój bank spełnił obowiązek przejrzystości – warto to sprawdzić! Skontaktuj się z nami, wyślij skan umowy do BEZPŁATNEJ analizy:

[email protected]

Dowiedz się więcej: Sankcja Kredytu Darmowego (SKD)