Badacz dr Karol Leszczyński przygląda się bezdzietnym kobietom w Polsce. Rosnąca ilość kobiet nieplanujących potomstwa to wypadkowa wielu czynników, między innymi złego statusu materialnego czy niemożności znalezienia odpowiedniego partnera.
Dr Karol Leszczyński zbadał, jakie są czynniki wpływające na bezdzietności w Polsce. Badacz i autor raportu „Przyczyny bezdzietności i niskiej dzietności w Polsce” wskazał kilka potencjalnych obszarów. Po pierwsze, bezdzietność wynika z migracji, zrywania kontaktów oraz braku znajomości. Okazuje się, iż zostanie matką, utrudniają przede wszystkim dalekie wyprowadzki — powyżej 100 km od miejsca wychowania. Duży wpływ wydają się mieć wyjazdy za granicę oraz przeprowadzki w celach zawodowych i edukacyjnych.
Po drugie, historia rodzinna oraz wzorce wyniesione z domu. Kobiety wychowywane w pełnych rodzinach mają większe szanse na zostanie matką. istotną rolę pełni ojciec. Wykazano, iż Polki wychowujące się bez ojca, rzadziej zostają matkami. Wśród potencjalnych czynników bezdzietności można wymienić doświadczenie przemocowego rodzica czy alkoholizm w rodzinie. Wynikać to ma z obawy o pozostanie samemu, bez wsparcia partnera. Co wydaje się ciekawe, większe szanse na zostanie matkami miały kobiety, których ojcowie po rozwodzie nie weszli w kolejny związek, oraz te, których matki zawarły kolejny związek.
Kolejny obszar skupia się wokół życia zawodowego rodziców. Według raportu, jeżeli matka respondentki pracowała osiem godzin dziennie lub mniej, to szanse na to, iż respondentka sama zostanie matką, rosną. jeżeli natomiast matka respondentki pracowała ponad osiem godzin dziennie, to szanse na respondentki na zostanie matką, spadają. Nie bez znaczenia pozostaje posiadanie rodzeństwa przez respondentkę, czy to rodzeństwo ma dzieci, stabilność pracy rodziców oraz brak rozwodu rodziców przed 7 rokiem życia.
Kolejny czynnik to niemożność znalezienia adekwatnego partnera. Wyniki odpowiedzi na powyższe pytania wskazują, iż hipoteza o poszukiwaniu „właściwego” partnera jest trafna. Kobiety, umiejące budować długoletnie związki, wybierają często gorzej wykształconych mężczyzn i częściej zostają matkami niż te, które nie potrafią zbudować długotrwałych związków z mężczyznami. Kobiety bezdzietne częściej są samotne i znajdują pierwszego trwałego partnera w późniejszym wieku.
Brak poczucia bezpieczeństwa, bieda, niskie zarobki odnoszą się stricte do sytuacji ekonomicznej. Wyniki analizy udowadniają, iż kobiety bezdzietne częściej wskazują na to, iż ich dom rodzinny był dotknięty zjawiskiem bezrobocia w latach 90. XX wieku. Pytanie, czy jest to bezpośrednia, czy pośrednia przyczyna tego zjawiska. Niestabilna sytuacja finansowa doprowadziła w latach 90. do spadku współczynnika dzietności w Polsce. Kobiety, które urodziły się w rodzinach z problemami finansowymi, mogą być w grupie osób, które są narażone na problem alkoholizmu w rodzinie oraz rzadziej posiadać rodzeństwo (co też wpływa na postrzeganie macierzyństwa). Kobiety, które są matkami, częściej deklarują, iż ich rodzinę było stać na wakacje, zakup samochodu, ubrań, wyjścia do kina czy opłacanie kursów i korepetycji dla dzieci. Innym ciekawym wątkiem jest także sytuacja mieszkaniowa w dzieciństwie. Bezdzietne Polki częściej miały własny pokój, a matki dzieliły go z innymi domownikami.
Ostatnia badana kwestia skupiała się wokół twierdzenia, iż bezdzietność wynika z małej sieci kontaktów. Okazuje się bowiem, iż jest w tym ziarno prawdy. Kobiety, które są matkami, cztery razy częściej angażowały się w wolontariat (19,2%) niż te, które matkami nie zostały (5,6%). Zaangażowanie nie we wszystkie organizacje powoduje zwiększenie szansy na zostanie matką. Ma to znaczenie w przypadku samorządu szkolnego/studenckiego, harcerstwa, wspólnoty religijnej i innych organizacji społecznych, a także niewielkie w przypadku klubu/organizacji sportowej. Jak czytamy w raporcie, może to wynikać z faktu, iż tam najczęściej treningi i zawody realizowane są w podziale na płeć.
Odrzucona została hipoteza, iż bezdzietność wynika z ciągłego inwestowania w rozwój, edukację i pracę. Okazuje się bowiem, iż wśród respondentek nie odnotowano istotnych różnic na korzyść kobiet bezdzietnych, co więcej – częściej pracują kobiety posiadające dzieci, a nieznacznie częściej po ukończonej szkole podnosiły swoje kwalifikacje kobiety bezdzietne.
