W dniu, w którym świat zwraca szczególną uwagę na los osób zmuszonych do opuszczenia swoich domów – 20 czerwca, czyli w Światowy Dzień Uchodźcy – najważniejsze staje się zrozumienie skali i charakteru tego zjawiska w Polsce. Najnowsze dane Urzędu do Spraw Cudzoziemców rzucają światło na obecną sytuację, pokazując zarówno liczbę osób objętych ochroną, jak i dynamiczny wzrost wniosków o jej udzielenie. Zgodnie z oficjalnymi statystykami, w Polsce ważne dokumenty pobytowe w związku z nadanym statusem uchodźcy posiada w tej chwili 3131 osób, a w całym 2024 roku liczba wniosków o ochronę międzynarodową wzrosła aż o 79% w porównaniu z rokiem poprzednim. Dane te, zestawione z globalnym raportem UNHCR, pozwalają na kompleksową analizę roli Polski w obliczu jednego z największych wyzwań humanitarnych naszych czasów.
Skala ochrony w Polsce: Uchodźcy a ochrona uzupełniająca
Aby precyzyjnie zrozumieć statystyki, należy rozróżnić dwie podstawowe formy ochrony międzynarodowej przyznawane w Polsce. Zgodnie z danymi Urzędu do Spraw Cudzoziemców na koniec maja 2025 roku, sytuacja wygląda następująco:
- Status uchodźcy posiada 3131 cudzoziemców. Jest to forma ochrony przyznawana na podstawie Konwencji Genewskiej z 1951 roku osobom, które mają uzasadnioną obawę przed prześladowaniem w kraju pochodzenia z powodu rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej.
- Ochronę uzupełniającą posiada 17 046 osób. Ta forma ochrony jest udzielana cudzoziemcom, którzy nie spełniają ścisłych kryteriów statusu uchodźcy, ale których powrót do kraju pochodzenia naraziłby ich na realne ryzyko doznania poważnej krzywdy, np. przez karę śmierci, tortury lub zagrożenie życia z powodu powszechnej przemocy w ramach konfliktu zbrojnego.
Te dwie liczby pokazują, iż ponad 20 tysięcy osób znalazło w Polsce bezpieczne schronienie w ramach standardowych procedur ochrony międzynarodowej, niezależnie od specjalnych mechanizmów wprowadzonych np. dla obywateli Ukrainy po pełnoskalowej inwazji.
Rekordowy wzrost wniosków o ochronę międzynarodową
Dane za ostatnie półtora roku wskazują na wyraźny i dynamiczny wzrost liczby osób poszukujących schronienia w Polsce. W całym 2024 roku do Urzędu do Spraw Cudzoziemców wpłynęło 17 tysięcy wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej. Jest to wzrost aż o 79% w porównaniu z rokiem 2023, co świadczy o rosnącej roli Polski jako kraju docelowego dla osób uciekających przed konfliktami i prześladowaniami.
Największe grupy wnioskodawców w 2024 roku stanowili obywatele:
- Ukrainy (7 tys. osób)
- Białorusi (3,9 tys. osób)
- Rosji (1 tys. osób)
Trend ten utrzymuje się również w bieżącym roku. Od 1 stycznia do 31 maja 2025 roku złożono łącznie 7471 wniosków. W tym okresie dominowały te same narodowości, a szczegółowy rozkład wyglądał następująco:
- Ukraina – 4551 wniosków
- Białoruś – 1283 wniosków
- Rosja – 350 wniosków
- Tadżykistan – 140 wniosków
- Afganistan – 113 wniosków
- Etiopia – 104 wnioski
Dane te jasno pokazują, iż głównym źródłem migracji przymusowej do Polski pozostaje niestabilność polityczna i konflikty w naszym bezpośrednim sąsiedztwie.
Analiza decyzji: Kto otrzymuje ochronę, a kto odmowę?
W 2024 roku polskie władze uznały, iż warunki do przyznania ochrony międzynarodowej spełniało łącznie 7 tysięcy cudzoziemców. Pozytywne decyzje otrzymywali przede wszystkim obywatele Ukrainy (6,9 tys.), Białorusi (2,6 tys.) oraz Rosji (0,2 tys.). Jednocześnie decyzje negatywne wydano wobec 1,6 tysiąca cudzoziemców. Wśród nich najliczniejsze grupy stanowili obywatele Rosji (660 osób), Białorusi (150 osób) oraz Indii (90 osób).
Zestawienie tych danych pokazuje, iż obywatele Rosji i Białorusi znajdują się wysoko na obu listach – zarówno tych z decyzjami pozytywnymi, jak i negatywnymi. To świadczy o tym, iż każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie. Urząd wnikliwie analizuje, czy dana osoba jest ofiarą prześladowań politycznych reżimów w Mińsku czy Moskwie, czy też jej wniosek nie ma solidnych podstaw. Ustawowy termin na rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony wynosi sześć miesięcy. W tym czasie cudzoziemcy mogą korzystać z pomocy socjalnej, w tym zakwaterowania, wyżywienia, opieki medycznej oraz zajęć edukacyjnych, w tym nauki języka polskiego.
Wkład w gospodarkę i globalna perspektywa
W dyskursie publicznym często pomija się ekonomiczny wymiar obecności uchodźców. Tymczasem, jak wskazuje raport firmy doradczej Deloitte, uchodźcy z Ukrainy odpowiadali za 2,7% zeszłorocznego PKB Polski. Jest to twardy dowód na to, iż osoby, które znalazły w Polsce schronienie, aktywnie włączają się w życie gospodarcze, pracują, płacą podatki i w istotny sposób przyczyniają się do wzrostu gospodarczego kraju.
Sytuację w Polsce należy również postrzegać w szerszym, globalnym kontekście. Najnowszy raport Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR) z czerwca tego roku jest alarmujący. Do końca kwietnia na świecie było aż 122,1 miliona przymusowo przemieszczonych osób. Liczba ta obejmuje zarówno uchodźców, którzy przekroczyli granice swojego kraju (42,7 mln), jak i osoby wewnętrznie przemieszczone (73,5 mln). Głównymi motorami napędowymi tego kryzysu pozostają konflikty w Sudanie, Mjanmie i Ukrainie.
Krajami najbardziej dotkniętymi przymusowymi przemieszczeniami, biorąc pod uwagę zarówno uchodźców, jak i osoby wewnętrznie przemieszczone, są w tej chwili Sudan (14,3 mln), Syria (13,5 mln), Afganistan (10,3 mln) oraz Ukraina (8,8 mln). Te liczby pokazują, iż Polska, choć mierzy się z historycznym wyzwaniem, jest częścią globalnego kryzysu humanitarnego o bezprecedensowej skali.
Read more:
Ilu jest uchodźców w Polsce? Oficjalne liczby, kraje pochodzenia i fakty
