Kalendarium historyczne – rocznica rozpoczęcia przez armię szwedzką dowodzoną przez generała Burcharda Müllera, oblężenia klasztoru na Jasnej Górze.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się wydarzeniu, które okazało się przełomem w czasie tzw. “Potopu”.
Wbrew obietnicom złożonym Polakom w Ujściu i Kiejdanach, Szwedzi nie oszczędzali miejscowej ludności cywilnej. Pleniły się gwałty, rabunki i morderstwa. Palono wsie i dwory, a kościoły i klasztory katolickie masowo okradano i bezczeszczono, często zamieniając je w magazyny wojskowe. Następowała masowa grabież dzieł sztuki i cennych rękopisów takich jak prace Mikołaja Kopernika. Znaczne obszary kwitnącego dotąd kraju, zostały spustoszone.
Wzmagający się terror okupacyjny doprowadził do wrzenia; w wielu miejscach organizowały się zbrojne oddziały prowadzące walkę partyzancką z najeźdźcą. Najsłynniejszym partyzantem był Krzysztof Żegocki, który jako jeden z pierwszych, rozpoczął walkę ze Szwedami w Wielkopolsce. Stawiany przez nieliczne oddziały szlachecko-chłopskie opór był jednak zbyt słaby i nie stanowił dla wrogiego panowania większego zagrożenia.
By uniemożliwić powrót Jana Kazimierza do kraju, wojska szwedzkie obsadziły granicę Śląska. W ramach tych działań miała miejsce próba zajęcia klasztoru na Jasnej Górze, podjęta przez generała Burcharda Müllera. Dowódca ten miał rozkaz zajęcia każdej wartościowej twierdzy w okolicy.
Klasztor wprawdzie posiadał mury obronne, ale nie stanowił wielkiej wartości militarnej; uważano go za to już od dawna za duchową stolicę kraju. Motywacją generała była klasyczna “żądza pieniądza” – Jasna Góra słynęła bowiem z bogactw, deponowanych w ramach dobrowolnej ofiary przez katolickich pielgrzymów. Przeor klasztoru Augustyn Kordecki nie wpuścił szwedzkich wojsk, więc chciwy Szwed rozpoczął oblężenie, które trwało od 18 listopada do 27 grudnia. 160 osobowy polski oddział, wspomagany przez około 100 mnichów, dał skuteczny odpór 4 000 Szwedów.
Gdy do Müllera doszły wieści o zbliżaniu się odsieczy w postaci podjazdu Krzysztofa Żegockiego, zdecydował się na odwrót. Dzielna obrona ważnego w oczach Polaków klasztoru, otworzyła oczy na prawdziwe cele szwedzkiej inwazji. Wieść o odparciu wroga rozniosła się po całym kraju, powodując masowe wystąpienia powstańcze.
29 grudnia 1655 roku, zebrane przez hetmanów Potockiego i Lanckorońskiego wojska, wypowiedziały posłuszeństwo Szwedom i zawiązały konfederację tyszowiecką, która miała na celu wyparcie wroga i przywrócenie władzy Jana Kazimierza. Król powrócił do kraju na początku stycznia 1956 roku, a 1 kwietnia złożył słynne „śluby lwowskie”, w których oddał Polskę Matce Bożej w opiekę. Po ślubach, z nową siłą wznowiono werbunek wojska i walkę z okupantem.
Ścigający hetmanów Karol Gustaw, został otoczony w widłach Wisły i Sanu, a 7 kwietnia Stefan Czarniecki pokonał szwedzki korpus posiłkowy w bitwie pod Warką. Królowi szwedzkiemu udało się wymknąć z okrążenia, następnie wycofał się do Warszawy. Tymczasem na Litwie rósł opór przeciw polityce podległości wobec Szwedów. Na czele zbuntowanych chorągwi stanął Paweł Jan Sapieha, który pokonał Bogusława Radziwiłła w marcu 1656 roku w bitwie pod Janowem Podlaskim (wcześniej, bo jeszcze w grudniu 1655 roku zmarł Janusz Radziwiłł).
1 lipca zdobyto Warszawę, a cała kampania zaczęła przybierać pomyślny dla strony polskiej obrót.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
