W środę, 28 maja 2025 roku, francuski parlament podjął kontrowersyjną decyzję, która może mieć daleko idące konsekwencje dla polityki klimatycznej w całej Europie. Francuskie Zgromadzenie Narodowe zagłosowało za zniesieniem stref niskiej emisji (ZFE), które miały na celu ograniczanie ruchu najbardziej zanieczyszczających pojazdów spalinowych.
Decyzja ta spotkała się z dużym sprzeciwem środowisk ekologicznych oraz części ekspertów ds. zdrowia publicznego. Głosowanie było jednak jasnym sygnałem zmiany kursu we francuskiej polityce transportowej.
Co to były strefy niskiej emisji (ZFE) we Francji?
Strefy niskiej emisji, znane jako Zone à Faibles Émissions (ZFE), to obszary miejskie, gdzie ruch pojazdów jest ograniczany na podstawie ich poziomu emisji zanieczyszczeń. Celem tych stref było poprawa jakości powietrza i ochrona zdrowia mieszkańców, szczególnie w dużych miastach takich jak Paryż, Lyon, Marsylia, Grenoble czy Strasburg.
Do poruszania się w ZFE potrzebne było posiadanie specjalnej naklejki Crit’Air, która klasyfikowała pojazdy od poziomu 0 (najmniej zanieczyszczające, np. elektryczne) do poziomu 5 (najbardziej zanieczyszczające). Pojazdy bez tej naklejki mogły zostać ukarane grzywną choćby do 135 euro (około 570 zł).
Według obowiązującego prawa, wszystkie aglomeracje liczące ponad 150 tys. mieszkańców musiały wprowadzić własne ZFE. System ten funkcjonował od kilku lat i był jednym z filarów strategii walki ze smogiem i zmianami klimatycznymi w Republice Francuskiej.
Dlaczego ZFE zostały zniesione?
Decyzja o zniesieniu stref niskiej emisji została poparta przez 98 deputowanych, a przeciwko głosowało 51 parlamentarzystów. Przeciwnicy ZFE argumentowali, iż system ten dotyka przede wszystkim warstwy społeczne o niższych dochodach, które nie są w stanie gwałtownie wymienić swoich pojazdów na czystsze.
– Wszyscy jesteśmy za poprawą jakości powietrza, ale nie możemy tego osiągać kosztem wykluczenia społecznego – mówił Ian Boucard, poseł z partii Republikanie (LR).
Krytycy dodawali, iż ZFE nie przyniosły oczekiwanych efektów i są bezużyteczne, jak twierdził Pierre Meurin ze Zjednoczenia Narodowego (NR).
Minister ds. transformacji ekologicznej, Agnès Pannier-Runnacher, próbowała uratować system, proponując pozostawienie ZFE wyłącznie w metropolii paryskiej i lyońskiej, z szerokimi wyjątkami dla lokalnych władz. Niestety jej propozycja została odrzucona.
Jaki wpływ miał system ZFE na jakość powietrza?
Według danych Ministerstwa Ekologii i Energii, strefy niskiej emisji rzeczywiście wpłynęły na redukcję zanieczyszczeń w największych francuskich miastach. Szacuje się, iż zanieczyszczenie powietrza odpowiada za około 40 tysięcy przedwczesnych zgonów rocznie we Francji. Minister Pannier-Runnacher podkreślała, iż ZFE pomagały ograniczyć tę skalę.
Badania przeprowadzone przez INSERM (francuską instytucję medycyny środowiskowej) wskazują, iż ograniczenia w ruchu pojazdów spalinowych mogą prowadzić do spadku poziomu PM2,5 i NO₂, które są bezpośrednio związane z chorobami układu oddechowego i sercowo-naczyniowego.
Czy istnieje precedens sądowy związany ze zniesieniem ZFE?
Choć decyzja o zniesieniu ZFE jest nowa, to sama koncepcja stref niskiej emisji była wielokrotnie testowana sądownie. W 2022 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) orzekł w sprawie dotyczącej Paryża, iż ograniczenia wjazdu pojazdów spalinowych są zgodne z prawem UE, o ile mają na celu poprawę jakości powietrza i nie narzucają dyskryminacyjnych warunków.
Ponadto, w Polsce, Krajowa Administracja Skarbowa i sądy administracyjne również rozpatrywały przypadki dotyczące winiet ekologicznych Crit’Air, potwierdzając ich ważność jako instrumentu polityki ekologicznej.
Jakie są konsekwencje zniesienia ZFE?
Zniesienie ZFE to duży cios dla polityki klimatycznej Francji i może wpłynąć na podejście innych państw europejskich. Według ekspertów, bez ograniczeń ruchu pojazdów spalinowych, trudniej będzie osiągnąć cele określone w Europejskim Zielonym Ładzie, który zakłada neutralność klimatyczną do 2050 roku.
Na razie nie wiadomo, jakie rozwiązania zastąpią ZFE. Niektórzy eksperci sugerują, iż rząd Macrona może skupić się na większym finansowaniu środków komunikacji publicznej lub dodatkowych ulgach przy zakupie pojazdów elektrycznych.
Podsumowanie
Francja znosi strefy niskiej emisji – decyzja ta dzieli opinię publiczną. Z jednej strony broni ona dostępności transportu dla osób o niższych dochodach, z drugiej – może pogorszyć jakość powietrza i spowolnić działania klimatyczne.
Czy inne kraje Europy pójdą śladem Francji? Na razie pozostaje to otwartą kwestią. Jedno jest pewne – walka o czyste powietrze i równoczesne zapewnienie sprawiedliwości społecznej staje się coraz bardziej skomplikowanym wyzwaniem.
-
Francja znosi strefy niskiej emisji. ZFE znikają – co to oznacza dla klimatu i transportu?29 maja 2025
W środę, 28 maja 2025 roku, francuski parlament podjął kontrowersyjną decyzję, która może mieć daleko idące konsekwencje dla polityki klimatycznej w całej Europie. Francuskie
-
Ukrainiec wyprzedzał na zakazie – zginął na miejscu29 maja 2025
We wtorek, 27 maja 2025 roku, na drodze wojewódzkiej nr 580 w Strzyżewie (powiat warszawski zachodni) doszło do śmiertelnego wypadku. Kierowca Renault Laguna, obywatel
-
Ukrainiec zatrzymany z 2,5 promila alkoholu w organizmie. Jechał całą szerokością jezdni29 maja 2025
W Strzelcach Opolskich doszło do poważnego wykroczenia na drogach. Policjanci zatrzymali 58-letniego Ukraińca, który prowadził samochód pod wpływem dużych dawek alkoholu. Mężczyźnie stwierdzono aż
More here:
Francja znosi strefy niskiej emisji. ZFE znikają – co to oznacza dla klimatu i transportu?
