Prezydenci Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu i Turkmenistanu, którzy przybyli na szczyt Azja Środkowa – Unia Europejska, przeprowadzili dwustronne rozmowy z szefami Rady Europejskiej, Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR).
Według biura prasowego prezydenta Kazachstanu Kasyma-Żomarta Tokajewa, polityk spotkał się z przewodniczącym Rady Europejskiej António Costą. Jak zauważył Tokajew, UE jest największym partnerem handlowym i inwestorem zagranicznym, odpowiadającym za ponad 40% całkowitej wielkości bezpośrednich inwestycji. W ubiegłym roku obroty handlowe między Kazachstanem a krajami UE osiągnęły kwotę 50 miliardów euro, co stanowi 80% handlu UE z całą Azją Środkową. Biorąc pod uwagę te wskaźniki, strony rozmawiały o dalszym wzmacnianiu więzi gospodarczych oraz globalnym partnerstwie opartym na zaufaniu, interesach strategicznych i długoterminowych perspektywach. Prezydent Kazachstanu spotkał się również z przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen. Tokajew stwierdził, iż priorytetowymi obszarami współpracy z Europą są energetyka, projekty infrastrukturalne i przemysłowe, transport i logistyka, a także rozwój innowacyjnych technologii, w tym sztucznej inteligencji. Von der Leyen z kolei podkreśliła znaczenie rozwoju Transkaspijskiego Korytarza Transportowego i pogratulowała Tokajewowi odkrycia dużego złoża metali ziem rzadkich w Kazachstanie.
Biuro prasowe prezydenta Kirgistanu Sadyra Żaparowa poinformowało o negocjacjach z prezesem EBOR Odile Renaud-Basso. Żaparow podziękował swemu rozmówcy za znaczący wkład banku w rozwój sektora energetycznego republiki. Zwłaszcza za prace nad utworzeniem Komitetu Koordynacji Darczyńców wspierających strategiczny projekt infrastrukturalny – budowę Elektrowni Wodnej Kambar-Ata-1. Prezydent Kirgistanu podkreślił znaczenie EBOR w obszarze zielonej gospodarki i ochrony różnorodności biologicznej. Według niego region zobowiązał się do ścisłej współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi w celu rozwiązania problemów ochrony środowiska i ograniczenia wpływu zmian klimatycznych. Reno-Basso z kolei zaznaczyła, iż EBOR pozostaje jednym z największych inwestorów w Kirgistanie. Dodała, iż od początku współpracy łączna wartość inwestycji w kraju osiągnęła kwotę około 1 miliarda dolarów. „W ubiegłym roku zainwestowano w realny sektor gospodarki kraju 52 miliony dolarów. w tej chwili rozważamy możliwość zwiększenia finansowania. Na 2024 rok podpisano już 11 projektów, z których najważniejsze dotyczą sektora energetycznego i nawadniającego” – podsumowała szefowa instytucji finansowej. Ogłosiła także rozpoczęcie projektu mającego na celu zwiększenie dostępu do czystej wody pitnej. Całkowita wartość inwestycji w tę inicjatywę wyniesie 100 milionów dolarów. Oczekuje się również, iż EBOR wesprze odbudowę drogi Kara-Balta-Czaldybar, która zapewni dostęp do międzynarodowej trasy transkaspijskiej.
Prezydent Tadżykistanu Emomali Rachmon spotkał się już z wszystkimi liderami instytucji unijnych. W rozmowie z Costą Rachmon stwierdził, iż Unia Europejska jest jednym z ważnych partnerów jego kraju na arenie międzynarodowej. Chodzi zwłaszcza o współpracę przy projektach przebudowy i budowy obiektów hydroenergetycznych. Rachmon podkreślił, iż Duszanbe jest zainteresowane przyciągnięciem europejskich inwestycji i technologii do budowy elektrowni wodnej Rogun i modernizacji elektrowni wodnej Nurek. Przewodniczący Rady Europejskiej, podkreślając wagę rozwiązania problemów granicznych między Tadżykistanem, Kirgistanem i Uzbekistanem, pogratulował prezydentowi i narodowi Tadżykistanu tego historycznego wydarzenia. W rozmowie z von der Leyen przywódca Tadżykistanu zapewnił szefową Komisji Europejskiej, iż kraj będzie kontynuować współpracę w ramach międzyregionalnej mapy drogowej. Wyraził również gotowość wzięcia udziału w połączeniu satelitarnym między UE a Azją Środkową. Ponadto, jak powiedział Rachmon, jego kraj będzie mógł należycie przyjąć gości z Europy, którzy w maju przylecą do Duszanbe na Międzynarodową Konferencję na temat Ochrony Lodowców. Na spotkaniu z Odile Renaud-Basso prezydent Tadżykistanu oznajmił, iż EBOR wdrożył w Tadżykistanie 184 projekty o łącznej wartości ponad 1 miliarda dolarów. Mowa tu o programach z zakresu wzmocnienia systemu finansowego, rozwoju sektora prywatnego, transportu i energetyki. Rachmon i szefowa banku zgodzili się kontynuować współpracę, skupiając się na zielonej agendzie.
Także prezydent Turkmenistanu Serdar Berdymuchamedow przeprowadził w Samarkandzie rozmowy z Odile Renaud-Basso. Strony podkreśliły efektywny i długoterminowy charakter partnerstwa, potwierdzając zainteresowanie jego kontynuacją. w tej chwili przedmiotem zainteresowania jest współpraca w energetyce, transporcie i gospodarce cyfrowej.
Pierwszy szczyt UE-Azja Środkowa odbył się w Samarkandzie w dniach 3-4 kwietnia. Wzięli w nim udział przewodniczący Rady Europejskiej António Costa, przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, przywódcy Uzbekistanu – Szawkat Mirzijojew, Kazachstanu – Kasym-Żomart Tokajew, Kirgistanu – Sadyr Żaparov, Tadżykistanu – Emomali Rachmon i Turkmenistanu – Serdar Berdymuchamedow. W szczycie, który odbył się pod hasłem „Inwestowanie w przyszłość”, uczestniczyli również szefowie Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
Źródło: Fergana Agency
Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium
