European Union orders Poland to transcribe same-sex couples' matrimony certificates

Rzecznik generalny TSUE stwierdza: Polska ma obowiązek transkrypcji aktu małżeństwa par jednopłciowych, jeżeli nie ma innych rozwiązań prawnych.

Polska stoi przed kolejnym wyzwaniem prawnym związanym z uznawaniem małżeństw osób tej samej płci zawartych za granicą. Według rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), Jean Richarda de la Toura, Polska „ma obowiązek transkrypcji aktu małżeństwa osób tej samej płci”, jeżeli krajowe prawo nie przewiduje innych form potwierdzenia ich związku.

Sprawa polsko-niemieckiej pary i odmowa transkrypcji

W 2018 roku dwóch Polaków, z których jeden posiadał również obywatelstwo niemieckie, zawarli małżeństwo w Berlinie. Następnie złożyli wniosek o transkrypcję (wpisanie do polskiego rejestru stanu cywilnego), jednak urząd odmówił, argumentując, iż „naruszyłoby to podstawowe zasady polskiego porządku prawnego”, ponieważ polskie prawo nie uznaje małżeństw jednopłciowych.

Para zaskarżyła decyzję, wskazując, iż chce przebywać i podróżować po Polsce jako małżeństwo. Sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), który zwrócił się do TSUE o wyjaśnienie, czy polskie prawo, nieuznające małżeństw jednopłciowych, jest zgodne z prawem UE.

Stanowisko rzecznika generalnego TSUE: Polska musi zapewnić uznanie małżeństwa

Rzecznik generalny TSUE podkreślił, iż kwestie stanu cywilnego, w tym małżeństw, należą do kompetencji państw członkowskich, jednak muszą one działać w zgodzie z prawem unijnym. Jego zdaniem, brak uznania małżeństwa osób tej samej płci może naruszać ich swobodę przemieszczania się i prawo do życia rodzinnego, gwarantowane przez Kartę Praw Podstawowych UE.

De la Tour wskazał, iż państwa członkowskie, które nie uznają małżeństw jednopłciowych, muszą wprowadzić procedury umożliwiające ich rejestrację lub udowodnienie związku. Chodzi o to, by pary nie pozostawały w „próżni prawnej” i mogły regulować kwestie takie jak:

• wspólna własność,
• opodatkowanie,
• dziedziczenie.

Czy Polska musi wpisać małżeństwo do rejestru?

Rzecznik przyznał, iż państwa nie muszą dokonywać transkrypcji aktu małżeństwa, jeżeli mają alternatywne metody potwierdzenia stanu cywilnego, np. poprzez inne dokumenty urzędowe. Problem w przypadku Polski polega na tym, iż takich rozwiązań brakuje.

„Skoro Polska nie posiada innych sposobów na wykazanie związku małżeńskiego osób tej samej płci niż akt małżeństwa, to jest zobowiązana wpisać go do rejestru” – stwierdził de la Tour.

Co dalej? Wyrok TSUE może zobowiązać Polskę do zmian

Opinia rzecznika nie pozostało wyrokiem, ale Trybunał często podąża za jego stanowiskiem. jeżeli TSUE przychyli się do jego argumentów, Polska może zostać zobowiązana do uznawania małżeństw jednopłciowych zawartych za granicą, przynajmniej w celu potwierdzenia ich statusu prawnego.

To kolejny etap sporu między prawem unijnym a polskimi przepisami, który może wymusić zmiany w krajowym systemie prawnym.