Autorem Wpisu jest Adwokat
Stosownie do art. 556 KC Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, o ile rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia). Ustawowa odpowiedzialność z tytułu rękojmi jest niezależna od winy i obciąża sprzedawcę niezależnie od tego czy wiedział lub mógł wiedzieć, iż sprzedana rzecz jest wadliwa (wyrok SA w Katowicach z dnia 5 marca 2009 r. V Ca 484/08, wyrok SA w Białymstoku z dnia 24 marca 2015 r. I ACa 373/14). W doktrynie trafnie określa się ten rodzaj odpowiedzialności jako odpowiedzialność obiektywną opartą na zasadzie ryzyka albo inaczej jako odpowiedzialność absolutną.
Wystarczającą przesłanką faktyczną tej odpowiedzialności jest ustalenie, iż nabyta przez kupującego rzecz wykazuje cechy, które w danym stosunku prawnym kwalifikują ją jako rzecz wadliwą.
Kwestię wady fizycznej rzeczy określa art. 5561 § 1 KC wskazując, iż wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. Dokonując oceny zgodności rzeczy z umową bierze się pod uwagę czy rzecz posiada cechy jakich może zasadnie oczekiwać kupujący na podstawie wszelkich okoliczności towarzyszących nabyciu. Przepis wskazuje przykładowe przejawy wad fizycznych. W pierwszej kolejności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:
1. nie ma adekwatności, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia
2. nie ma adekwatności o których istnieniu sprzedawca zapewniał kupującego
3. została kupującemu wydana w stanie nie zupełnym.
Zgodnie z art. 557 § 1 KC sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, tylko wtedy o ile kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy. Zgodnie z art. 560 § 1 KC o ile rzecz sprzedana ma wadę, kupujący ma prawo wyboru albo od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy wzajemnej ma charakter kształtujący prawo, którego skutkiem jest zniweczenie umowy i zwrot wszystkiego, co w jej wykonaniu zostało świadczone ( art. 494 KC).
W orzecznictwie podkreśla się, iż kupujący w razie odstąpienia od umowy nie ma obowiązku zapłaty wynagrodzenia za zgodne z przeznaczeniem zużycie rzeczy podlegającej zwrotowi (np. uchwała Sądu Najwyższego z 26 października 1972 r., III CZP 48/72). Ewentualnie w razie wykazania przez sprzedawcę, iż zmniejszenie wartości rzeczy było następstwem takich okoliczności, za które kupujący ponosi winę, jak również w razie korzystania z niej po złożeniu oświadczenia o odstąpieniu od umowy, możliwe byłoby domaganie się zmniejszenia należnego nabywcy i podlegającego zwrotowi świadczenia wzajemnego (wyrok Sądu Najwyższego z 3 lipca 1980 r., II CR 190/80). Tego rodzaju okoliczności nie były jednak przedstawiane przez pozwanego dla uzasadnienia zarzutu potrącenia; powoływał on się wyłącznie na zwykłe zużycie rzeczy i ogólną możliwość korzystania z niej przez kupującego.
Zatem, czy o ile kupimy samochód, który ma inną pojemność silnika w dowodzie rejestracyjnym, a inną w rzeczywiste, to możemy żądać obniżenia ceny albo od umowy takiej odstąpić. Co możemy zrobić z takim autem, gdy zostaliśmy wprowadzenia w błąd i czujemy się oszukani przez sprzedawcę?
Przykład sprawy Sądowej
Bezsporne między stronami było, iż strony w dniu 3 sierpnia 2018 r. zawarły umowę kupna sprzedaży samochodu marki A. (...), rok produkcji 2008, o numerze rejestracyjnym (...). Sporną kwestią natomiast było czy w chwili sprzedaży pojazd posiadał wady uzasadniające skuteczne odstąpienie od umowy. W szczególności czy powodowi wydano wszystkie dokumenty niezbędne do rejestracji pojazdu oraz czy pojazd posiadał wszystkie cechy o których zapewniał sprzedający. Obie te sporne kwestie Sąd, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, rozstrzygnął na korzyść powoda.
Wadą fizyczną pojazdu był brak silnika o pojemności 3000 m3, o czym powód był zapewniony przez wpis tej pojemności i mocy 176 KW w dowodzie rejestracyjnym. Pozwana podnosi brak wiedzy co do pojemności silnika. Okoliczność ta nie ma znaczenia dla odpowiedzialności pozwanej, o czym niżej, chociaż twierdzenie to budzi wątpliwości w świetle zarzutów pozwanej. Wskazać należy na zarzut pozwanej, iż powód posiadając wiedzę z ogłoszenia o napędzie na przednie koła, był świadomy, iż silnik w pojeździe jest słabszy niż wynika to z parametrów tego pojazdu, bo gdyby miał 3000 m3, to miałby napęd na dwie osie. Powód jak wyżej wskazano nie miał wiedzy w chwili zakupu, iż pojazd ma napęd na jedną oś, bo nie podano tego w ogłoszeniu. Skoro jednak taką wiedzę o napędzie posiadała pozwana, jej mąż i syn to znaczy, iż miała świadomość, iż silnik w pojeździe jest słabszy niż wynika to z parametrów tego pojazdu, bo gdyby miał 3000 m3, to miałby właśnie napęd na dwie osie. Ta świadomość pozwanej jest tym bardziej uzasadniona, iż prowadzi ona zakład mechaniki pojazdowej.
Stosownie do art. 556 KC Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, o ile rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia). Ustawowa odpowiedzialność z tytułu rękojmi jest niezależna od winy i obciąża sprzedawcę niezależnie od tego czy wiedział lub mógł wiedzieć, iż sprzedana rzecz jest wadliwa (wyrok SA w Katowicach z dnia 5 marca 2009 r. V Ca 484/08, wyrok SA w Białymstoku z dnia 24 marca 2015 r. I ACa 373/14). W doktrynie trafnie określa się ten rodzaj odpowiedzialności jako odpowiedzialność obiektywną opartą na zasadzie ryzyka albo inaczej jako odpowiedzialność absolutną. Wystarczającą przesłanką faktyczną tej odpowiedzialności jest ustalenie, iż nabyta przez kupującego rzecz wykazuje cechy, które w danym stosunku prawnym kwalifikują ją jako rzecz wadliwą. Dlatego bez znaczenia dla odpowiedzialności pozwanej pozostawał fakt, iż nie wiedziała ona, iż samochód który sprzedała powodowi miał silnik o pojemności 2698 m3 i mocy 140 KW zamiast 3000 m3 i mocy 176 KW zgodnie z zapisami dowodu rejestracyjnego. Zgodnie z art. 557 § 1 KC sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, tylko wtedy o ile kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy. Powód ewidentnie nie wiedział o mniejszej pojemności i mocy silnika, skoro nie wiedziała o niej choćby pozwana. Pozwana nie podnosiła zresztą w toku procesu, iż powód wiedział o słabszym silniku i niezgodności wpisów w dowodzie rejestracyjnym, podnosiła tylko, iż powinien się domyślać, skoro pojazd był po szkodzie całkowitej i ma napęd na przednie koła. Ponieważ powód nie został o tym poinformowany przez pozwaną nie miał obowiązku aż tak szczegółowego sprawdzania samochodu skoro z danych które uzyskał nie wynikało nic niepokojącego.
Kwestię sporną czy ujawnione w pojeździe wady techniczne są istotne czy nie Sąd rozstrzygnął w oparciu o opinię biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego mgr inż. W. Z.. Z opinii biegłego wynika, iż zamontowanie w spornym pojeździe silnika o mniejszej pojemności i mocy niż wskazane w dowodzie rejestracyjnym oraz napędu tylko na przednią oś stanowi wadę istotną. Biegły wskazał, iż mniejsza moc silnika pogarsza adekwatności trakcyjne pojazdu. Pojazd ma mniejsze przyspieszenie, osiąga mniejszą prędkość maksymalną i jest mniej elastyczny. Brak napędu na wszystkie koła wpływa na przyczepność kół jezdnych i ma wpływ na bezpieczeństwo i adekwatności trakcyjne pojazdu. Napęd na wszystkie koła polepsza przyczepność kół co minimalizuje wpadnięcie w poślizg przy zmianie kierunku ruchu, na łukach drogi, przy ruszaniu na śliskiej i mokrej powierzchni i przyspieszaniu oraz ułatwia wjeżdżanie na większe pochylenia w szczególności na jezdni mokrej, ośnieżonej i nie utwardzonym podłożu. Istotna wadą jest niezgodność faktycznych parametrów technicznych pojazdu czyli pojemności silnika i jego mocy z wpisami w dowodzie rejestracyjnym.
Po dokonaniu przez kupującego wyboru jednego z przysługujących mu uprawnień kupujący obowiązany jest złożyć stosowne oświadczenie woli. Powód pismem z dnia 16 sierpnia 2018 r. oświadczył o odstąpieniu od umowy (k. 22-22v akt). Oświadczenie o odstąpieniu od umowy wzajemnej ma charakter kształtujący prawo, którego skutkiem jest zniweczenie umowy i zwrot wszystkiego, co w jej wykonaniu zostało świadczone ( art. 494 KC). Z tego względu żądanie powoda zwrotu uiszczonej ceny z tytułu nabycia samochodu Sąd uznał za uzasadnione.
Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, iż powód zgodnie z art. 560 § 1 KC skutecznie odstąpił od umowy kupna samochodu. Wobec zaś skutecznego odstąpienia od umowy pozwana stosownie do art. 494 KC winna zwrócić powodowi uiszczoną przez niego cenę nabycia pojazdu w kwocie 45.000 zł. Taką też kwotę Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda. Wyrok Sądu Rejonowego w Kwidzynie - I Wydział Cywilny z dnia 26 września 2019 r. I C 179/19
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
