Nie minęły trzy dni od cytowanych przez „Politico” zapowiedzi Ursuli von der Leyen, iż UE jest gotowa wyegzekwować w pełni całe prawodawstwo dotyczące rynków i usług cyfrowych „niezależnie od tego, skąd pochodzi dana firma i kto nią kieruje”, a Komisja Europejska ogłosiła kary dla dwóch potężnych amerykańskich Big Techów – Apple i Meta (właściciela Facebooka).
Apple zapłaci za ograniczenia
Kara dla Apple została nałożona za naruszenie zasad dotyczących sklepów z aplikacjami. Zgodnie z Aktem o Rynkach Cyfrowych twórcy aplikacji dostępnych w sklepie App Store „powinni mieć możliwość bezpłatnego informowania klientów o alternatywnych ofertach poza App Store, kierowania ich do tych ofert i umożliwiania im dokonywania zakupów” – czytamy w uzasadnieniu Komisji.
Zdaniem KE w toku dialogu między Apple a unijnymi instytucjami firma nie wykazała, iż ograniczenia – skutkujące brakiem możliwości korzystania w pełni przez twórców aplikacji z alternatywnych do AppStore kanałów dystrybucji – są obiektywnie konieczne i proporcjonalne.
Bruksela nakazała gigantowi z Cupertino zniesienie zakwestionowanych na gruncie DMA ograniczeń technicznych i handlowych. Zmiany mają nastąpić do końca czerwca. jeżeli Apple nie dotrzyma terminu, grozi jej dodatkowa grzywna za każdy dzień łamania europejskiego prawa.
Meta zapłaci za mały wybór
Z kolei Meta – zdaniem Komisji – „naruszyła obowiązek wynikający z DMA, aby dać konsumentom wybór usługi, która wykorzystuje mniej ich danych osobowych”.
O co chodzi? Meta dała użytkownikom Facebooka i Instagrama do wyboru: albo będą używać bezpłatnych wersji tych aplikacji, ale wyrażą zgodę na łączenie ich danych osobowych pomiędzy tymi serwisami i wykorzystywanie ich do wyświetlania spersonalizowanych reklam – albo zapłacą za wersje aplikacji bez reklam.
Tymczasem zgodnie z DMA właściciele takich usług jak oferowane przez Metę nie tylko muszą otrzymać zgodę użytkowników na łączenie ich danych między usługami, ale dla tych użytkowników, którzy takiej zgody nie wyrażą, zobligowani są do zaoferowania równoważnej usługi. Według komisji zaproponowany przez Metę płatny dostęp do wersji aplikacji bez reklam taką równoważną usługą nie był.
UE: bronimy użytkowników
Zdaniem Teresy Ribery, wiceprzewodniczącej wykonawczej KE ds. spraw czystej, sprawiedliwej i konkurencyjnej transformacji, działania Apple i Mety zwiększyły zależność użytkowników od platform, i dlatego UE podjęła „zdecydowane, ale wyważone” działania.
Z kolei komisarz ds. suwerenności technologicznej, Henna Virkkunen, podkreśliła, iż obywatele UE powinni – zgodnie z unijnym prawem – mieć pełną kontrolę nad tym, kiedy i w jaki sposób ich dane są wykorzystywane w internecie. „Apple i Meta odebrały ten wolny wybór swoim użytkownikom i są zobowiązane do zmian” – czytamy w oświadczeniu Virkkunen na stronach KE.
Spór gospodarczy z Waszyngtonem
W tle kar nałożonych dziś przez Komisję – oraz trwającego postępowania w sprawie X, serwisu należącego do Elona Muska, kluczowego współpracownika Donalda Trumpa – jest krytyka unijnego dorobku prawnego ws. rynków i usług cyfrowych, dobiegająca głośno z Białego Domu.
Obecny wiceprezydent USA J.D. Vance w swoim debiucie na europejskiej arenie politycznej – na paryskim szczycie ws. AI – ostrzegał, iż nadmierna regulacja może zabić branżę AI w trakcie jej najbardziej dynamicznego rozwoju. Vance mówił, iż chciałby, aby „deregulacyjny smak wybrzmiał w wielu rozmowach podczas tej konferencji”. Wyraził też wówczas zaniepokojenie tym, iż „niektóre zagraniczne rządy rozważają zaostrzenie sankcji wobec amerykańskich firm technologicznych działających na arenie międzynarodowej".
Jego szef posunął się jeszcze dalej. Zdaniem Donalda Trumpa akt o rynkach cyfrowych to „zagraniczne wymuszenie” na amerykańskich firmach. Biały Dom zagroził możliwością nałożenia dodatkowych ceł iż w reakcji na unijne regulacje technologiczne.
W ostatnich tygodniach Donald Trump nałożył, a potem zamroził na 90 dni, wysokie cła na Europę. w tej chwili – właśnie w trakcie tej 90-dniowej pauzy – realizowane są trudne negocjacje handlowe między Brukselą a Waszyngtonem, które mogą zadecydować o przyszłości gospodarczej obu olbrzymich rynków – amerykańskiego i europejskiego.
Czy UE wytrzyma presję?
Przedłużające się postępowania w sprawie kar na amerykańskie Big Techy sprawiły, iż w unijnym medialnym eterze pojawiły się wątpliwości co do tego, czy Bruksela okaże się nieugięta. Czy bowiem Unia tego chce, czy nie, postępowania i kary na amerykańskich gigantów nie unikną osadzenia w politycznym kontekście.
Złożenie kar dla Big Techów na ołtarzu, aby nie pogarszać i tak fatalnych już relacji transatlantyckich i nie pogrzebać ewentualnego porozumienia w sprawie ceł, pokazałoby jednak słabość Unii i uleganie presji Trumpa. A na to Bruksela nie mogła sobie pozwolić.
Decyzje ws. Mety i Apple’a to pierwsze takie rozstrzygnięcia KE oparte o Akt o Rynkach Cyfrowych. Obie firmy mają 60 dni na zastosowanie się do decyzji Komisji, albo będą płacić kolejne kary. Bruksela równocześnie zaznacza, iż Apple i Meta mogły skorzystać z prawa do obrony oraz weryfikacji akt dochodzenia KE i pisemnie ustosunkować się do zarzutów.
KE zapewnia, iż pozostaje w dialogu z Apple i Meta. Rzecznicy obu firm, cytowani przez „Politico”, zapowiedzieli odwołania od jej decyzji. Zdaniem Apple działania KE to ”kolejny przykład niesprawiedliwego traktowania”. Według Mety unijne rozstrzygnięcie to tak naprawdę „wielomiliardowe cło”.
Ale Komisja tak naprawdę wymierzyła dość łagodne wyroki obu firmom. Na postawie DMA Unia może nałożyć na łamiące przepisy tego aktu przedsiębiorstwa kary do wysokości 10 proc. ich całkowitego rocznego obrotu. A roczne obroty Apple i Mety to setki miliardów dolarów. Tymczasem, przypomnijmy, Apple zapłaci pół miliarda euro, a Meta – 200 milionów.
