10 lat po Majdanie

Z tej właśnie okazji warto wspomnieć tu fragmenty „Dziennika z podróży do Rosji” znanego amerykańskiego pisarza Johna Steinbecka, którą odbył w r.1948 i zaraz wydał w Nowym Jorku. Fragmenty te dotyczą Ukrainy, a ukazują ją jako kraj odrębny od Rosji, także ukraiński naród jest wyraźnie dostrzeżony przez autora.

Godne to uwagi, bo przecież Steinbeck jednak lewicował i przecież mógł nadskakiwać Stalinowi, słoneczku imperium. Tymczasem w swych opisach stał z boku, neutralnie, i już w samolocie zanotował : „Obudziliśmy się nad polami Ukrainy, równie płaskimi jak te na naszym Środkowym Zachodzie i niemal równie żyzne. Olbrzymi chlebak Europy, ziemia pożądana od stuleci...” ( str. 63/64 – wg wydania polskiego – Warszawa, Prószyński Media 2016).I dalej : „Kijów musiał być kiedyś pięknym miastem, a jest wiele starszy od Moskwy ... i znacznie bardziej niż Moskwa ucierpiał podczas wojny, jednak tutejsi ludzie nie emanują śmiertelnym zmęczeniem jak mieszkańcy Moskwy. Nie chodzą zgarbieni, ale roześmiani, i z podniesionymi głowami. Oczywiście, to może być kwestia pochodzenia. Ukraińcy nie należą do tej samej grupy Słowian co Rosjanie...Patrzyłem na przechodzące kobiety, poruszały się jak tancerki. Ukrainki maja piękną prezencję i lekki chód. Wiele z nich jest niezwykle urodziwych... Ukraina stanowi od wieków łakomy kąsek najeźdźców, głównie ze względu na bardzo żyzne, urodzajne gleby, stąd jej burzliwa historia i nieszczęścia, które spotkały jej mieszkańców...W Kijowie jest świątynia, jedna z najstarszych na świecie, zbudowana przez Jarosława Mądrego w 1034 roku. Zachowała się w nienaruszonym stanie...Niemcy zostawili ją w spokoju. (...) W małej bocznej kapliczce, w niedużym sarkofagu, spoczywa ciało Jarosława Mądrego i wszyscy są szczęśliwi...”( str.75/6). Mieli oto władcę godnego pamięci, a nie jakiegoś Iwana Groźnego, tyrana i twórcę opryczniny! W tym wielkim skrócie widać już różnicę między Rosjanami a Ukraińcami. Tego Steinbeck nie dopisał, ale kto umie czytać między wierszami, sam się tego domyśli...Dziś, kiedy Ukrainę niszczy wódz współczesnej opryczniny, rosną gruzy na tej żyznej ziemi i nie wiemy kiedy skończy się barbarzyńska wojna, ale właśnie w tych dniach Olaf Scholz ponownie wezwał władców Kremla do wycofania armii najeźdźców i do zawarcia pokoju.

A książkę Steinbecka warto przeczytać z wielu powodów, choćby dlatego iż z większym entuzjazmem opisuje on Ukrainę, a także Gruzję, niż tereny Rosji!

Marek Baterowicz